Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm - Quyển 1

ên vui. Ngồi trên chiếc phản bằng gỗ kê giữa nhà, mâm cơm 
nghi ngút lên khói mình nghĩ đến mọi người cũng giờ này giữa gió mùa lạnh 
lẽo anh đang trên đường đi sao anh Năm? Gió lạnh lùa qua chiếc áo ướt 
chắc anh khẽ run. Ước gì tình thương của đứa em gái này làm một ngọn lủa 
nhỏ sưởi ấm tim anh. 
Cũng giờ này trong cánh Nam xa xôi, nơi mảnh đất đang lan tràn lửa khói em 
tôi ở đâu? Dưới chiếc công sự nước non lõm bõm hay trong rừng? Xa em 
mỗi ngày thêm một quãng đường xa, nhớ thương chị cũng đành nén lại. 
Và cũng giờ này bao nhiêu gia đình, không nhag không cửa, con cháu nheo 
nhóc ở vào đâu? 
Ôi! Giặc Mỹ chồng bao tội ác của bay đã chất đầy như núi. Còn sống ngày 
nào tao thề chiến đấu đến giọt máu cuối cùng để trả được mối thù vạn kiếp 
đó. 
18-11-1969 
Trở về với núi rừng sau 3 tháng trởi long đong vất vả lăn lộn với kẻ thù. Ra đi 
lòng đau xót khi nhìn lại đồng bằng. Những xã thôn đã nuôi mình trong những 
ngày qua giờ đây đang bị quân thù chà đạp. Chúng đã san bằng từ Đức 
Phong vào đến tận núi Cửa. Đứng ở Hội An có thể nhìn thấu đến bờ biển Mỹ 
Á! Chao ôi! Đau xót biết chừng nào, những người còn lịa lang thang không 
cửa không nhà, họ không thể rời bỏ quê hương, dù đó chỉ còn là mảnh đất 
hoang tàn cây cối đã rạp dưới bánh xe ủi, vì họ còn ruột rà gắn bó với cách 
mạng, những vợ chiều chiều gồng gánh trở về trên luống đất ngổn ngang, cố 
nấu nồi cơm cho chồng về an một miếng no lòng, những mẹ già lọm cọm 
mang cơm cho từng đứa con ướt đẫm vừa núp dưới bồ sông trở về! 
23-11-1969 
Hôm nay là ngày sinh của Phương. Em ơi! Không phải chị nhớ em và ngày 
sinh của em vì ngọn gió lạnh và mưa phấn từ phương bắc thổi về gây nên cái 
lạnh giữa núi rừng này đâu. Bao giờ cũng vậy giữa hoàn cảnh nào cũng vậy 
chị cũng vẫn giữ trọn trong lòng những kỷ niệm êm ấm của gia đình ta. Nhớ 
sao những ngày chủ nhật những ngày kỷ niệm sinh nhât nhà mình đông vui 
bè bạn đến chúc mừng và những bữa liên hoan đậm đà ấm cúng. Hôm này 
cùng ngày chủ nhật, em tôi làm gì để kỷ niệm ngày sinh của chúng mình? 
Chắc chắn rằng em sẽ nhớ đến chị, trong niềm vui em đã để một chút nhớ 
thương cho người chị nơi xa. Em tôi không thể nào tưởng tượng được ngày 
nay chi đã làm gì. Ngày nay ư? Sáng ra vác rựa đi làm, buổi trưa xách thuốc 
trong vai theo hai chú dẫn đường đi thăm bệnh cho một đồng chí cán bộ. 
Trên đường đi gặp những người bộ đội, chị đã ngập ngừng đứng lại bên 
người bạn đồng hương mà không biết nói gì, họ đang bẻ măng nứa, nước da 
Typed by DHKH, hosted @  76
xanh tái nói với chị rằng họ đã đói và sốt rét lâu ngày. Cuộc kháng chiến vĩ 
đại này viết bằng xương máu và tuổi xuân của bao nhiêu người em có biết 
thế không em? 
26-11-1969 
Thêm một tuổi đời, thêm một năm lửa khói trên chiến trường miền Nam gian 
khổ. Chúc Thùy vững bước trên con đường vinh quang mà Th. đã chọn Th. 
ơi, Th. không buồn khi lễ kỷ niệm sinh nhật của Th. chỉ có lá rừng ướt đẫm 
trong mưa dào dạt khẽ nói với Th. những lời thân mến. Th. không buồn khi 
bản nhạc mừng Th. hôm này chỉ có dòng suối ào ào tuôn nước về xuôi. Và 
căn phòng mà Th. đang ngồi để ghi lên trang vở đời của mình thêm môt trang 
mới nữa chính là chiếc hầm chật chội ướt át này. Thuỳ không buồn vì rằng 
sau này mở lại những trang sổ này Th. sẽ tự hào về những năm tuổi trẻ của 
mình. Ở đây Th. không có những giây phút ấm áp giữa bạn bè bên lọ hoa 
nhỏ với những bông hồng thơm ngát hương để trên bàn, ở đây Th. không có 
cái hạnh phúc đi cạnh người yêu trên con đuowng vắng khi ánh chiều tím dần 
trong buổi hoàng hôn, ở đây Th. thiếu nhiều nhưng cũng rất đầy đủ. 
