Giáo trình Tin học đại cương Monitor: Chương II - Đèn hình mầu

Chương II - Đèn hình mầu 
 1. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của đèn hình mầu Monitor . 
Đèn hình mầu Monitor 
z Cực Anôt : Được cung cấp khoảng 15KV lấy từ dây HV cuộn 
cao áp, mất điện áp này => màn hình mất ánh sáng . 
z Lưới G1 được cung cấp khoảng -30V, khi ta chỉnh độ sáng 
điện áp này thay đổi từ -20V đến -40V, điện áp G1 càng âm thì 
màn ảnh càng tối , khi tắt máy G1 được mạch dập điểm sáng 
đưa vào điện áp -150V để dập điểm sáng trên màn hình . 
z Lưới G2 được cung cấp điện áp khoảng 400V lấy từ triết áp 
Screen trên thân cuộn cao áp, chỉnh thừa điện áp G2 thì màn 
ảnh sẽ quá sáng và có tia quét ngược, chỉnh thiếu G2 thì màn 
ảnh tối hoặc mất ánh sáng . 
z Lưới G3 được cung cấp khoảng 5KV lấy từ triết áp Pocus trên 
thân cuộn cao áp, chỉnh sai điện áp Pocus thì hình ảnh sẽ bị 
nhoè, khi hỏng đế đèn hình sẽ làm điện áp Pocus bị dò điện dẫn 
đến nhoè hình 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
Triết áp Pocus chỉnh điện áp cung cấp cho lưới G3 
Triết áp Screen chỉnh điện áp cung cấp cho lưới G2 
z 3 Katôt : Được phân cực bằng điện áp DC khoảng 40 đến 
50V , ban đầu điện áp 3 Katot bằng nhau để tạo ra độ phát xạ 
cân bằng trên 3 tia, khi tín hiệu R, G, B được đưa vào 3 Katot, 
dòng phát xạ trên 3 tia có cường độ thay đổi theo biên độ tín 
hiệu => tạo thành các điểm ảnh có mầu sắc khác nhau trên màn 
hình . 
+ Nếu một Katot nào đó mất khả năng phát xạ thì màn hình sẽ 
mất một mầu và các mầu khác sẽ bị sai . 
+ Điện áp trên Katot tăng thì độ phát xạ giảm, ngược lại điện áp 
trên Katot giảm thì độ phát xạ tăng, nếu mất điện áp phân cực 
cho 3 Katot thì độ phát xạ tăng cực đại => dẫn đến màn ảnh 
sáng trắng và có tia quét ngược . 
z Sợi đốt : được cung cấp 6,3V DC , sợi đốt có nhiệm vụ nung 
nóng 3 Katot để cho các tia điện tử phát xạ khỏi bề mặt Katot , 
mất điện áp sợi đốt hay sợi đốt bị đứt thì màn hình sẽ mất ánh 
sáng . 
z Nam châm Purity : Có 3 cặp nam châm purity định hướng cho 
3 tia điện tử đập đúng vào các điểm mầu tương ứng, các nam 
châm này do nhà sản xuất chỉnh ( Thợ không chỉnh) nếu bạn 
chỉnh sai ảnh sẽ có viền mầu . 
z Cuộn lái tia : Bao gồm một cuộn lái ngang và một cuộn lái 
dọc, nếu ta rút rắc cuộn lái tia ra thì màn hình chỉ còn một đốm 
sáng ở giữa màn hình , đốm sáng này có thể đốt cháy lớp 
Phospho . 
z Bề mặt đèn hình : Bề mặt đèn hình được cấu tạo bởi các điểm 
Phosspho có khả năng phát ra các mầu Đỏ (Red), Xanh lá cây 
(Green) và Xanh da trời (Blue), dòng tia điện tử phát xạ từ các 
Katot sẽ đập vào các điểm mầu tương ứng, phía sau màn hìn 
( bên trong) cách màn hình khoảng 1cm là màn chắn đục lỗ, cứ 
3 điểm mầu cho ta một điểm ảnh và mỗi điểm ảnh có một lỗ 
nhỏ trên màn chắn , mục đích của màn chắn để ngăn các tia 
điện tử không bắn vào các điểm mầu sai vị trí . 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
 2. Điều kiện để màn hình phát sáng 
z Cao áp hoạt động bình thường 
+ Có điện áp HV 
+ Có điện áp G2 
+ Có điện áp G3 
z Có điện áp sợi đốt 
z Chênh lệch giữa Katốt và G1 không quá 100V 
z Đèn hinh tốt . 
