Kỹ năng giao tiếp ứng xử

p. 
+ Có hay không có người giới thiệu. 
- Lựa chọn phương án ứng xử: 
+ Tìm cớ làm quen cho hợp lý, tế nhị. 
+ Ngôn ngữ, cử chỉ dễ cảm mến. 
+ Văn phong gần gũi, không quá trịnh trọng nhưng cũng không suồng sã. 
+ Tính trước những tình huống bất ngờ có thể xảy ra để ứng xử nhanh. 
b. Giai đoạn giao tiếp: 
Nên: 
- Phá bầu không khí xa lạ bằng việc hỏi han hoặc những câu nói đùa. 
- Tìm chủ đề chung, ít chạm đến quan điểm cá nhân. 
- Nói ít về mình. Chú ý quan sát cử chỉ, điệu bộ, nét mặt của đối phương. 
- Giới hạn cuộc giao tiếp trong phạm vi vừa đủ, dừng đúng lúc. 
- Nêu ra những câu hỏi thăm dò, chủ động gợi chuyện. 
- Tự tin. 
Không nên: 
- Vội vã đi vào vấn đề chính. 
- Đặt những câu hỏi liên quan nhiều đến cá nhân. 
- Nói nhiều về mình, dốc bầu tâm sự, nói thẳng về mình khi đối phương đặt những câu hỏi thăm dò. 
- Chuyện lan man, kéo dài cuộc giao tiếp. 
- Khích bác hoặc công kích nói xấu một ai đó. 
- Rụt rè, lảng tránh, ấp úng. 
 2. Tình huống cần đối đáp mềm mỏng, ý nghĩa sâu xa: 
Dân gian có câu: 
“Lời nói chẳng mất tiền mua 
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. 
Đối với nhiều ý kiến phê bình, phản đối của đối phương, không nên đáp lại bằng những lời nói hằn học, nặng nề 
mà nhiều khi nên dùng lời nói nhẹ nhàng nhưng chứa đựng những ý nghĩa sâu xa. 
 3. Tình huống phải chuyển bại thành thắng: 
Trong cuộc sống đời thườnng nhiều khi ta bị đẩy vào tình huống bất lợi, có nguy cơ thất bại, lúc đó đòi hỏi phải 
bình tĩnh, suy nghĩ ngay đến những hậu quả xấu nhất có thể xảy ra (chuẩn bị tâm thế sẵn sàng chấp nhận). Tìm 
xem có cách gì để hạn chế mức thấp nhất những tác hại (ví dụ: điều gì đã đẩy ta vào tình thế bất lợi, có cách 
nào tạo được kế hoãn binh có vẻ ít liên quan, nhưng nếu được “địch thủ” sẵn sàng chấp nhận thì chính điều có 
vẻ không liên quan đó có thể thay đổi tình thế). 
 4. Tình huống dùng hài hước: 
“Khi bạn nổi cáu ta hãy đùa lại một câu” (Laphôngten). 
Hài hước là một nhân tố cực kỳ quan trọng trong ngôn ngữ giao tiếp. Đó là “chiếc van an toàn” cho mọi cuộc 
xung đột, là chìa khóa để mở “cánh cửa lòng”. Lời đối đáp khôn ngoan, thông minh, dùng ngôn ngữ hài hước để 
phê phán thường mang lại hiệu quả lớn hơn nhiều. Bởi thế khi kể một câu chuyện cười hoặc một lời đối đáp có 
nội dung, cách nói hài hước thường làm cho không khí vui nhộn, điều tiết được tình cảm, nhắc khéo người khác 
mà không làm họ bực mình. Tất nhiên cũng không nên lạm dụng nó. 
Quy luật phổ biến của truyện hài hước là mở đầu dẫn dắt và hình thành làm cho người ta nghi vấn. Người kể 
nên có ngữ điệu bình thường, sau đó tăng thêm tình tiết nghi hoặc và giải quyết bất ngờ. 
 5. Tình huống phải đi thẳng vào vấn đề khi cần thiết: 
Trong cuộc sống có trường hợp không thể quanh co, bóng gió, tế nhị mà phải bày tỏ quan điểm, thái độ của 
mình một cách thẳng thắn, kiên quyết. Lúc đó phải diễn đạt vào thẳng nội dung chính của vấn đề để biểu hiện ý 
chí và lòng tin ở bản thân. Đối với những vấn đề then chốt không nên tỏ ra quá cân nhắc, đắn đo làm cho người 
nghe cảm thấy thiếu tin tưởng, do dự. Tất nhiên để nói bằng cách này cần phải suy nghĩ, cân nhắc thật kỹ càng. 
