Giáo trình mô đun: Gieo trồng lúa
Gieo trồng lúa bao gồm các công việc quan trọng của nghề trồng lúa năng
suất cao từ làm đất, ngâm ủ lúa giống cho đến sạ lúa hoặc cấy lúa. Nếu gieo
trồng không đúng kỹ thuật thì cây lúa sinh trưởng, phát triển kém, cho năng suất
không cao, hiệu quả kinh tế kém. Bởi vậy, khâu Gieo trồng lúa là rất cần thiết
đối với người trồng lúa nói chung và đặc biệt là đối người học nghề trồng lúa
năng suất cao nói riêng. Để đáp ứng nhu cầu học tập của người trồng lúa, chúng
tôi biên soạn giáo trình mô đun Gieo trồng lúa. Nội dung cuốn giáo trình mô
đun này hướng dẫn về Làm đất để gieo trồng lúa; Ngâm, ủ lúa giống, gieo mạ,
sạ lúa và cấy lúa. Toàn bộ mô đun được phân bố giảng dạy trong thời gian 139
giờ và gồm có 06 bài như sau:
trong nhóm. - Kết quả cần đạt được: Các nhóm học viên thực hiện đúng hướng dẫn của giáo viên và điều chỉnh đúng mật độ của 80kg lúa giống/ha. 94 Bài tập 5: - Nguồn lực: Dụng cụ sạ hàng; Lúa giống ngâm ủ đã nảy mầm dài 1-2mm. Dụng cụ cho lúa vào trống sạ. - Cách thức: Chia các nhóm nhỏ, mỗi nhóm có 5 học viên, nhận một dụng cụ sạ hàng, 8 kg lúa giống đã ngâm ủ nảy mầm dài 1-2mm và dụng cụ để xúc lúa giống đổ vào trống - Thời gian hoàn thành: 60 phút/1 nhóm học viên. - Phương pháp đánh giá: Giáo viên hướng dẫn cho học viên cách kéo dụng cụ sạ hàng trên ruộng. Giáo viên quan sát học viên thực hiện. Cuối buổi thực hành, giáo viên nhận xét, đánh giá và ghi điểm cho học viên trong nhóm. - Kết quả cần đạt được: Các nhóm học viên thực hiện đúng hướng dẫn của giáo viên và kéo máy sạ hàng đúng mật độ của 80kg lúa giống/ha, hàng thẳng song song nhau, không bị chồng mí. Bài 6 Cấy lúa Bài tập 1: - Nguồn lực: Bảng câu hỏi. - Cách thức: Mỗi học viên nhận một bảng câu hỏi. - Thời gian hoàn thành: 3 – 5 phút/1 học viên. - Phương pháp đánh giá: Giáo viên hướng dẫn cho học viên khoanh tròn vào câu hỏi mà học viên cho là có đáp án đúng. - Kết quả cần đạt được: Học viên khoanh tròn vào câu hỏi đúng đáp án. Đáp án đúng a Bài tập 2: - Nguồn lực: Bảng câu hỏi. - Cách thức: Mỗi học viên nhận một bảng câu hỏi. - Thời gian hoàn thành: 3 – 5 phút/1 học viên. - Phương pháp đánh giá: Giáo viên hướng dẫn cho học viên khoanh tròn vào câu hỏi mà học viên cho là có đáp án đúng. - Kết quả cần đạt được: Học viên khoanh tròn vào câu hỏi đúng đáp án. Đáp án đúng c 95 Bài tập 3: - Nguồn lực: Bảng câu hỏi. - Cách thức: Mỗi học viên nhận một bảng câu hỏi. - Thời gian hoàn thành: 3 – 5 phút/1 học viên. - Phương pháp đánh giá: Giáo viên hướng dẫn cho học viên khoanh tròn vào câu hỏi mà học viên cho là có đáp án đúng. - Kết quả cần đạt được: Học viên khoanh tròn vào câu hỏi đúng đáp án. Đáp án đúng b Bài tập 4: - Nguồn lực: Ruộng cấy lúa; Mạ có sẵn ở ruộng cấy; Giấy; Bút; Máy tính cầm tay. - Cách thức: Chia các nhóm nhỏ, mỗi nhóm có 5 học viên, nhận 200m2 ruộng đã có sẵn mạ để cấy, một máy tính cầm tay, 2 tờ giáy A4 và 02 bút. - Thời gian hoàn thành: 180 phút/1 nhóm học viên. - Phương pháp đánh giá: Giáo viên hướng dẫn cho học viên cách cấy, và tính số người cần cấy hết 01 ha ruộng trong một ngày. Giáo viên quan sát học viên thực hiện. Cuối buổi thực hành, giáo viên nhận xét, đánh giá và ghi điểm cho học viên trong nhóm. - Kết quả cần đạt được: Các nhóm học viên cấy xong 200 m2 ruộng, cây lúa đứng thẳng và đảm bảo mật độ 33 khóm/m2. Tính đúng số người cần cấy cho 1 ha ruộng trong một ngày. Đáp số: 10 người Bài tập 5: - Nguồn lực: Giấy, bút, máy tính cầm tay (bỏ túi). - Cách thức: Chia các nhóm nhỏ, mỗi nhóm có 5 học viên, nhận một bộ gồm 5 tờ giấy A4, 5 bút, 1 máy tính cầm tay (bỏ túi). - Thời gian hoàn thành: 10 phút/1 nhóm học viên. - Phương pháp đánh giá: Giáo viên hướng dẫn cho học viên tính diện tích mạ gieo ở ruộng để cấy cho 1 ha ruộng. Giáo viên quan sát học viên thực hiện. Cuối buổi thực hành, giáo viên nhận xét, đánh giá và ghi điểm cho học viên trong nhóm. - Kết quả cần đạt được: Các nhóm học viên thực hiện đúng hướng dẫn của giáo viên và tính đúng diện tích mạ cần có để cấy được 1 ha ruộng. 