Giáo trình Lập trình hướng đối tượng

ios::internal
 Cờ ios::left: khi bật cờ ios::left thì giá trị in ra nằm bên trái vùng quy định, các ký tự độn nằm sau.
 Cờ ios::right: khi bật cờ ios::right thì giá trị in ra nằm bên phải vùng quy định, các ký tự độn nằm trước.
 Chú: ý mặc định cờ ios::right bật.
 Cờ ios::internal: cờ ios::internal có tác dụng giống như cờ ios::right chỉ khác là dấu (nếu có) in đầu tiên.
 Chương trình sau minh hoạ cách dùng các cờ căn lề:
Ví dụ 
#include 
#include 
void main()
 {
 clrscr();
 float x=-87.1551, y=23.45421;
 cout.precision(2);
 cout.fill('*');
 cout.setf(ios::left); //bat co ios::left
 cout<<"\n";
 cout.width(8);
 cout<<x;
 cout<<"\n";
 cout.width(8);
 cout<<y;
 cout.setf(ios::right); //bat co ios::right
 cout<<"\n";
 cout.width(8);
 cout<<x;
 cout<<"\n";
 cout.width(8);
 cout<<y;
 cout.setf(ios::internal); //bat co ios::internal
 cout<<"\n";
 cout.width(8);
 cout<<x;
 cout<<"\n";
 cout.width(8);
 cout<<y;
 getch();
 }
 Sau khi thực hiện chương trình in ra 6 dòng như sau:
 -87.16**
 23.45**
 **-87.16
 ***23.45
 -**87.16
 ***23.45
 Nhóm 2 gồm các cờ định dạng số nguyên:
 ios::dec ios::oct ios::hex
 + Khi ios::dec bật (mặc định): số nguyên được in dưới dạng cơ số 10
 + Khi ios::oct bật: số nguyên được in dưới dạng cơ số 8
 + khi ios::hex bật: số nguyên được in dưới dạng cơ số 16
 Nhóm 3 gồm các cờ định dạng số thực:
 	ios::fixed ios::scientific ios::showpoint 
 Mặc định : cờ ios::fixed bật (on) và cờ ios::showpoint tắt (off).
 + Khi ios::fixed bật và cờ ios::showpoint tắt thì số thực in ra dưới dạng thập phân, số chữ số phần phân (sau dấu chấm) được tính bằng độ chính xác n nhưng khi in thì bỏ đi các chữ số 0 ở cuối.
 Ví dụ nếu độ chính xác n = 4 thì
 Số thực -87.1500 được in: -87.15
 Số thực 23.45425 được in: 23.4543
 Số thực 678.0 được in: 678
 + Khi ios::fixed bật và cờ ios::showpoint bật thì số thực in ra dưới dạng thập phân, số chữ số phần phân (sau dấu chấm) được in ra đúng bằng độ chính xác n. 
 Ví dụ nếu độ chính xác n = 4 thì
 Số thực -87.1500 được in: -87.1500
 Số thực 23.45425 được in: 23.4543
 Số thực 678.0 được in: 6780000
 + Khi ios::scientific bật và cờ ios::showpoint tắt thì số thực in ra dưới dạng khoa học. Số chữ số phần phân (sau dấu chấm) được tính bằng độ chính xác n nhưng khi in thì bỏ đi các chữ số 0 ở cuối.
 Ví dụ nếu độ chính xác n=4 thì
 Số thực -87.1500 được in: -87.15e+01
 Số thực 23.45425 được in: 23.4543e+01
 Số thực 678.0 được in: 678e+02
 + Khi ios::scientific bật và cờ ios::showpoint bật thì số thực in ra dưới dạng mũ . Số chữ số phần phân (sau dấu chấm) của phần định trị được in đúng bằng độ chính xác n.
 Ví dụ nếu độ chính xác n=4 thì
 Số thực -87.1500 được in: -87.150e+01
 Số thực 23.45425 được in: 23.4543e+01
 Số thực 678.0 được in: 67800e+01
 Nhóm 4 gồm các hiển thị:
 ios::uppercase ios::showpos ios::showbase
 Cờ ios::showpos
 + Nếu cờ ios::showpos tắt (mặc định) thì dấu cộng không được in trước số dương.
 + Nếu cờ ios::showpos tắt thì dấu cộng được in trước số dương.
