Giáo trình Tin học đại cương Monitor: Chương III - Khối nguồn

ên lý hoạt động : 
Khi bật công tắc nguồn, điện áp 300VDC đi qua trở mồi R1 
vào cấp nguồn cho mạch dao động ở chân 3, IC hoạt động và 
điều khiển và dòng điện qua cuộn sơ cấp biến thiên ở tần số 
cao, dòng điện này tao thành từ trường cảm ứng lên các cuộn 
thứ cấp và cuộn hồi tiếp . 
+ Điện áp hồi tiếp được chỉnh lưu thành DC quay lại ổn định 
nguồn nuôi cho chân Vcc 
+ Mạch hồi tiếp lấy mẫu từ điện áp ra B1 thông qua cầu phân 
áp đưa vào chân 1 IC dò sai KA431 , IC dò sai khuếch đại điện 
áp lấy mẫu để tạo thành dòng điện hồi tiếp đưa qua IC so quang 
về chân số 4, điện áp chân 4 IC này tỷ lệ thuận với điện áp ra . 
=>> Giả sử khi điện áp ra tăng => điện áp lấy mẫu tăng => 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
Các bệnh thường gặp của khối nguồn 
dòng qua IC so quang tăng => điện áp chân 4 giảm => kết quả 
là điện áp ra giảm xuống về vị trí cũ . 
++ Nếu một lý do nào đó làm mất hồi tiếp từ mạch so quang thì 
điện áp ra sẽ tăng cao, IC công suất hoạt động quá tải và có thể 
bị hỏng . 
+ Mạch hồi tiếp từ cao áp về nguồn thông qua biến áp cách ly 
có hai tác dụng 
 - Tăng cường độ ổn định điện áp ra khi cao áp chạy 
 - Bảo vệ ngắt dao động nguồn nếu cao áp bị chập . 
 - Trong trường hợp cao áp bị chập thì nguồn hoạt động trong 
 vài giây rồi ngắt . 
Bạn đưa trỏ chuột vào sơ đồ để xem chú thích 
Ảnh chụp bộ nguồn Monitor Samsung Synmaster 
sử dụng IC công suất 
 Bệnh 1 : Không có đèn báo nguồn, không có điện áp ra . 
Bật công tắc không có đèn báo nguồn 
 Nguyên nhân : hiện tượng trên là do một trong 2 nguyên nhân 
sau : 
z Chập đèn Mosfet hoặc IC công suất, nổ cầu chì, mất nguồn 
300V 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
z Còn 300V trên tụ lọc nguồn chính, mất dao động, đèn công 
suất không hoạt động . 
 Kiểm tra : 
z Quan sát : 
Bạn để ý cầu chì ? nếu cầu chì nổ cháy đen là biểu hiện của 
chập đèn công suất ( hoặc IC công suất ) 
Nếu cầu chì không đứt là biểu hiện công suất không bị chập, 
nguồn bị mất dao động . 
z Đo kiểm tra trở kháng : 
+ Chú ý trước khi đo cần thoát điện trên tụ để đề phòng điện 
áp dư làm hỏng đồng hồ, bạn dùng mỏ hàn để thoát điện, không 
được chập trực tiếp . 
+ Chuyển đồng hồ về thang x1Ω đo vào hai đầu tụ lọc nguồn, 
đảo chiều que đo hai lần và xem kết quả . 
 Phép đo cho thấy trở kháng bình thường 
z Nếu đo thấy trở kháng bình thường . 
+ Đo vào hai đầu tụ lọc nguồn, đảo que đo hai chiều, nếu kết 
quả một chiều đo kim không lên, một chiều đo kim lên như ở 
trên là trở kháng bình thường . 
=> Trở kháng bình thường ( nghĩa là đèn công suất sẽ không 
hỏng ) 
=> Nếu đèn công suất không hỏng thì do một trong các nguyên 
nhân sau : 
 - Điện trở mồi đứt 
 - Đi ốt zener gim ở chân Vcc ( nếu có ) bị chập 
 - Lỏng chân IC dao động 
 - Hỏng IC dao động . 
z Nếu đo thấy trở kháng bị chập . 
+ Đó là trường hợp bạn đo vào hai đầu tụ lọc nguồn thấy cả hai 
chiều đo kim lên = 0Ω . 
+> Trở kháng chập là do chập Mosfet hoặc IC công suất 
=> Với trường hợp này thường kéo theo nổ cầu chì và hỏng cầu 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
Diode chỉnh lưu đầu vào, hỏng các điện trở xung quanh đèn 
Mosfet 
 Các bước sửa chữa 
 a ) Nguồn dùng IC dao động & Mosfet bạn sửa chữa như sau 
Bạn đưa trỏ chuột vào sơ đồ để xem chú thích 
 Trường hợp : Đèn công suất không bị chập, nguồn bị mất dao 
động . 
z Tạm thời tháo đèn Mosfet ra ngoài 
z Cấp nguồn và kiểm tra các chế độ điện áp sau : 
z Đo trên tụ lọc xem có 300VDC chưa ? 
