Giáo trình Lý luận dạy học- TS Bùi Thị Mùi

 thuyết nhằm mục ñích củng cố, ôn tập 
và rèn luyện kỹ năng vận dụng tri thức thì trong quy trình ñiều khiển và xử lý THCVð trên 
lớp sẽ có bước kích thích HS tích cực củng cố ôn tập, hệ thống hoá kiến thức, kinh nghiệm 
cũ có liên quan ñể giải quyết vấn ñề trong tình huống, qua ñó rèn luyện cho HS kỹ năng áp 
dụng tri thức ñồng thời giúp họ khắc sâu tri thức ñã học. Do ñó, các hoạt ñộng sử dụng 
THCVð nói chung thường bao gồm các bước: 
Bước 3. Kích thích, ñịnh hướng giải quyết THCVð 
Bước này thường bao gồm các hoạt ñộng sau: 
- Giới thiệu yêu cầu, nội dung và cách thức nghiên cứu bài học. 
- Cho HS tìm hiểu hoặc ôn lại những hiểu biết cơ bản về tình huống, quy trình xử lý 
tình huống và giải quyết tình huống theo quy trình ñể làm mẫu cho HS học tập (nếu cần). 
- Giới thiệu hoặc nhắc lại quy trình thực hiện các hoạt ñộng dạy học sử dụng THCVð 
(nếu cần). 
Bước 4. Tổ chức, ñiều khiển các hoạt ñộng nhằm xử lý THCVð theo quy trình 
Bước này bao gồm các hoạt ñộng sau: 
- Tổ chức, ñiều khiển hoạt ñộng phát hiện, công nhận vấn ñề trong THCVð, mục ñích 
giải quyết vấn ñề và dự kiến cách giải quyết ( bước 1,2& 3 trong quy trình xử lý THCVð). 
- Kích thích sự huy ñộng, tìm kiếm tri thức, kinh nghiệm có liên quan ñể thực hiện 
phương án giải quyết vấn ñề trong THCVð (bước 4 trong quy trình xử lý THCVð). 
- Cá nhân thực hiện nhiệm vụ. 
- Thảo luận nhóm về các nhiệm vụ. 
- Hệ thống hoá các tri thức, kinh nghiệm khái quát có liên quan; 
- Trình bày phương án giải quyết vấn ñề và bài học kinh nghiệm. 
 158 
- Cuối cùng, tổng kết bài học. Tham khảo tài liệu [27]. 
Giai ñoạn 3. Giai ñoạn ñánh giá 
ðánh giá quá trình sử dụng THCVð trên lớp là quá trình hình thành những nhận ñịnh, 
phán ñoán về kết quả thực hiện quá trình này, dựa vào sự phân tích những thông tin thu ñược 
ñối chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn ñã ñề ra, nhằm ñề xuất những quyết ñịnh thích hợp 
ñể cải thiện, ñiều chỉnh quá trình sử dụng THCVð trên lớp ñạt hiệu quả cao hơn. Giai ñoạn 
này bao gồm các bước: 
Bước 5. Bước ñánh giá 
Bước này bao gồm 
- Xác ñịnh chuẩn ñánh giá 
Kết quả quá trình sử dụng THCVð trên lớp thể hiện ở kết quả hoạt ñộng tương tác của 
GV và HS trong quá trình dạy học này. Kết quả cuối cùng thể hiện ở kết quả học tập, rèn 
luyện của HS. Cho nên, chuẩn ñánh giá quá trình dạy học sử dụng THCVð ñược xác ñịnh là 
các mục tiêu HS cần ñạt ñược trong quá trình dạy học này, bao gồm: Mục tiêu rèn luyện kỹ 
năng giải quyết vấn ñề trong các tình huống và các mục tiêu rèn luyện về tri thức, thái ñộ 
khác có liên quan. Chuẩn ñánh giá ñược xác ñịnh sao cho có thể ño ñược. 
- Xác ñịnh thang ñánh giá 
Thang ñánh giá ñược xác ñịnh bao gồm: Thang ñánh giá kỹ năng giải quyết vấn ñề; 
thang ñánh giá mức ñộ nắm tri thức và thang ñánh giá thái ñộ của SV trong quá trình học tập. 
- Xác ñịnh kỹ thuật kiểm tra, ñánh giá 
Các hoạt ñộng kiểm tra, ñánh giá ñược tiến hành một cách có hệ thống trong suốt quá 
trình dạy học sử dụng THCVð. Kết quả kiểm tra ñược ñánh giá cả về mặt ñịnh tính lẫn về 
mặt ñịnh lượng. 
+ ðánh giá ñịnh lượng: ðánh giá qua kết quả ñiểm số của các bài kiểm; qua lượng hóa 
các mức ñộ thể hiện ý thức, thái ñộ trong học tập ñược ñưa ra ở các phiếu ñiều tra, tự ñánh 
giá. 