96 V. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập Bài 01. Tính lượng lúa giống để ngâm ủ Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Xác định phương thức gieo trồng để tính lượng lúa giống - Đặt câu hỏi về các phương thức gieo trồng lúa - Chỉ định một học viên tính lượng lúa giống, sau đó kiểm tra kết quả của 5 học viên ngẫu nhiên trong lớp. Xác định đặc điểm giống lúa để tính lượng lúa giống Kiểm tra vấn đáp Kiểm tra tỉ lệ nảy mầm của hạt giống Quan sát học viên đếm hạt nảy mầm, không nảy mầm, tính tỉ lệ nảy mầm và đối chiếu kết quả với mẫu đối chứng Bài 02: Ngâm ủ lúa giống Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Tìm hiểu điều kiện để hạt lúa giống nảy mầm Kiểm tra vấn đáp ngẫu nhiên học viên trong lớp về điều kiện để hạt lúa giống nảy mầm Chuẩn bị ngâm lúa giống Theo dõi học viên thực hiện, đánh giá các bước thực hiện đủ, đúng của quá trình chuẩn bị lúa giống. Giáo viên quan sát học viên thực hiện. Cuối buổi thực hành, giáo viên nhận xét, đánh giá và ghi điểm cho học viên trong nhóm. Ngâm lúa giống Quan sát học viên thực hiện, đánh giá các bước thực hiện đủ, đúng của quá trình ngâm lúa giống Vớt lúa giống Quan sát học viên thực hiện, đánh giá các bước thực hiện đủ, đúng của quá trình vớt lúa giống Ủ lúa giống Quan sát học viên thực hiện, đánh giá các bước thực hiện đủ, đúng của quá trình ủ lúa giống và đảm bảo nhiệt độ đống ủ từ 30-35oC Điều chỉnh mầm của hạt lúa giống Đối chiếu mầm lúa giống với đáp án về điều chỉnh độ dài của mầm lúa để sạ lan, sạ hàng, gieo mạ. 97 Bài 03: Gieo mạ Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Gieo mạ ở ruộng ướt Quan sát học viên làm đất, lên luống phẳng, không đọng nước và gieo đều mạ trên mặt luống mạ Gieo mạ khô (mạ sân, mạ xúc) Quan sát học viên trộn vật liệu để gieo mạ, trải nilon, trải vật liệu, gieo mạ và đậy lưới cho mạ sau gieo Chăm sóc mạ Quan sát học viên che phủ nilon khi nhiệt độ dưới 15oC. Tưới nước cho mạ gieo trên sân và điều chỉnh nước cho mạ gieo dưới ruộng. Bón phân và phòng trừ sâu bệnh cho mạ. Bài 4: Làm đất để sạ, cấy lúa Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Vệ sinh đồng ruộng Quan sát học viên chuẩn bị dụng cụ, thực hiện các bước vệ sinh đồng ruộng và vệ sinh đồng ruộng sạch hết cỏ dại, tàn dư thực vật, mầm mống dịch hại trên diện tích ruộng trồng lúa mà nhóm học viên hay học viên đảm nhận. Giáo viên quan sát học viên thực hiện. Cuối buổi thực hành, giáo viên nhận xét, đánh giá và ghi điểm cho học viên trong nhóm. Làm đất để sạ hay cấy lúa Quan sát các bước thực hiện làm đất để trồng lúa của học viên từ bắt đầu cho đến khi đất nhuyễn nhừ, bằng phẳng để sạ hay cấy được. Giáo viên quan sát học viên thực hiện. Cuối buổi thực hành, giáo viên nhận xét, đánh giá và ghi điểm cho học viên trong nhóm. 98 Bài 5. Sạ lúa Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Tìm hiểu thế nào là sạ lan, sạ hàng (sạ lúa theo hàng) Kiểm tra vấn đáp học viên phân biệt được sạ lan, sạ hàng. So sánh được ưu và nhược của hai