Cho nên Th. hãy cười đi, hãy vui đi khi vở đời mở sang một trang mới đầy 
vinh quang đẹp đẽ 
29-11-1969 
Bệnh xá chưa làm xong đã lại di chuyển. Có một thằng biết chỗ mình ở chạy 
theo địch, lại vác balô lên đường đi tìm địa điểm mới. Mình trở về cánh Nam. 
Tạm biệt cánh Bắc, ra đi không thấy lưu luyến mà chỉ thấy lòng nặng những 
lo âu. Địch đang tập trung đánh phá cánh bắc của các huyện đầu sóng ngọn 
gió này. Chúc các đồng chí ở lai kiên cường trụ bám chiến đâu để giành lại 
những ngày êm ấm vui tươi trên mảnh đất trù phú xinh đẹp này. 
30-11-1969 
Đường hành quân bao giờ cũng gian khổ nhất là đi công tác trên cái chiến 
trường Mỹ đóng quân này. Qua P.Nhơn, không một bóng người, những nền 
nhà trơ trụi với nhưng chiếc cột cháy dở trong như những bóng ma. Không 
hiểu sao mình cảm thấy thương và nhớ anh Năm lạ lùn. Quê anh đây sao 
anh? Quê anh sao điêu tàn quá anh? Nhưng mảnh vườn hoang với nhưng 
bông hoa bách nhật màu tím đậm. Gợi cho người ta những cảm giác bồi hồi 
không hiểu để làm gì mà cầm theo mãi cho đến khi lội qua sông mới chịu để 
trôi. Không quên đâu, người bạn đường với những kỷ niệm đơn sơ mà đậm 
nét. 
01-12-1969 
Trở lại Phổ Cường lòng bồi hồi xúc động khi gặp lịa những ngưòi quen biết. 
Vẫn như ngày nào quê hương Phổ Cuờng vẫn đông vui và những người 
quen nồng hậu đón mình với tất cả mến thương. Bao giờ cũng vậy, bao giờ 
mình cũng có cảm giác như một đứa con xa nhà lâu ngày mới trở lại nhà để 
được sống giữa tình thường của gia đình. 
Typed by DHKH, hosted @  77
02-12-1969 
Gặp lại em, chị hình dung như giờ phút găp nhau, em sẽ gục đầu trong tay 
chị nức nở khóc và chị cũng ghẹn lời khi bước vào ngôi nhà cũ mà vắng 
bóng em Nhiêu. Nhưng nào hiểu vì sao gặp nhau chị em đều cười vui. 
Sung sướng biết chừng nào khi được trở về sống trọn trong tình thương tha 
thiết của em. Những ngày sống ở cảnh bắc chị khó mà tưởng được có lúc 
nào đó lại được nhìn đôi mắt long lanh của em, khó mà tưởng được lúc nào 
lại được cầm tay em và vuốt trên mái tóc em. Hôm nay lại có ngày đó, bên 
em có cả Thường, mấy chị em mình đã sống những ngày ấm áp vô cùng. 
Tình thương cách mạng đã sưởi ấm tim tôi, tôi không còn thấy lạnh mặc dầu 
gió lạnh đang về và mưa phùn đang rắc đều trên khắp xóm thôn. 
Ngày mai lên đường, hẹn ngày gặp lại những nguời thân yêu và gặp lại em 
nghe em của tôi! 
03-12-1969 
Đêm lạnh, gió đông bắc từng cơn thổi về làm mình lạnh tê người, chạy đến 
bên em mình khẽ run vì lạnh vầ mình đã ấm lại khi em đem tấm dù choàng 
lên vai mình và bàn tay em nắm chặt tay mình tha thiết thương yêu. Chưa 
đến giờ đi mình ngồi nán lại một thời gian ngắn nhưng thời gian không chiều 
mình, 4h kém 15, mình và Thường khoác balô lên vai, em mình tiễn minh đi 
cho đến tận chỗ tập trung đôi mắt đen ngời ấy một nỗi nhớ thương kỳ lạ, 
mình đã chia tay em như chia tay một người thân yêu ruột thịt. 
Bao giờ gặp lại em đây? 