 6. Tình huống nói ẩn ý bằng ngụ ngôn: 
Trong giao tiếp khi cảm thấy khó thuyết phục người khác bằng lý lẽ trực tiếp hoặc cảm thấy dễ bị phản ứng, 
không tiện nói thẳng ra, thì người ta thường dùng phương pháp ẩn ý bằng ngụ ngôn. Tức là chọn những câu 
chuyện ngụ ngôn có nội dung ẩn ý bên trong phù hợp với mục đích khuyên răn, thuyết phục của mình để kể cho 
đối phương nghe. 
Cái lợi của phương pháp này là người nghe phải suy nghĩ mới hiểu hết cái ẩn ý bên trong đó. Bản thân câu 
chuyện sẽ đưa ra những lời khuyên sâu sắc chứ không phải người kể chuyện, do đó không có lý do để nổi 
khùng, tự ái hoặc mặc cảm. 
Tuy nhiên để dùng phương pháp này có hiệu quả, người dùng phương pháp này phải am hiểu câu chuyện phù 
hợp với trình độ người nghe, nếu người nghe không hiểu gì cả, sẽ không có tác dụng. 
 7. Tình huống phản bác khéo những yêu cầu vô lý ở người khác: 
Cũng có lúc bạn gặp những người khăng khăng đưa ra cho bạn những đòi hỏi vô lý không thể thực hiện được. 
Trước những tình huống đó nhiều khi ta không thể bác bỏ thẳng thừng vì chạm lòng tự ái hoặc người không 
thỏa mãn với ta rồi tiếp tục quấy rối nữa vá cách đó cũng chưa làm cho người tự nhận thấy được những đòi hỏi 
của họ là vô lý. 
Vậy ta sẽ xử lý thế nào trong trường hợp đó? Tốt nhất là hãy thừa nhận đã, sau đó khéo léo chỉ ra sự vô lý hoặc 
điều không thể thực hiện được. Cũng có thể cảnh tỉnh người đó bằng việc chỉ ra những điều bất lợi, sự nguy 
hiểm nếu người đó cứ giữ nguyên ý kiến, nhắm mắt hành động. Chú ý ngôn ngữ không nên gay gắt nhưng tỏ ra 
cương quyết. 
 8. Tình huống thừa nhận trước để chuyển hướng sau: 
Nếu khi bạn không đồng ý với ý kiến của đối phương mà người đó lại là cấp trên, người lớn tuổi, cha mẹ thì 
bạn sẽ xử sự như thế nào? Việc thuyết phục để đối phương nghe theo mình, có nghĩa là chấp nhận ý kiến của 
mình cũng đòi hỏi phải có một nghệ thuật nhất định. 
Bạn chớ phản đối và phê phán các ý kiến của đối phương. Bạn hãy tiếp thu ý kiến của họ, biểu thị thái độ đồng 
cảm ở mức độ nào đó để có thể làm giảm được sự cứng nhắc của đối phương, khiến họ bằng lòng nghe ý kiến 
của bạn. Song phải nắm vững nguyên tắc không được tỏ thái độ của mình ngang bằng với đối phương để tiếp 
sau đó dùng lời mà chuyển hướng, thay đổi cách nhìn nhận của đối phương, làm họ bằng lòng tiếp thu ý kiến 
của bạn. 
 9. Tình huống cần bạn đồng minh: 
Khi tranh luận trước nhiều người cần thể hiện quan điểm, bạn nên chú ý đầy đủ đến thái độ của những người 
xung quanh, cần động viên được nhiều người nghe và ủng hộ quan điểm của mình. Nếu người nghe ủng hộ ta, 
đồng tình với quan điểm của ta đang trình bày, sẽ tạo thành một sức mạnh to lớn, một sức ép tinh thần làm đối 
phương không phản kích lại được. 
Chẳng hạn khi đang xếp hàng có người chen ngang, bạn lợi dụng thái độ của số đông mọi người xung quanh 
để gạt người đó ra khỏi hàng là hợp lý nhất. 
 10. Tình huống không nhượng bộ khi mình có lý trong tranh luận: 
Trong quan hệ giữa người với người, tranh luận là một điều hết sức bình thường và không thể tránh được. 
Không có tranh luận, điều phải trái không được phân định. Không thể coi tranh luận là một thói xấu mà hạn chế 
nó. 
Song tranh luận có thể dẫn đến sự không thoải mái hoặc đôi khi xung đột. Tranh luận có phương pháp sẽ đem 
lại kết quả tốt là điều chúng ta cần chú ý học hỏi. 
Một là, khi tranh luận nên có thái độ thật công bằng, đừng làm tổn thương đến lòng tự ái của người kia. Sự phê 
phán, bình phẩm người khác không thể quá một giới hạn nhất định, nếu không có thể làm tăng thêm mâu thuẫn 
vốn có. 
Hai là, giọng nói phải mền mỏng, thật lòng. Trong tranh luận phải tỏ ra tôn trọng nhau, làm sao cho người cùng 
tranh luận tin rằng tranh luận thật là có ích. Trong tranh luận nhiều khi người thắng không hẳn đã là nhiều lý lẽ 
biết hùng biện, mà có thể là người có thái độ đúng mực và chân thực nhất. 
Ba là, tranh luận phải có mục đích rõ ràng. Tranh luận nên xoay quanh những điều cần giải quyết. 
 11. Tình huống cần thuyết phục bằng hành động: 
“Mọi lý thuyết đều màu xám 
Còn cây đời mãi mãi xanh tươi” 
(Gơt) 
Trong giao tiếp, khi cảm thấy khó thuyết phục người khác nghe ý kiến của mình bằng lời nói, bạn có thể dùng 
hành động để thuyết phục. Thuyết phục bằng hành động thường hiệu quả lớn nhất. Thông qua việc làm, hành 
động cụ thể, ta có thể làm cho đối phương thay đổi cách nghĩ, tình cảm, thái độ, chấp nhận ý kiến của ta. 
Bạn là một cán bộ phong trào thanh niên. Bạn muốn tổ chức các hoạt động văn hóa thể dục thể thao thanh niên 
nhưng các cấp lãnh đạo ở địa phương chưa tin tưởng vào khả năng của bạn, chưa tạo điều kiện mọi mặt để 
bạn làm việc. Bạn đừng nản chí và cũng đừng dùng lời nói để thuyết phục. Hãy cố gắng tạo ra một vài việc làm 
cụ thể có hiệu quả. Từ sự thành công đã đạt được, tận dụng thời điểm gây hưng phấn cao rồi đưa ra những 
kiến giải hợp lý với các cấp lãnh đạo. 
Như vậy, mục đích và kết quả hoạt động đạt được và mối quan hệ ảnh hưởng của bạn phát triển tốt hơn. 
Khi vận dụng phương pháp này bạn cần lưu ý: 
- Mục đích hoạt động phải rõ ràng, không vụ lợi. 
- Có kế hoạch hành động chi tiết, tính đến các điều kiện cần và đủ đảm bảo cho sự thành công, bước đầu tiên 
tránh thất bại. 
- Tạo dư luận ủng hộ để gây sức ép hoặc quy tụ sức mạnh. 
- Làm thử để chứng minh, rút kinh nghiệm. 
- Tạo quan hệ gần gũi tin cẩn. 
Nếu ở vào tình huống các bậc “hụ huynh” của người yêu bạn còn chưa tin tưởng và chấp nhận cho bạn yêu con 
của họ, thì bạn cũng có thể dùng phương pháp này để đạt mục đích. 
 III. Những điều nên tránh trong giao tiếp ứng xử: 
1. Nói nửa chừng rồi dừng lại hoặc cướp lời người đang nói, làm nhiễu thứ tự hoặc luồng suy nghĩ của người 
đó. 
2. Không nói rõ và giải thích đầy đủ làm người nghe cảm thấy đột ngột, khó hiểu đề tài nói chuyện của bạn. 
Không nên đưa những trọng tâm, những khái quát làm người tiếp chuyện khó theo dõi mạch chuyện. 
3. Nói sai đề tài, không quan tâm đến điều mình nói. 
4. Nói thao thao bất tuyệt, không ngừng nêu các câu hỏi làm người tiếp chuyện có cảm giác mình yêu cầu hơi 
nhiều quá. 
5. Không trả lời thẳng vào câu hỏi mà người khác nêu ra, quanh co, dài dòng, gây nên cảm giác không trung 
thực cho người hỏi. 
6. Tự cho rằng mọi điều mình đều biết cả. 
7. Làm ra vẻ hiểu biết sâu rộng. 
8. Phát triển câu chuyện không tập trung vào chủ đề chính làm cho người tiếp chuyện cảm thấy nhàm chán. 
9. Ngắt bỏ hứng thú nói chuyện của người khác để ép người đó phải chuyển sang nói về đề tài mà bạn thích. 
10. Thì thầm với một vài người trong đám đông. 
11. Dùng ngôn ngữ quá bóng bảy. 
12. Chêm những câu tiếng nước ngoài trong câu nói của mình một cách tùy tiện. 
13. Đột ngột cao giọng. 
14. Dùng những lời quá suồng sã với mức độ quan hệ. 
15. Dùng những từ đệm không cần thiết. 
16. Nói với giọng khích bác, chạm vào lòng tự ái của người khác