Những vấn đề cơ bản về môi trường hiện nay trên thế giới

Trong những năm gần đây, người ta có cái nhìn toàn diện hơn về mối quan hệ giữa con người và môi trường:Con người sống trong môi trường không phải chỉ tồn tại như một sinh vật mà con người là một sinh vật biết tư duy, nhận thức được môi trường và biết tác động ngược lại các yếu tố môi trường để cùng tồn tại và phát triển.Mối quan hệ giữa con người và môi trường là mối quan hệ tương tác (tác động qua lại), trong đó bao gồm cả những tương tác giữa các cá thể người, các cộng đồng con người.Con người sống trong môi trường không phải chỉ như một sinh vật, một bộ phận sinh học trong môi trường mà còn là một cá thể trong cộng đồng xã hội con người. Con người ở đây vừa có ý nghĩa sinh học vừa có ý nghĩa xã hội học. Chính vì vậy, những vấn đề về môi trường không thể giải quyết bằng các biện pháp lý-hóa-sinh, kỹ thuật học, mà còn phải được xem xét và giải quyết dưới các góc độ khác nhau như kinh tế học, pháp luật, địa lý kinh tế-xã hội nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ m«i tr­êng hiÖn nay trªn ThÕ giíim«i tr­êngM«i tr­êng xung quanh chóng ta :KHÁI NIỆM:“Môi trường là tập hợp (aggregate) các vật thể (things), hoàn cảnh (conditions) và ảnh hưởng (influences) bao quanh một đối tượng nào đó” (The Random House College Dictionary-USA).Môi trường là khoảng không gian nhất định có chứa các yếu tố khác nhau, tác động qua lại với nhau để cùng tồn tại và phát triển.KHÁI NIỆM:Môi trường là tập hợp các yếu tố vật lý, hóa học, sinh học, kinh tế-xã hội bao quanh và tác động tới đời sống và sự phát triển của một cá thể hoặc một cộng đồng người (UNEP-Chương trình môi trường của Liên hiệp quốc, 1980).Môi trường là tất cả các hoàn cảnh bên ngoài tác động lên một cơ thể sinh vật hoặc một cơ thể nhất định đang sống; là mọi vật bên ngoài một cơ thể nhất định (G.Tyler Miler, Environmental Science, USA, 1988).Môi trường là hoàn cảnh vật lý, hóa học, sinh học bao quanh các sinh vật (Encyclopedia of Environmental Science. USA, 1992).Môi trường là tất cả các hoàn cảnh hoặc điều kiện bao quanh một hay một nhóm sinh vật hoặc môi trường là tổng hợp các điều kiện xã hội hay văn hóa ảnh hưởng tới cá thể hoặc cộng đồng.Định nghĩa:Theo Luật bảo vệ môi trường của Việt Nam, "Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên (bao gồm thạch quyển, thủy quyển và khí quyển) và yếu tố vật chất nhân tạo (như đồng ruộng, vườn tược, công viên, thành phố, các công trình văn hóa, các nhà máy sản xuất công nghiệp ), quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên".THÀNH PHẦN:Phân hệ sinh thái tự nhiên: tạo ra các loại tài nguyên thiên nhiên, năng lượng, nơi cư trú và nơi chứa đựng chất thải.Phân hệ xã hội nhân văn: tạo ra các chủ thể tác động lên hệ tự nhiên.Phân hệ các điều kiện: tạo ra các phương thức, các kiểu loại, các mức độ tác động lên cả hai hệ tự nhiên và hệ xã hội nhân văn. Những tác động lên hệ tự nhiên gây ra do con người và những hoạt động phát triển của con người, được gọi là tác động môi trường. Những tác động ngược lại của hệ tự nhiên lên xã hội và hoạt động của con người, được gọi là sức ép môi trường.Hệ xã hội và nhân vănHệ sinh thái tự nhiênDo môi trường có tính hệ thống nên công tác môi trường đòi hỏi những kiến thức đa ngành, liên ngành. Những quyết định chỉ dựa trên một lĩnh vực chuyên