Có phải lửa khói chiến tranh đã làm nước mắt mình khô cạn. Trước đây một 
câu chuyện đau buồn trong một cuốn film có thể làm mình ràn rụa nước mắt 
thì bây giờ mình có thể cắn môi đứng lặng yên trong một buổi chia tay mà 
người đi và kẻ ở đều không hiểu ai còn ai mất sau buổi chia tay ấy, và chiều 
nay đứng trước nấm mộ em Nhiêu đau thương đến rớm máu trong lòng vậy 
mà mình cũng chỉ rưng rưng nước mắt. Nấm mộ nằm ngay bên đường đi, 
vòng hoa chưa tàn, em chết đã hơn 100 ngày mà mình tưởng như đứa em 
nhỏ dại ấy mới ngã xuống. Đốt một nắm hương cắm lên nấm mộ em mà 
mình nghẹn ngào không biết nói gì với người đã chết. Nhiêu ơi! Em đã chết 
như một người chiến sỹ kiên cường mà cuộc đời em là bài ca cho những 
ngườ còn sống ca ngợi. Nhiêu ơi! Em chết đi giữa tuổi đời xanh ngát ước 
mơ, giữa tình yêu đang nở thắm. Chị và những người thân của em chỉ biết 
hứa với em rằng sẽ tiếp tục chiến đấu để trả thù cho em. 
04-12-1969 
Gặp lại Vân, 2 đứa ôm nhau và mình cảm động xiết bao khi thấy đôi mắt 
người bạn gái long lanh nước mắt. Mình đã trở về trong vòng tay của chị Hai, 
của anh Kỳ của những người đồng đội mến thương. 
Và những ngày êm ấm trong căn nhà nhỏ đã đến bỏ lại những ngày gian khổ 
vừa qua 
Typed by DHKH, hosted @  78
Typed by DHKH, hosted @  79
Địa chỉ của gia đình: 
1. Bác sỹ Đặng Ngọc Khuê: Bệnh viện Đông Anh- Hà Nội 
2. Dược sỹ Doãn Ngọc Trâm: V501E BC 13B K1 T.H.D.K 
Typed by DHKH, hosted @  80
07-07-1969 
Chị kính thương quá đỗi của em, 
Trước giờ tạm biệt chị trên đường công tác đầy mưa bom lửa đạn của địch 
không biết có được gặp lại chị nữa không? 
Chị ơi! Em không tài nào bảo vệ được chị mà cũng không tài nào giữ chị lại 
được đành phải để chị đi mà trong lòng như ai xát muối thương yêu chị tha 
thiết. Mối tình xuất phát từ đáy lòng tình thương yêu, chân thành vô hạn cao 
quí nhất đời của em. Em không bao giờ quên được những tiếng nói, những lá 
thư, những vật kỷ niệm và cử chỉ và hành động của con người chị vô cùng kỳ 
diệu. Tình thương sắc son em đã khắc sâu vào tim, đến khi hơi thở cuối cùng 
mà em còn lý trí thì em cũng còn nhớ tình thương đó và sẽ gọi tiếng chị Trâm 
rồi mới vĩnh biệt chị. 
Chị rất kính thương ơi! Không giấy mực nào mà tả cho hết được qua quá 
trình tình thương yêu chiều mến của em đối với chị được. Em sẽ hứa với chị 
rằng tình thương này không cố một con dao nào mà cắt đứt được mà nó sẽ 
mãi mãi giữ trọn tình thương yêu tha thiết đến khi em đã hoàn thành nhiệm 
vụ. Chị ơi! Buồn quá đi ngày tạm biệt chị mà hình như ngày vĩnh biệt người 
cha đó vậy chị ơi. Buồn chừng nào thì thương yêu chị tha thiết chừng nấy. 
Em cầu nguyện những linh hồn đã hoàn thành vì nhiệm vụ giải phóng dân tộc 
sẽ phù hộ chị thương quá đỗi của em. 
Thương chị quá đi chị ơi, chị sẽ trở về với em nghe chị? 
Tạm biệt chị. 
Em của chị 
Typed by DHKH, hosted @  81
12h trưa 07-07-1969 
Chị rất kính thương ơi, 
Tối nay chắc em không có thì giờ để đưa chị xuống đường đi công tác cánh 
Bắc nhưng cũng phải tranh thủ để đưa chi đi một đoạn đường cho thoả mãn 
tình thương. Nhưng cũng không thể nào thoả mãn cho được đâu chị ơi. Thoả 
mãn sao được mà khi tạm biệt em chị không hằng ngày gộp lại. 
Chị đừng hy sinh nghe chị? Chị sẽ về với em nghe chị? 
Chị sẽ về vời ba má và các em sau khi hoà bình lập lại nghe chi? Thương chị 
quá đi, thương chị mà lý trí em bị đảo lộn, thôi chị đi em về. Nhớ trở về nghe 
chị. 
Tạm biệt chị 
Em Thuận. 
Typed by DHKH, hosted @  82