+ ðánh giá ñịnh tính: ðánh giá chất lượng của việc thực hiện các kỹ năng giải quyết 
vấn ñề trong THCVð, của việc nắm tri thức trong các bài kiểm và các tiêu chí thể hiện ý 
thức, thái ñộ của HS trong học tập qua các cuộc phỏng vấn, các biên bản dự giờ, phiếu quan 
sát HS trong quá trình dạy học. 
Bước 6. Ra quyết ñịnh ñiều khiển, ñiều chỉnh quá trình sử dụng THCVð 
Trên cơ sở kiểm tra, ñánh giá, tiến hành ñề xuất những biện pháp nhằm ñiều khiển, 
ñiều chỉnh quá trình sử dụng THCVð cho phù hợp. Quy trình sử dụng THCVð trên lớp ñược 
thể hiện qua sơ ñồ trang bên. 
 159 
Sơ ñồ: Quy trình sử dụng THCVð 
 Cung cấp THCVð 
 Làm rõ THCVð 
 Thảo luận nhóm 
 Tổng hợp ý kiến 
 Hệ thống hóa 
1.GIAI 
ðOẠN 
XÂY 
DỰNG 
KẾ 
HOẠCH 
2.GIAI 
ðOẠN 
TRIỂN 
KHAI 
KẾ 
HOẠCH 
3. GIAI 
ðOẠN 
ðÁNH 
GIÁ 
Kích thích 
Giao nhiệm vụ 
Bước 6 
ra 
quyết 
ñịnh 
®Þnh 
 Tổ chức, ñiều khiển 
(Phát hiện, dự kiến cách 
giải quyết vấn ñề) 
 Kích thích giải quyết 
 Cá nhân giải quyết 
 Nhóm giải quyết 
 Trình bày/thể hiện 
 Hệ thống hóa 
Bước 2 
Soạn 
giáo án 
Bước 3 
ñịnh 
hướng 
giải 
quyết 
Bước 1 
ðịnh 
hướng 
chung 
Bước 4 
tổ chức 
ñiều 
khiển 
giải 
quyết 
vấn ñề 
Bước 5 
ñánh 
giá 
 Cơ sở soạn giáo án 
 Soạn giáo án 
 G/t mục ñích, nội dung DH 
 G/t lý thuyết về THCVð 
 G/t quy trình sử dụng THCVVð 
 Chuẩn ñánh giá 
 Thang ñánh giá 
 Kỹ thuật ñánh giá 
 Mục ñích, nội dung sử dụng 
 G/t THCVð&sử dụng THCVð 
 Chuẩn bị sử dụng THCVð 
 160 
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Nguyễn Ngọc Bảo (1995), Phát triển tính tích cực, tính tự lực của học sinh trong quá 
trình dạy học, Tài liệu BDTX chu kỳ hè 1993-1996 cho GV PTTH.Bộ giáo dục và 
ðào tạo, Vụ giáo viên. 
2. Nguyễn Ngọc Bảo-Ngô Hiệu (1995), Tổ chức hoạt ñộng dạy học ở trường trung học, 
Hà Nội. 
3. Nguyễn Ngọc Bảo-Hà Thị ðức (1998), Hoạt ñộng dạy học ở trường trung học cơ sở, 
Nxb Giáo dục. 
4. Bộ Giáo dục& ðào tạo, Chương trình giáo dục (Ban hành theo Quyết ñịnh số 
16/2006/Qð-BGD ðT ngày 05 tháng 05 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và ñào 
tạo), Công báo từ số 5-6 ñến số 57-58. 
5. Bộ Giáo dục & ðào tạo-Viện Nghiên cứu phát triển giáo dục (2002), Chiến lược phát 
triển giáo dục trong thế kỷ thứ XXI-Kinh nghiệm của các quốc gia, Nxb Chính trị 
quốc gia. 
6. Bộ Giáo dục và ðào tạo, Dự án VIE/98/018, Chương trình phát triển Liên hợp quốc 
(UNDP) & DANIDA (2004), Thiết kế mẫu một số MÔðUN giáo dục môi trường, Hà 
Nội. 
7. Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010 (2002), Nxb Giáo dục. 
8. Nguyễn Hữu Dũng (1995), Nhà trường trung học và người giáo viên trung học, Hà 
Nội 
9. Nguyễn Hữu Dũng (1998), Một số vấn ñề cơ bản về giáo dục phổ thông trung học. 
Sách BDTX chu kỳ hè 1997-2000 cho giáo viên PTTH và THCB, Nxb Giáo dục. 
10. Nguyễn ðình Chỉnh (1995), Thực hành về giáo dục, Hà Nội. 
11. Nguyễn ðình Chỉnh (1995), Vấn ñề ñặt câu hỏi của giáo viên ñứng lớp-Kiểm tra, 
ñánh giá việc học tập của học sinh, Hà Nội. 
12. Hoàng Chúng (1995), Phương pháp dạy học Toán học ở trường phổ thông THCS, 
Nxb Giáo dục. 
13. Hồ Ngọc ðại (1985), Bài học là gì, Nxb Giáo dục. 
14. Tô Xuân Giáp (1998), Phương tiện dạy học, Nxb Giáo dục. 
15. Êxipôp B . P (1977), Những cơ sở của lý luận dạy học, Nxb Giáo dục. 