 => Vì vậy khi Monitor không có màn sáng là do một trong các 
 nguyên nhân trên . 
 3. Nguyên lý trộn mầu . 
z Trong tự nhiên có ba mầu sắc có tính chất . 
+ Bất kỳ mầu sắc nào cũng có thể phân tích thành ba mầu sắc 
đó 
+ Từ ba mầu sắc đó có thể tổng hợp thành một mầu bất kỳ 
=> Ba mầu đó là Đỏ (Red) , Xanh lá (Green) , Xanh lơ (Blue) 
z Trong truyền hình mầu, máy vi tính và điện thoại di động người 
ta đã sử dụng 3 mầu sắc trên để truyền đi hoặc lưu trữ các hình 
ảnh mầu 
z Đèn hình mầu thực chất là ba chiếc đèn hình đơn sắc có chung 
màn hình và các lưới G1, G2, G3, cực Anôt, 3 hình ảnh phát ra 
từ 3 Katôt chồng khít lên nhau và cho ta cảm nhận được một 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
hình ảnh với hàng triệu mầu sắc . 
z Nếu như mất đi một nguồn tín hiệu hay một Katôt nào đó bị 
hỏng thì hình ảnh sẽ mất đi một mầu cơ bản và các mầu khác sẽ 
bị sai . 
=> Tại vị trí có đủ 3 mầu => cho ta mầu trắng 
=> Vị trí thiếu mầu đỏ => màn hình ngả mầu xanh 
=> Vị trí thiếu mầu xanh lá => màn hình ngả mầu tím 
=> Vị trí thiếu mầu xanh lơ => màn hình ngả mầu vàng 
 4. Đèn hình bị đánh lửa trong cổ đèn hình . 
Đuôi đèn hình 
z Nếu bạn bật máy lên mà nhìn thấy tia lửa xanh trong cổ đèn 
hình 
( vị trí mũi tên ) là đèn hình bị đánh lửa , trường hợp này bạn 
phải thay đèn hình . 
z Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trên là do lỗi nguồn hay lỗi 
mạch Regu làm cho điện áp B+ cấp cho cao áp tăng cao, khi đó 
áp HV quá mạnh gây đánh lửa đèn hình . 
 5. Máy có cao áp nhưng màn hình không sáng .
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
 Máy đã chạy nhưng màn hình không sáng 
z Khi thấy màn hình không sáng mặc dù đã có đèn báo nguồn thì 
bạn cần kiểm tra các chế độ điện áp cung cấp cho đèn hình, bạn 
cần kiểm tra các điều kiện sau : 
=> Kiểm tra điện áp G2 ( đo ở vỉ đuôi đèn hình ) nếu như điện 
áp này vẫn có khoảng 400V ( đo đồng hồ số ) hoặc trên 200V 
( nếu đo đồng hồ cơ ) thì cao áp vẫn đang chạy . 
=> Kiểm tra điện áp cung cấp cho sợi đốt nếu có khoảng 6V 
DC hoặc nhìn thấy sợi đốt sáng đỏ trong cổ đèn hình là mạch 
sợi đốt bình thường . 
=> Đo giữa 3 Katôt và G1 nếu điện áp chênh lệch không quá 
100V DC ( que đỏ vào Katôt que đen vào G1 ) thì cả Katốt và 
G1 bình thường, nếu chênh lệch trên 100V thì cần kiểm tra lại 
áp G1, điện áp G1 khoảng -30V là bình thường ( khi đo G1 ta 
để que đỏ xuống Mass, que đen vào G1 đo thang DCV ) 
=>=> Sau khi đã kiểm tra ba yếu tố trên mà vẫn bình thường, 
bạn hãy tăng G2 cao lên hoặc chập chân G1 xuống Mass nếu 
đèn hình vẫn không sáng thì do hỏng đèn hình . 
 6. Đèn hình bị lệch tia, hỏng một tia . 
z Biểu hiện của đèn hình lệch tia là bị mất một mầu và sai mầu 
Đèn hình mất mầu xanh lá (G ) 
z Trường hợp trên có 3 nguyên nhân 
+ Hỏng KG của đèn hình 
+ Điện áp phân cực cho KG tăng 
+ Mất tín hiệu G đi tới Katot 
z Để kiểm tra đèn hình bạn làm như sau : 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
=> Dùng điện trở khoảng 1KΩ 1W đấu tắt từ KG xuống mass 
và quan sát màn hình . 