 Cờ ios::showbase bật thì số nguyên hệ 8 được in bắt đầu bằng ký tự 0 và số nguyên hệ 16 được bắt đầu bằng các ký tự 0x. Ví dụ nếu a = 40 thì:
 Dạng in hệ 8 là: 050
 Dạng in hệ 16 là 0x28
 Cờ ios::showbase tắt (mặc định) thì không in 0 trước số nguyên hệ 8 và không 0x trước số nguyên hệ 16. Ví dụ nếu a = 40 thì:
 Dạng in hệ 8 là: 50
 Dạng in hệ 16 là 28
 Cờ ios::uppercase
 + Nếu cờ ios::uppercase bật thì các chữ số hệ 16 (như A, B, C,...) được in dưới dạng chữ hoa.
 + Nếu cờ ios::uppercase tắt (mặc định) thì các chữ số hệ 16 (như A, B, C,...) được in dưới dạng chữ thường.
1.4.5. Các phương thức bật tắt cờ
 Các phương thức này định nghĩa trong lớp ios.
1. Phương thức long cout.setf(long f) ;
sẽ bật các cờ liệt kê trong f và trả về một giá trị long biểu thị các cờ đang bật. 
2. Phương thức long cout.unsetf(long f) ;
 sẽ tắt các cờ liệt kê trong f và trả về một giá trị long biểu thị các cờ đang bật. 
3. Phương thức long cout.flags(long f) ;
có tác dụng giống như cout.setf(long). 
4. Phương thức long cout.flags() ;
sẽ trả về một giá trị long biểu thị các cờ đang bật.
1.4.6. Các bộ phận định dạng 
 Các bộ phận định dạng (định nghĩa trong tập tin iostream.h) bao gồm:
 dec // như cờ ios::dec
 oct // như cờ ios::oct
 hex // như cờ ios::hex
 endl // xuất ký tự ‘\n’ (chuyển dòng)
 flush // đẩy dữ liệu ra thiết bị xuất 
Ví dụ Xét chương trình sau:
#include 
#include 
#include 
void main()
 {
 clrscr();
 cout.setf(ios::showbase);
 cout<<”ABC”<<endl<<hex<<40<<” ”<<41;
 getch();
 }
1.4.7. Các hàm định dạng 
 Các hàm định dạng (định nghĩa trong ) bao gồm:
 set(int n) // như cout.width(int n)
 setpecision(int n) // như cout.setpecision(int n)
 setfill( char ch) // như cout.setfill( char ch)
 setiosflags( long l) // như cout. setiosflags( long f)
 resetiosflags( long l) // như cout. setiosflags( long f)
Các hàm định dạng có tác dụng như các phương thức định dạng nhưng được viết nối đuôi trong toán tử xuất nên tiện sử dụng hơn.
 Chú ý 
Các hàm định dạng ( cũng như các bộ phận định dạng ) cần viết trong toán tử xuất. Một hàm định dạng đứng một mình như một câu lệnh sẽ không có tác dụng dịnh dạng.
Muốn sử dụng các hàm định dạng cần bổ sung vào đầu chương trình câu lệnh: #include 
Chương trình trong ví dụ 1.2. có thể viết lại theo các phương án sau:
Phương án 1:
#include 
#include 
void main()
 {
 clrscr();
 cout <<setiosflags(ios::showbase);
 cout<<”ABC”<<endl<<hex<<40<<” “<<41;
 getch();
 }
 Phương án 2:
#include 
#include 
void main()
 {
 clrscr();
 cout <<”ABC”<<endl<< setiosflags(ios::showbase)
 << hex<<40<<” “<<41;
 getch();
 }
1.5. Các dòng chuẩn
 Có 4 dòng (đối tượng của các lớp stream) đã định nghĩa trước, được cài đặt khi chương trình khởi động là:
 	- cin dòng input chuẩn gắn với bàn phím, giống như stdin của C.
- cout dòng output chuẩn gắn với màn hình, giống như stdout của C.
- cerr dòng output lỗichuẩn gắn với màn hình, giống như stderr của C.
- clog giống cerr nhưng có thêm bộ đệm.
 Chú ý 
Có thể dùng các dòng cerr và clog để xuất ra màn hình như đã dùng đối với cout.
Vì clog có thêm bộ đệm, nên dữ liệu được đưa vào bộ đệm. Khi đầy bộ đệm thì đưa dữ liệu bộ đệm ra dòng clog. Vì vậy trước khi kết thúc xuất cần dùng phương thức: clog.flush(); để đẩy dữ liệu từ bộ đệm ra clog.
Chương trình sau minh họa cách dùng dòng clog. Chúng ta nhận thấy, nếu bỏ câu lệnh clog.flush() thì sẽ không nhìn thấy kết quả xuất ra màn hình khi chương trình tạm dừng bởi câu lệnh getch().