=> Nếu chưa có thì cần xem lại cầu chì, cầu Diode và điện trở 
sứ hạn dòng 
z Đo chân Vcc cho IC dao động xem có 12V không ? 
=> Nếu không có thì cần xem lại điện trở mồi hoặc mạch cấp 
nguồn cho chân Vcc, nếu mạch tốt thì thay IC dao động . 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
 z Nếu đã có Vcc12V ở chân 7 thì đo tại chân G xem có dao động 
không ? 
=> Nếu đo thấy khoảng 2VDC hoặc 4VAC và kim dao động 
như hình dưới => là nguồn đã có dao động ra . 
z Nếu không thấy dao động ra như trên thì bạn thay IC dao động. 
z Chỉ khi nào có dao động ra như trên bạn mới lắp Mosfet vào 
Chú ý : Khi hàn Mosfet bạn phải thoát hết điện trên tụ, nếu còn 
tích điện trên tụ thì có thể làm hỏng Mosfet trong lúc bạn đang 
hàn chân 
z => Nếu đã có dao động mà lắp Mosfet nguồn vẫn không chạy 
thì cần kiểm tra các phụ tải xem có bị chập không ? đo kiểm tra 
phụ tải bằng thang x1Ω trên các tụ lọc đầu ra . 
 Trường hợp : Nguồn bị chập công suất, nổ cầu chì . 
z Nguyên nhân hư hỏmg là do : 
- Do lỏng chân đèn công suất 
- Do chập phụ tải 
=> Khi nguồn chập công suất thường kéo theo > Nổ cầu chì, 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
chập 
 các Diode chỉnh lưu, hỏng IC dao động, đứt các điện trở 
xung 
 quanh Mosfet , vì vậy bạn cần thực hiện theo các bước sau : 
z Tháo Mosfet ra khỏi nguồn 
z Thay cầu chì, thay các Diode, R sứ nếu thấy hỏng . 
z Cấp nguồn và kiểm tra xem có 300VDC trên tụ lọc nguồn 
chính chưa ? sau đó nhớ thoát điện tích trên tụ . 
z Kiểm tra và thay các điện trở xung quanh Mosfet như R4, R5, 
R6 nếu hỏng . 
z Thay IC dao động mới KA3842 
z Đo tại chân G xem có dao động ra chưa ? 
z Nếu đo chân G thấy có khoảng 2VDC hoặc 4VAC và kim dao 
động như trên là IC đã dao động . 
z Nếu không có dao động ra thì bạn cần kiểm tra lại chân Vcc (7) 
xem có 12V không ? 
z Chỉ khi nào có dao động ra như trên bạn mới lắp Mosfet vào 
Chú ý : Khi hàn Mosfet bạn phải thoát hết điện trên tụ, nếu còn 
tích điện trên tụ thì có thể làm hỏng Mosfet trong lúc bạn đang 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
hàn chân 
z => Nếu đã có dao động mà lắp Mosfet nguồn vẫn không chạy 
thì cần kiểm tra các phụ tải xem có bị chập không ? đo kiểm tra 
phụ tải bằng thang x1Ω trên các tụ lọc đầu ra . 
 b ) Các bước sửa chữa với nguồn sử dụng IC công suất 
Bạn đưa trỏ chuột vào sơ đồ để xem chú thích 
 Trường hợp : IC nguồn không chập nhưng nguồn không dao 
động, 
 không có điện áp ra 
 Nguyên nhân hư hỏng : 
z Trong các trường hợp còn điện áp 300VDC đầu vào nhưng 
không có điện áp ra thì thông thường IC công suất không hỏng, 
nguyên nhân thường do mất nguồn Vcc vào chân cấp nguồn 
12V cho mạch dao động, chân này cần có điện áp từ 12V đến 
15V . 
z Hỏng IC so quang làm mất điện áp chân số (4) => mất điện áp 
ra 
z Một số ít trường hợp do hỏng IC . 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
 Kiểm tra & sửa chữa : 
z Kiểm tra điện áp chân Vcc (3) của IC công suất, nếu điện áp 
chân này < 12V thì bạn cần kiểm tra R mồi (R1) và đặc biệt lưu 
ý Diode Zener đấu từ chân (3) xuống mass rất hay bị dò . 
z Nếu chân Vcc có đủ điện áp thì bạn hãy thay thử IC so quang . 
z Vẫn không có kết quả thì bạn cần thay IC công suất mới . 