=>> Nếu màn hình sáng rực về mầu xanh lá thì KG đèn hình 
vẫn tốt, hư hỏng thuộc về 2 nguyên nhân còn lại . 
=>> Nếu màn hình ít thay đổi thì đèn hình bị hỏng KG 
z Trường hợp trên bạn hãy chỉnh lại 3 triết áp Bias trên vỉ đuôi 
đèn hình, nếu không có kết quả thì bạn cần phải thay đèn hình . 
 7 . Đèn hình bị già : 
z Đèn hình già thường gặp ở các máy có thời gian sử dụng lâu 
năm biểu hiện là hình ảnh mờ và tối . 
Ảnh mờ và tối, biểu hiện của đèn hình già. 
z Trường hợp trên không chỉ do đèn hình mà còn có thể do mạch 
khuếch đại tín hiệu Video , để kiểm tra đèn hình bạn làm như 
sau : 
z Để kiểm tra đèn hình bạn làm như sau : 
=> Dùng điện trở khoảng 1KΩ 1W đấu tắt làn lượt KR, KG 
và KB xuống mass và quan sát màn hình . 
=>> Nếu màn hình sáng rực về các mầu thì đèn hình vẫn tốt, hư 
hỏng thuộc về nguyên nhân còn lại . 
=>> Nếu màn hình ít thay đổi thì đèn hình bị kém cả 3 tia . 
z Khắc phục tình trạng trên bằng cách 
=> Tăng điện áp sợi đốt lên khoảng 1 => 2V 
=> Tăng điện áp B+ cấp cho cao áp ( chỉnh núm HV.ADJ trong 
máy ) 
=>> Các biện pháp trên chỉ là giải pháp tình thế . 
 8. Đèn hình bị xô lưới - nhiễm từ . 
z Một số trường hợp máy bị nhiễm từ nặng như hình cầu vồng 
đan vào nhau . 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
Máy bị nhiễm từ hình cầu vồng 
z Nguyên nhân của hiện tượng trên là do đèn hình bị xô lưới do 
máy bị va chạm quá mạnh , màn chắn đục lỗ ngay sau màn 
hình bị xô đi và gây hiện tượng trên . 
z Với hiện tượng trên thì bạn chỉ có thay hình mới mà thôi . 
 9. Các bệnh do sai điện áp lưới . 
 9.1 Chỉnh thừa điện áp lưới G2 hoặc mất điện áp âm trên G1 
Màn ảnh sáng trắng có tia quét ngược 
z Hiện tượng trên là do thừa điện áp lưới G2 hoặc mất điện áp 
âm trên G1 sinh ra ảnh mờ, màn quá sáng và có tia quét ngược . 
z Khắc phục : để khắc phục hiện tượng trên bạn cần kiểm tra điện 
áp trên lưới G1, điện áp G1 phải có điện áp âm từ -20V đến -
40V nếu mất nguồn âm trên G1 thì thường kèm theo hiện tượng 
có đốm sáng khi tắt máy . 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
 Có đốm sáng khi tắt máy do mất nguồn âm trên G1 
z Nếu điện áp âm trên G1 bình thường thì bạn chỉnh lại triết áp 
 G2 ( triết áp Screen ) nếu chỉnh không có tác dụng là do hỏng 
triết áp này . 
 9 .2 Sai điện áp Pocus ( G3 ) 
z Nếu điện áp Pocus bị sai , cao quá hay thấp quá đều dẫn đến 
hiện tượng ảnh bị nhoè nhìn không rõ các chi tiết . 
Ảnh bị nhoè do sai điện áp Pocus 
z Hiện tượng trên thường do hai nguyên nhân 
+ Hỏng đế đèn hình gây dò điện Pocus 
 => Với trường hợp này thì hình ảnh ban đầu nhoè sau rõ dần 
 Đế đèn hình mầu trắng gắn vào cổ đèn hình 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
+ Hỏng triết áp Pocus trên thân cuộn cao áp 
 => Với trường hợp này thì hình ảnh ban đầu rõ sau nhoè dần 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH