Lịch sử địa phương: Trận đánh Đak Pơ

LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNGTRẬN ĐÁNH ĐAK PƠNGƯỜI THỰC HIỆNLÊ HỮU PHONGTRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ HUYỆN MANGYANGTrận đánh cây số 15 đèo Mang YangChiến tích Đak PơĐài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ trong trận đánh ĐakPơĐây là ai?Trận đánh cây số 15 đèo Mang YangTrận Đak Pơ hay còn có tên là trận cây số 15, trận đánh đèo Mang Yang là trận đánh diễn ra tại khu vực cầu Đak Pơ, đèo Mang Yang, An Khê, Gia Lai ngày 24 tháng 6 năm 1954 giữa quân đội Pháp và Quân đội Nhân dân Việt Nam. Đây là trận đánh lớn cuối cùng trong cuộc kháng chiến chống Pháp 1945 – 1954 của Việt Nam và cũng là chiến thắng lớn nhất của Quân đội Nhân dân Việt Nam trên chiến trường Liên khu 5.Trận đánh cây số 15 đèo Mang YangRừng cây dưới chân đèo Mang Yang sau trận đánh ĐakPơLính Mỹ trong trận đánh cây số 15đèo Mang YangBản đồ trận đánh cây số 15 đèo Mang YangBối cảnhTháng 6 năm 1954, do lo ngại nguy cơ bị bao vây như ở Điện Biên Phủ, Bộ Chỉ huy Pháp quyết định nhanh chóng bỏ căn cứ An Khê rút về Pleiku cách đó 80km. Binh đoàn cơ động 100 gồm 3 tiểu đoàn bộ binh và các đơn vị pháo binh, thiết giáp, công binh, thông tin... được lệnh hành quân bằng cơ giới theo Quốc lộ 19 và dự kiến sẽ hội quân với binh đoàn cơ động 42 và binh đoàn dù 1 ở cây số 22.Lực lượng các bênQuân đội Nhân dân Việt NamTrung đoàn 96 bộ binh (thiếu) Quân đội Nhân dân Việt Nam do trung đoàn trưởng Nguyễn Minh Châu, chính ủy Nguyễn Hữu Thành, quyền tham mưu trưởng Khiếu Anh Lân chỉ huy, gồm:	Tiểu đoàn bộ binh 40 gồm 3 đại đội bộ binh do tiểu đoàn trưởng Huỳnh Hữu Anh chỉ huy. 	Tiểu đoàn bộ binh 79 (thiếu) gồm 2 đại đội bộ binh do tiểu đoàn trưởng Đỗ Hữu Đào chỉ huy. 	Hai đại đội hoả lực trực thuộc trung đoàn, trang bị 6 cối 81mm, 4 ĐKZ 57mm, 11 SKZ 60mm và một số súng phóng bom. Tượng đài anh hùng Núp	Quân đội Pháp	Binh đoàn cơ động 100 (Groupement Mobile 100 - G.M.100) do Đại tá Barrou chỉ huy, gồm:Trung đoàn Triều Tiên do Trung tá Lajounie và Thiếu tá Hipolite chỉ huy. Trung đoàn được xây dựng từ tiểu đoàn Triều Tiên (Bataillon de Corée) đã tình nguyện tham gia chiến đấu ở Triều Tiên từ 1950-1953 trong đội hình sư đoàn bộ binh số 2 Hoa Kỳ. Thành phần gồm: Tiểu đoàn 1 Triều Tiên do Thiếu tá Kleinmann chỉ huy. Tiểu đoàn 2 Triều Tiên do Thiếu tá Guinard chỉ huy. 	Tiểu đoàn dã chiến (Battalion de Marche) thuộc trung đoàn bộ binh thuộc địa 43 do Thiếu tá Muller chỉ huy. 	Tiểu đoàn 2 thuộc trung đoàn pháo binh thuộc địa số 10. 	Đại đội 3 thuộc trung đoàn kỵ binh thiết giáp số 5 "Hoàng gia Ba Lan". 	Ngoài ra đi cùng đội hình hành quân của G.M.100 còn có tiểu đoàn khinh quân 520 người Việt.	