 Lưu ý : Với các máy sử dụng IC công suất nguồn như Samsung 
Vina, 
 LG , bạn lưu ý trường hợp hỏng cao áp cũng làm cho nguồn mất 
 dao động do các máy này sử dụng chân hồi tiếp (5) để bảo vệ 
 nguồn , vì vậy khi không tìm thấy hư hỏng bên sơ cấp thì bạn 
cần 
 kiểm tra cao áp. 
 Trường hợp : Chập IC công suất nguồn, nổ cầu chì . 
z Nguyên nhân hư hỏng 
- Do mất hồi tiếp so quang 
- Do chập phụ tải 
- Do điện áp đầu vào quá cao 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
 Các bước sửa chữa : 
z Tháo IC bị chập ra ngoài 
z Kiểm tra và thay thế cầu chì, cầu Diode, điện trở sứ nếu hỏng 
sau đó cấp điện và kiểm tra điện áp 300VDC 
z Kiểm tra kỹ các linh kiện của mạch hồi tiếp so quang ( nếu có ) 
z Kiểm tra kỹ các phụ tải ra của nguồn xem có phụ tải nào bị 
chập không ? 
z Lắp IC mới vào nguồn . 
z Cấp điện , bật công tắc sau 3 giây rồi tắt ngay, quan sát đèn báo 
nguồn . 
=> Nếu có đền báo nguồn là biểu hiện nguồn đã hoạt động 
=> Nếu không có đèn báo thì cần kiểm tra lại toàn bộ xem còn 
linh 
 kiện nào hư hỏng mà chưa phát hiện ra . 
=> Nếu lại hỏng IC và nổ cầu chì thì bạn cần thay toàn bộ các 
linh 
 kiện của mạch hồi tiếp so quang . 
 Bệnh 2 : Điện áp ra thấp và tự kích, đèn báo nguồn chớp chớp 
 Nguyên nhân : 
z Nguồn bị chập phụ tải thông thường hay bị chập đường B1 cấp 
cho cao áp ( do chập sò công suất dòng ) . 
z Hỏng mạch hồi tiếp so quang 
 Phân tích : 
z Khi nguồn đã có điện áp ra là chứng tỏ 
+ Đã có nguồn 300V DC vào 
+ IC dao động đã hoạt động 
+ Đèn công suất vẫn tốt 
z Điện áp ra thấp là biểu hiện của chập phụ tải hoặc hồi tiếp so 
quang đưa về quá mạnh hoặc quá yếu dẫn đến điện áp ra bị tự 
kích ( có - mất - có - mất : gọi là tự kích ) 
 Kiểm tra & sửa chữa : 
z Với phân tích trên bạn nên kiểm tra kỹ các phụ tải : 
- Kiểm tra đường B1 xem có chập không ? 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH
- Kiểm tra sò công suất dòng xem có chập không ? 
- Kiểm tra các đường tải ra khác của nguồn 
( Kiểm tra phụ tải bằng thang x1Ω que đỏ vào mass máy, que 
đen vào cực dương tụ lọc đầu ra => nếu trở kháng cao là bình 
thường, trở kháng thấp ( vài chục Ω trở xuống là bị chập ) 
Lưu ý : có một đường điện áp cấp cho sợi đốt có trở kháng rất 
thấp, bạn có thể tạm tháo vỉ đuôi đèn ra khi kiểm tra . 
z Nếu không phát hiện thấy chập phụ tải => thì nguyên nhân là 
do mạch hồi tiếp so quang có vấn đề . 
 IC so quang 4 chân IC so quang 6 chân 
z Bạn cần thay thử IC so quang và IC tạo áp dò sai KA431 nếu 
như sau khi kiểm tra các phụ tải không thấy bị chập . 
z Nếu kiểm tra thấy chập sò dòng thì bạn cần kiểm tra cuộn cao 
áp : 
Kiểm tra cao áp : 
 Để thang 1KΩ hoặc 10KΩ đo giữa dây HV ( đo từ núm cao 
áp) với Mass máy thì trở kháng phải bằng vô cùng ( kim không 
lên) 
 - Nếu kim đồng hồ lên một chút là cao áp bị dò tụ ABL bên 
trong cáo áp 
 - Nếu kim đồng hồ lên = 0Ω là chập tụ ABL trong cao áp 
>> Cả hai trường hợp hư hỏng trên đều có thể sửa được cao áp, 
bạn phải tháo cuộn cao áp mang đến hiệu chuyên sửa cao áp để 
thay tụ ABL . 
 Lưu ý : Biến áp xung của bộ nguồn không bao giờ hỏng ( trừ các 
 trường hợp đặc biệt như nước vào ) 
 Biến áp xung trong bộ nguồn 
 Vì vậy trong các trường hợp tìm chưa ra bệnh bạn đừng nghi ngờ 
 hỏng biến áp xung, vì điều đó chỉ làm cho bạn mất thời gian . 
WWW.HOCNGHE.COM.VN
XUANVINH