16. Bùi Hiền&các tác giả khác (2001), Từ ñiển Giáo dục học, Nxb Từ ñiển Bách khoa. 
17. Trần Bá Hoành (1995), ðánh giáo giáo dục, Hà Nội. 
18. ðặng Vũ Hoạt-Hà Thị ðức (1995), Giáo dục học ñại cương 2, Hà Nội. 
19. ðặng Thành Hưng (2002), Dạy học hiện ñại, Nxb ðại học quốc gia, Hà Nội. 
20. James H Mc Millan (2005), ðánh giá lớp học, Viện ñại học Virginia. 
21. Nguyễn Kỳ (1995), Phương pháp giáo dục tích cực lấy người học làm trung tâm, Nxb 
Giáo dục. 
22. Lecne I.Ia. (1977), Dạy học nêu vấn ñề, Nxb Giáo dục. 
 161 
23. Lê Nguyên Long (1998), Thử ñi tìm những phương pháp dạy học hiệu quả, Nxb Giáo 
dục. 
24. Luật Giáo dục (2005), Nxb Lao ñộng-Xã hội. 
25. Lưu Xuân Mới (2000), Lý luận dạy học ñại học, Nxb Giáo dục. 
26. Bùi Thị Mùi (2000), Giáo trình hướng dẫn thực hành giáo dục học, ðại học Cần Thơ. 
27. Bùi Thị Mùi (2004), Tình huống sư phạm trong công tác giáo dục học sinh trung học 
phổ thông, Nxb ðại học sư phạm. 
28. Bùi Thị Mùi, Bùi Văn Ngà, Nguyễn Thị Bích Liên (2006), Giáo dục học ñại cương 2, 
ðại học Cần Thơ. 
29. Phan Trọng Ngọ (2005), Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà trường, Nxb ðại 
học sư phạm. 
30. Hà Thế Ngữ-ðặng Vũ Hoạt (1986-1988), Giáo dục học T1&2, Nxb Giáo dục. 
31. Hoàng ðức Nhuận (1995), Nhà trường hiện ñại trên thế giới, Hà Nội. 
32. Okôn V (1976), Những cơ sở của việc dạy học nêu vấn ñề, Nxb Giáo dục. 
33. Pêtrôpski A. V. (1982), Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm, Nxb Giáo dục. 
34. Hoàng Phê và các cộng sự (1994), Từ ñiển tiếng Việt, Nxb Giáo dục 
35. Vũ Văn Tảo-Trần Văn Hà (1996), Dạy-học giải quyết vấn ñề:Một hướng ñổi mới 
trong công tác giáo dục, ñào tạo, huấn luyện, Trường cán bộ quản lý giáo dục Hà Nội. 
36. Nguyễn Cảnh Toàn (1998), Quá trình dạy-tự học, Nxb Giáo dục. 
37. Nguyễn Cảnh Toàn-Chủ biên (2004), Học và dạy cách học, Nxb ðại học sư phạm 
38. Nguyễn Cảnh Toàn chủ biên (2004), Học và dạy cách học, Nxb ðại học sư phạm. 
39. Dương Thiệu Tống (1995), Trắc nghiệm và ño lường thành quả học tập, ðHSP Tp 
HCM. 
40. Thái Duy Tuyên (1998), Giáo dục học hiện ñại, Nxb Giáo dục. 
41. Phạm Viết Vượng. Giáo dục học (2000), Nxb ðại học quốc gia Hà Nội. 
42. David Boud D. and Feletti G.I. (1997). The challenge of Problem-Based Learning, 
Kogan Page London. Stirling (USA). 
43. Dolmans D. (1994). “Descripsion of Problem-Based Learning”, How Students Learn 
in a Problem-Based Curriculum?, Maastricht, Universitaire Pers Maastricht, p.3-12. 
44. Gibbs G. and Jenkirs A. (1997). Teaching Large Classes in Higher Education, Kogan 
Page. 
45. Kate Morss Rowena Murray (2005), Teaching at University, Sage Publications. 
46. Marzano R.J. (1992). A Defferent Kind of Classroom Teaching with Dimension of 
Learning, Association For Supervision and Curriculum Development Alexandria 
Virgnia. 
47. Johnson D., Roger T., Johnson, Holubec E.J. (1994). Cooperative Learning in the 
Classroom, Association For Supervision and Curriculum Development 
AlexandriaVirgnia. 
48. Ooms Ir.G.G.H. (2000). Student-Centred Education, Educational Support Staff 
 162 
Department for Education and Student Affairs Wageningen University. 
49. Prichard K.W. and Sawyer R.M. (1994). Handbook of College Teaching-Theory and 
Applications, Greenwood Press Westport, Connecticut. London. 
50. Woods D. R. (1994). “What is Problem-Based Learning?”, Problem-Based Learning: 
How to Gain the Most f rom PBL, p 57-62. 
51. Website  .udcl. cdu/pbl2002). 
52. Website  22nd July 2006