Diễn biến	Binh đoàn cơ động 100 rời căn cứ An Khê lúc 03 giờ 00 ngày 24 tháng 6 năm 1954. Đội hình binh đoàn được chia thành 4 cụm, với tiểu đoàn dã chiến 43 đi đầu, tiểu đoàn khinh quân 520 đi cùng đại đội thiết giáp và cơ quan chỉ huy binh đoàn, tiếp đó là tiểu đoàn 2 và tiểu đoàn 1 Triều Tiên. Mỗi tiểu đoàn đều được tăng cường 1 đại đội pháo 105mm.Trung đoàn 96 triển khai xung quanh khu vực cây số 15 mở màn trận đánh lúc 14 giờ 20 bằng hoả lực dữ dội của súng cối, súng không giật, phóng bom và súng máy bắn chính xác vào đội hình hành quân của binh đoàn 100. Ngay trong những phút đầu tiên, các xe thông tin và xe thiết giáp đã bị phá hủy và cả 3 sĩ quan cao cấp nhất của binh đoàn 100 đều bị loại khỏi vòng chiến đấu: Đại tá Barrou tư lệnh binh đoàn bị thương; Trung tá Lajouanie trung đoàn trưởng và Thiếu tá Hipolite trung đoàn phó trung đoàn Triều Tiên bị chết.Ngay khi trận đánh bắt đầu, tiểu đoàn khinh quân 520 tan rã và bỏ chạy vào rừng. Các tiểu đoàn còn lại của Pháp dù bị bất ngờ và thiếu sự chỉ huy thống nhất vẫn cố gắng tổ chức lại lực lượng, mở nhiều đợt phản kích nhưng đều thất bại. Không quân Pháp chi viện không hiệu quả vì khoảng cách hai bên quá gần nhau. Quân Pháp phải co cụm vào một chu vi phòng thủ và tiếp tục bị hoả lực và bộ binh trung đoàn 96 tấn công gây thêm nhiều thương vong.Lúc 17 giờ 15, các tiểu đoàn trưởng Pháp được lệnh bỏ lại toàn bộ xe cộ để vượt vòng vây về hội quân với binh đoàn 42 và binh đoàn dù 1 ở cây số 22. Sau khi thống nhất rằng không thể đưa thương binh nặng vượt qua hơn 10km đường rừng dưới hoả lực của đối phương, họ quyết định để lại toàn bộ thương binh cùng nhân viên và trang bị quân y, chia thành các toán nhỏ rút về cây số 15.Đến 19 giờ, toán quân Pháp cuối cùng thoát khỏi vòng vây ở cây số 15. Đến 11 giờ 30 ngày 25 tháng 6, toán đầu tiên đã liên lạc được với binh đoàn dù 1 ở cây số 22.	Những sự kiện sau trận đánh	Binh đoàn cơ động 42, binh đoàn dù 1 và bộ phận còn lại của binh đoàn 100 tiếp tục hành quân về tới Pleiku ngày 29 tháng 6. Dọc đường, đoàn quân này bị Trung đoàn bộ binh 108 Quân đội Nhân dân Việt Nam phục kích hai lần vào ngày 28 và 29 tháng 6 gây thêm một số thương vong nữa.Ngày 17 tháng 7 năm 1954, tiểu đoàn 1 Triều Tiên gồm 450 người và 47 xe cơ giới phối thuộc cho binh đoàn cơ động 42 đi giải toả Quốc lộ 14 giữa Pleiku và Buôn Ma Thuột đã bị Trung đoàn bộ binh 108 phục kích ở đèo Chư Đrê. Chỉ có 107 người (trong đó có 53 thương binh) thoát về được Buôn Ma Thuột[7].	Kết quả trận đánh	Binh đoàn cơ động 100 bị tổn thất 85% xe cộ, 100% pháo binh và 68% trang bị thông tin, 50% súng trường và súng máy bị tịch thu. Đại đội chỉ huy binh đoàn còn lại 84 người trên tổng số 222. Tiểu đoàn 2 pháo binh còn lại 215 người trên tổng số 474. Tiểu đoàn dã chiến 43, tiểu đoàn 1 và tiểu đoàn 2 Triều Tiên, còn lại tương ứng 452, 497 và 345 người trên tổng số 834 trên danh nghĩa.[8]. Tiểu đoàn 520 hoàn toàn tan rã, hơn 200 người bị bắt.[9] Đại tá Barrou và nhiều sĩ quan, binh sĩ bị bắt làm tù binh. Tổng thiệt hại của phía Pháp là 1.300 trong đó có 500 chết.	Về phía Quân đội Nhân dân Việt Nam, Trung đoàn bộ binh 96 có hơn 100 người chết.CÂU HỎI THẢO LUẬN1. Trận đáng Đak Pơ thuộc địa phận huyện nào của tỉnh Gia Lai?2. Nêu bối cảnh của trận đánh Đak Pơ?3. So sánh lực lượng giữa quân đội Việt Nam và quân đội Pháp trong trận chiến?4. Tóm tắt diễn biến trận đánh Đak Pơ?5. Hãy cho biết những sự kiện sau trận đánh?6. Nêu kết quả trận đánh và ý nghĩa lịch sử?Nhà tưởng niệm chiến thắng ĐakPơChúc các em học giỏi,Ngoan ngoãn!Chào các em!