kiểu sạ. Sạ lan Quan sát học viên thực hiện đúng các thao tác như mang theo lúa giống khi sạ, lấy lúa để sạ, sạ lúa (vung lúa đều trên mặt ruộng) và đảm bảo lúa giống được sạ đều trên mặt ruộng, các lối sạ không bị chồng mí. Sạ hàng Quan sát học viên thực hiện đúng các thao tác như kiểm tra được mật độ trước khi sạ, cho lúa vào trống sạ, kéo dụng cụ sạ hàng song song nhau, thẳng hàng, lúa ra đều trên các hàng. Bài 6 Cấy lúa Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Tìm hiểu cấy lúa là gì Kiểm tra học viên trình bày được cấy lúa là gi và mô tả được việc cấy cây lúa xuống ruộng Xác định mật độ cấy Kiểm tra học viên tính được khoảng cách hàng cách hàng và cây cách cây để tính đúng mật độ 20, 25, 33 , 47 cây/m2. Cấy lúa bằng mạ dược Quan sát học viên từ thao tác cầm mạ, ra mạ, cấy úp tay, cấy ngửa tay, cấy nông tay, cấy theo dây, cấy tự do để đánh giá ghi điểm cho học viên. Cấy mạ gieo trên sân Quan sát học viên từ thao tác mầm mạ, lấy mạ cấy, cấy nông tay, cấy theo dây, cấy theo ô chia sẵn, cấy tự do để đánh giá ghi điểm cho học viên. 99 VI. Tài liệu học tập, tham khảo và địa chỉ trang web có liên quan 1. Kỹ thuật gieo trồng lúa trên mạng Internet. 2. Vũ Văn Hiển, Nguyễn Văn Hoan, Kỹ thuật trồng lúa –Tập 3, NXBGD, Hà Nội, 1999. 3. Nguyễn Văn Hoan, 2007, Giáo trình kỹ thuật canh tác lúa, NXB Đại Học Sư Phạm 4. Nguyễn Văn Huỳnh và Lê Thị Sen, 2007, Bài giảng côn trùng nông nghiệp, phần sâu hại cây trồng chính ở ÐBSCL, Đại học Cần Thơ. 5. Nguyễn Văn Luật, 2002, Cây lúa Việt Nam thế kỷ XX. NXB Nông nghiệp, Hà Nội 6. Võ Tòng Xuân, 1998, Trồng lúa, NXB Nông nghiệp TP.HCM, 1998 7. Võ Tòng Xuân (dịch) từ P.R. Jennings, W. R. Coffman và H.E. Kauffman, 1979, Cải tiến giống lúa, Viện nghiên cứu lúa gạo quốc tê. 8. Trường Cao đẳng Cơ điện và Nông nghiệp Nam Bộ, giáo trình sơ cấp nghề trồng lúa năng suất cao, năm 2011. 100 BAN CHỦ NHIỆM PHÂN TÍCH NGHỀ, PHÂN TÍCH CÔNG VIỆC, XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH KHUNG CHO NGHỀ “TRỒNG LÚA NĂNG SUẤT CAO ” (Kèm theo Quyết định số 2744/QĐ-BNN-TCCB ngày 15 tháng 10 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) 1. Chủ nhiệm: Ông Lê Thái Dương- Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Cơ điện và Nông nghiệp Nam Bộ 2. Phó Chủ nhiệm: Ông Phùng Hữu Cần - Chuyên viên chính Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 3. Thư ký: Bà Kiều Thị Ngọc– Trưởng khoa, Trường Cao đẳng Cơ điện và Nông nghiệp Nam Bộ 4. Ủy viên: - Bà Đoàn Thị Chăm – Giảng viên, Trường Cao đẳng Cơ điện và Nông nghiệp Nam Bộ - Bà Đinh Thị Đào – Giảng viên, Trường Cao đẳng Cơ điện và Nông nghiệp Nam Bộ - Ông Phạm Văn Ro – Nghiên cứu viên Viện Lúa Đồng Bằng sông Long - Bà Vũ Thị Thủy, Phó trưởng phòng Trung tâm Khuyến nông Khuyến ngư Quốc gia./. DANH SÁCH HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP NGHỀ “TRỒNG LÚA NĂNG SUẤT CAO” (Theo Quyết định số 3495/QĐ- BNN-TCCB ngày 29 tháng 12 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) Chủ tịch: Ông Đỗ Văn Chung – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc Thư ký: Ông Nguyễn Ngọc Thụy- Trưởng phòng Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Các ủy viên: - Ông Ngô Hoàng Duyệt– Trưởng khoa Trường Cao đẳng Nông nghiệp Nam Bộ - Ông Nguyễn văn Thịnh– Trưởng phòng Nông nghiệp- Chợ Gạo Tiền Giang - Bà Nguyễn Thị Duyên – Phó trưởng bộ môn, Trường Cao đẳng nghề Công nghệ và Nông Lâm Đông Bắc - Bà Nguyễn Thị Thoa – Phó trưởng phòng Trung tâm Khuyến nông Quốc gia 101
File đính kèm:
- GT modun 02.pdf