Ví dụ
#include 
#include 
void main()
 {
 clrscr();
 float x=-87.1500, y=23.45425,z=678.0;
 clog.setf(ios::scientific);
 clog.precision(4);
 clog.fill('*');
 clog<<"\n";
 clog.width(10);
 clog<<x;
 clog<<"\n";
 clog.width(10);
 clog<<y;
 clog<<"\n";
 clog.width(10);
 clog<<z;
 clog.flush();
 getch();
 }
1.6. Xuất ra máy in 
Bốn dòng chuẩn không gắn với máy in. Như vậy không thể dùng các dòng này để xuất dữ liệu ra máy in. Để xuất dữ liệu ra máy in (cũng như nhập, xuất trên tệp) cần tạo ra các dòng tin mới và cho nó gắn với thiết bị cụ thể. C++ cung cấp 3 lớp stream để làm điều này, đó là các lớp:
	ofstream dùng để tạo các dòng xuất (ghi tệp)
	ifstream dùng để tạo các dòng nhập (độc tệp)
	fstream dùng để tạo các dòng nhập, dòng xuất hoặc dòng nhập-xuất
Mỗi lớp có 4 hàm tạo dùng để khai báo các dòng (đối tượng dòng tin). Để tạo một dòng xuất và gắn nó với máy in ta có thể dùng một trong những hàm tạo sau đây:
	ofstream Tên_dòng(int fd);
	ofstream Tên_dòng(int fd, chả *buf, int n);
Trong đó:
	- Tên_dòng là tên biến đối tượng kiểu ofstream chúng ta tự đặt.
	- fd(file disciptor) là chỉ số tập tin. Chỉ số tập tin định sẵn đối với stdprn (máy in chuẩn) là 4.
	- Các tham số buf và n xác định một vùng nhớ n byte do buff trỏ tới. Vùng nhớ sẽ được làm bộ đệm cho dòng xuất.
Ví dụ: Câu lệnh ofstream prn(4); sẽ tạo dòng tin xuất prn và gắn nó với máy in chuẩn. Dòng prn sẽ có bộ đệm mặc định. Dữ liệu trước hết chuyển vào bộ đệm, khi đầy bộ đêm thì dữ liệu sẽ được đẩy từ bộ đệm ra dòng prn và có thể sử dụng phương thức flush hoặc bộ phận định dạng flush. Cách viết như sau:
	prn.flush ;// Phương thức
	prn<<flush; //Bộ phận định dạng
Các câu lệnh sau sẽ xuất dữ liệu ra prn (máy in) và ý nghĩa của chúng như sau:
	prn<<”\n Tong=”<<(4+9); //Đưa một dòng vào bộ đệm
	prn<<”\n Tich=”<<(4*9); // Đưa dòng tiếp theo vào bộ đệm 
	prn.flush(); //Đẩy dữ liệu từ bộ đệm ra máy in (in 2 dòng)
Các câu lệnh dưới đây sẽ xuất dữ liệu ra máy in nhưng xuất từng dòng một:
	prn<<”\n Tong=”<<(4+9)<<flush; // In một dòng
	prn<<”\n Tích=”<<(4*9)<<flush; //In dòng tiếp theo
Ví dụ: Các câu lệnh
	char buf [512];
	ofstream prn(4,buf,512);
sẽ tạo dòng tin xuất prn và gắn nó với máy in chuẩn. Dòng xuất prn sử dụng 512 byte của mảng buf làm bộ đệm. Các câu lệnh dưới đây cũng xuất ra máy in:
	prn<<”\n Tong=”<<(4+9); //Đưa dữ liệu vào bộ đêm
 	prn<<”\n Tich=”<<(4*9) ; //Đưa dữ liệu vào bộ đêm
	prn.flush(); // Xuất 2 dòng (ở bộ đệm) ra máy in
Chú ý: Trước khi kết thúc chương trình, dữ liệu từ bộ đệm sẽ được tự động đẩy ra máy in.
tài liệu tham khảo
1. Ivar Jacobson, Object - Oriented Software Engineering, Addison-Wesley Publishing Company, 1992.
2. Michael Blaha, William Premerlani, Object - Oriented Modeling and Design for Database Applications, Prentice Hall, 1998.
2. Phạm Văn ất, C++ và Lập trình hướng đối tượng, NXB Khoa học và Kỹ thuật, 1999.
3. Đoàn Văn Ban, Phân tích và thiết kế hướng đối tượng, NXB Khoa học và Kỹ thuật, 1997.
4. Nguyễn Thanh Thủy, Lập trình hướng đối tượng với C++, NXB Khoa học và Kỹ thuật, 1999.
Mục lục
CHươNG 1
CáC KHáI NIệM Cơ Sở
của LậP TRìNH HướNG ĐốI TượNG