môn nhất định là không hoàn hảo và không hiệu quả, mà cần dựa trên sự hợp tác của nhiều ngành. Quản lý môi truờng chính là điều phối sự hợp tác trên cơ sở thỏa hiệp tự nguyện và bắt buộc của các ngành nhằm thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.Hệ tự nhiênHệ kinh tếHệ xã hộiMÔI TRƯỜNG SỐNGM«i tr­êng TỰ NHIÊN gåmTh¹ch quyÓn: vá lôc ®Þa dµy 15–18km 	vá ®¹i d­¬ng dµy 3 -17km.Thuû quyÓn: ChiÕm 71% diÖn tÝch T§, 	DiÖn tÝch kho¶ng 361 triÖu km2 	90%tæng l­îng lµ n­íc mÆn Sinh quyÓn: Lµ toµn bé c¸c d¹ng sèng tån t¹i bªn trong, bªn trªn vµ phÝa trªn tr¸i ®Êt. KhÝ quyÓn: Lµ líp kh«ng khÝ bao trïm quanh Tr¸i ®Êt, bao gåm h¬i n­íc, CO2, O2, Nit¬ vµ H2...M«i tr­êng gåmM«i tr­êng Xà HỘI gåmKinh tếChính trịVăn hoáKhoa học - kỹ thuậtGiáo dụcY tếLuật pháp - Thể chế, Hương ước, qui ước,... Các yếu tố phi vật thể Các yếu tố vật thể* Phân loại theo thành phần tự nhiên- Môi trường đất (Soil Environment)- Môi trường nước (Water Environment)- Môi trường không khí (Air Environment)* Phân loại theo vị trí địa lý- Môi trường ven biển (Coastal Zone Environment)- Môi trường đồng bằng (Delta Environment)- Môi trường miền núi (Hill Environment)...* Phân loại theo khu vực dân cư sinh sống- Môi trường thành thị (Urban Environment)- Môi trường nông thôn (Rural Environment)2. Chøc n¨ng cña M«i tr­êngTrung b×nh mçi con ng­êi 1 ngµy cÇn:4m3 kh«ng khÝ s¹ch ®Ó thë, 2,5 lÝt n­íc uèng, 250 lÝt cho SH (1500, 2000)2000 - 2400 calo l­¬ng thùc thùc phÈm Mét kh«ng gian cho sinh ho¹t, lµm viÖc... Chøc n¨ng 1: MT lµ kh«ng gian sinh sèngChøc n¨ng 2: MT lµ n¬i chøa ®ùng c¸c nguån tµi nguyªnChøc n¨ng 3: MT lµ n¬i chøa ®ùng c¸c chÊt phÕ th¶i .N­íc ph¸t triÓn: mçi ng­êi th¶i ra kho¶ng 2,8kg/ngµyC¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn: mçi ng­êi th¶i ra kho¶ng 1kg/ngµyChøc n¨ng 4: MT lµ n¬i l­u tr÷ vµ cung cÊp c¸c th«ng tin Cung cÊp sù ghi chÐp vµ l­u tr÷ lÞch sö ®Þa chÊt, lÞch sö tiÕn ho¸,lÞch sö v¨n ho¸  Cung cÊp c¸c chØ thÞ kh«ng gian mang tÝnh chÊt b¸o ®éng sím c¸c nguy hiÓm  L­u tr÷ vµ cung cÊp cho con ng­êi sù ®a d¹ng sinh häc, c¶nh quan, v¨n ho¸, t«n gi¸o, kinh tÕChøc n¨ng 5: MT lµm gi¶m nhÑ thiªn taiII. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ m«i tr­êng.C¸c HST toµn cÇu bÞ mÊt c©n b»ng s©u s¾c. Sù kh¸c biÖt giµu - nghÌo ngµy cµng t¨ng. 1. Hai xu h­íng xÊu x¶y ra trªn toµn cÇu: Hiện tại, số người sống trong các khu ổ chuột chiếm 1/3 cư dân các đô thị.Ngày 26/8/2009, Ngân hàng Thế giới (WB) công bố, vẫn còn khoảng 1/5 dân số thế giới đang sống trong nghèo đói.Châu Phi là khu vực có tỷ lệ đói nghèo hàng đầu thế giới. ThÕ giíi ngµy cµng biÕn ®æi, sù phèi hîp qu¶n lÝ MT ë qui m« quèc tÕ lu«n bÞ tôt hËu so víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ sù gia t¨ng d©n sè.tvD©n sèPT KT-XHPT QL MTĐến năm 2030, thế giới đối mặt với mối nguy cơ thiếu trầm trọng lương thực, nước và năng lượng.Liên hợp quốc vừa lên tiếng cảnh báo một nửa dân số thế giới - tức là hơn 3 tỉ người theo tính toán hiện nay - có thể bị thiếu nước vào năm 2025. Cùng với những yếu tố như hạn hán, dân số gia tăng, đô thị hóa, biến đổi khí hậu và thói quen sử dụng lãng phí nước sạch, thế giới có thể sẽ tiến tới một thảm họa. HiÖu øng nhµ kÝnhThñng tÇng «zz«n¤ nhiÔm m«i tr­êngTµi nguyªn suy tho¸iSuy gi¶m ®a d¹ng sinh häcGia t¨ng d©n sè2. S¸u th¸ch thøc vÒ MT hiÖn nay trªn TG: