Phụ lục Chương trình Ngữ văn Lớp 6

u tè miªu t¶ néi t©m, biÓu c¶m, nghÞ luËn vµ chuyÓn ®æi ng«i kÓ.
- NghÞ luËn 
- HÖ thèng ho¸ nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ v¨n b¶n nghÞ luËn : ®Æc ®iÓm, néi dung, h×nh thøc, c¸ch t¹o lËp, c¸ch tãm t¾t.
- HiÓu thÕ nµo lµ bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiÖn t­îng ®êi sèng ; vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ, vÒ mét t¸c phÈm (hoÆc ®o¹n trÝch) truyÖn, vÒ mét bµi th¬ (hoÆc ®o¹n th¬).
- N¾m ®­îc yªu cÇu, bè côc, c¸ch x©y dùng ®o¹n vµ lêi v¨n trong bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiÖn t­îng ®êi sèng ; vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ, vÒ mét t¸c phÈm (hoÆc ®o¹n trÝch) truyÖn, vÒ mét bµi th¬ (hoÆc ®o¹n th¬).
- BiÕt viÕt, tr×nh bµy bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiÖn t­îng ®êi sèng ; vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ, vÒ mét t¸c phÈm (hoÆc ®o¹n trÝch) truyÖn, vÒ mét bµi th¬ (hoÆc ®o¹n th¬).
BiÕt viÕt bµi v¨n cã ®é dµi kho¶ng 450 ch÷ nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc, hiÖn t­îng ®êi sèng ; nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ gÇn gòi, vÒ mét t¸c phÈm (hoÆc ®o¹n trÝch) truyÖn, vÒ mét bµi th¬ (hoÆc ®o¹n th¬) ®· häc.
- ThuyÕt minh
- HÖ thèng ho¸ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ v¨n thuyÕt minh : ®Æc ®iÓm, néi dung, h×nh thøc, c¸ch thøc lµm bµi v¨n thuyÕt minh. 
- HiÓu vai trß, c¸ch ®­a c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶ vµo v¨n b¶n thuyÕt minh.
- BiÕt viÕt, tr×nh bµy bµi v¨n thuyÕt minh cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶.
BiÕt viÕt bµi v¨n thuyÕt minh cã ®é dµi kho¶ng 300 ch÷ cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶.
- Hµnh chÝnh - 
 c«ng vô
- HiÓu thÕ nµo lµ biªn b¶n, hîp ®ång, th­ (®iÖn) chóc mõng vµ th¨m hái. 
- BiÕt c¸ch viÕt biªn b¶n, hîp ®ång, th­ (®iÖn) chóc mõng vµ th¨m hái th«ng dông theo mÉu.
Nhí ®Æc ®iÓm biªn b¶n, hîp ®ång, th­ (®iÖn) chóc mõng vµ th¨m hái.
2.3. Ho¹t ®éng ng÷ v¨n
HiÓu thÕ nµo lµ th¬ t¸m ch÷. 
BiÕt c¸ch gieo vÇn, t¹o c©u, ng¾t nhÞp th¬ t¸m ch÷.
3. V¨n häc 
3.1. V¨n b¶n
- V¨n b¶n v¨n häc
+ TruyÖn 
 trung ®¹i ViÖt Nam 
- HiÓu, c¶m nhËn ®­îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña mét sè t¸c phÈm (hoÆc trÝch ®o¹n) truyÖn trung ®¹i ViÖt Nam (Nam X­¬ng n÷ tö truyÖn - NguyÔn D÷ ; Quang Trung ®¹i ph¸ qu©n Thanh - Ng« gia v¨n ph¸i ; ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh - Ph¹m §×nh Hæ) : sù kiÖn lÞch sö, sè phËn vµ t©m t­ con ng­êi ; nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt, t¸i hiÖn sù kiÖn, sö dông ®iÓn cè, ®iÓn tÝch,.... 
- B­íc ®Çu hiÓu mét sè ®Æc ®iÓm vÒ thÓ lo¹i truyÖn ch­¬ng håi, tuú bót trung ®¹i.
- HiÓu, c¶m nhËn ®­îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña mét sè trÝch ®o¹n truyÖn th¬ trung ®¹i ViÖt Nam (ChÞ em Thuý KiÒu, C¶nh ngµy xu©n, KiÒu ë lÇu Ng­ng BÝch, M· Gi¸m Sinh mua KiÒu - NguyÔn Du ; Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga, Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n - NguyÔn §×nh ChiÓu) : tinh thÇn nh©n v¨n, sè phËn vµ kh¸t väng h¹nh phóc cña con ng­êi, ­íc m¬ vÒ tù do, c«ng lÝ, sù phª ph¸n nh÷ng thÕ lùc h¾c ¸m trong x· héi phong kiÕn ; nghÖ thuËt tù sù.
- B­íc ®Çu hiÓu vÒ thÓ lo¹i truyÖn th¬ N«m vµ mét sè ®ãng gãp lín cña truyÖn th¬ trung ®¹i vµo sù ph¸t triÓn cña v¨n häc d©n téc.
- Nhí ®­îc cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn, ý nghÜa vµ nÐt ®Æc s¾c cña tõng t¸c phÈm (hoÆc trÝch ®o¹n) truyÖn : c¸ch t¸i hiÖn nh÷ng sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö (Quang Trung ®¹i ph¸ qu©n Thanh, ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh) ; c¸ch x©y dùng nh©n vËt cã tÝnh kh¸i qu¸t cho sè phËn vµ bi kÞch cña ng­êi phô n÷ trong x· héi cò (Nam X­¬ng n÷ tö truyÖn).
- §äc thuéc lßng 2 ®o¹n v¨n ng¾n trong c¸c truyÖn trung ®¹i ®· häc.
- Nhí ®­îc néi dung, nh©n vËt, sù kiÖn, ý nghÜa vµ nÐt ®Æc s¾c cña tõng trÝch ®o¹n : nghÖ thuËt tù sù kÕt hîp víi tr÷ t×nh, nghÖ thuËt sö dông ng«n ng÷ ®iªu luyÖn vµ ®Æc biÖt lµ nghÖ thuËt t¶ c¶nh (C¶nh ngµy xu©n) ; nghÖ thuËt t¶ ng­êi (ChÞ em Thuý KiÒu, M· Gi¸m Sinh mua KiÒu) ; nghÖ thuËt t¶ t©m tr¹ng (KiÒu ë lÇu Ng­ng BÝch) ; nghÖ thuËt tù sù trong th¬, nghÖ thuËt kh¾c ho¹ nh©n vËt, c¸ch dïng ng«n ng÷ b×nh dÞ, d©n d· (Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga, Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n).
- §äc thuéc lßng 3 trÝch ®o¹n TruyÖn KiÒu vµ Lôc V©n Tiªn ®· häc.
+ TruyÖn ViÖt Nam sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 
- HiÓu, c¶m nhËn ®­îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña mét sè t¸c phÈm (trÝch ®o¹n) truyÖn ViÖt Nam sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 (Lµng - Kim L©n ; LÆng lÏ Sa Pa - NguyÔn Thµnh Long ; ChiÕc l­îc ngµ - NguyÔn Quang S¸ng ; BÕn quª - NguyÔn Minh Ch©u ; Nh÷ng ng«i sao xa x«i - Lª Minh Khuª) : tinh thÇn yªu n­íc, chñ nghÜa anh hïng c¸ch m¹ng, t×nh c¶m nh©n v¨n, nghÖ thuËt x©y dùng t×nh huèng truyÖn, x©y dùng nh©n vËt, s¾p xÕp t×nh tiÕt, chän läc ng«n ng÷.
 - BiÕt ®Æc ®iÓm vµ nh÷ng ®ãng gãp cña truyÖn ViÖt Nam sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 vµo nÒn v¨n häc d©n téc.
 - Nhí ®­îc cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn, ý nghÜa vµ nÐt ®Æc s¾c cña tõng truyÖn : t×nh yªu quª h­¬ng (Lµng), t×nh c¶m cha con s©u nÆng (ChiÕc l­îc ngµ) ; nh÷ng tÊm g­¬ng lao ®éng quªn m×nh v× Tæ quèc (LÆng lÏ Sa Pa), tinh thÇn dòng c¶m, sù hi sinh cña nh÷ng c« g¸i thanh niªn xung phong trªn tuyÕn ®­êng löa nh÷ng n¨m chèng MÜ (Nh÷ng ng«i sao xa x«i), nh÷ng triÕt lÝ ®¬n gi¶n mµ s©u s¾c vÒ cuéc sèng con ng­êi (BÕn quª). 
- Nhí mét sè chi tiÕt ®Æc s¾c trong c¸c truyÖn ®· häc.
- KÕt hîp víi ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng : häc mét sè truyÖn ViÖt Nam sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 cña ®Þa ph­¬ng.
+ TruyÖn
n­íc ngoµi 
- HiÓu, c¶m nhËn ®­îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña mét sè t¸c phÈm (hoÆc trÝch ®o¹n) truyÖn n­íc ngoµi (R«-bin-x¬n ngoµi ®¶o hoang - §. §i-ph« ; Bè cña Xi-m«ng - G. M«-pa-x¨ng ; Con chã BÊc - 
G. L©n-®¬n ; Cè h­¬ng - Lç TÊn, Nh÷ng ®øa trÎ - M. Go-r¬-ki) : t×nh c¶m nh©n v¨n, nghÖ thuËt x©y dùng t×nh huèng, nghÖ thuËt miªu t¶ vµ kÓ chuyÖn,...
- Nhí ®­îc cèt truyÖn, nh©n vËt, sù kiÖn, ý nghÜa vµ nÐt ®Æc s¾c cña tõng truyÖn : bøc ch©n dung tù ho¹ vµ b¶n lÜnh sèng cña chµng R«-bin-x¬n (R«-bin-x¬n ngoµi ®¶o hoang) ; kh¸t väng t×nh yªu th­¬ng, h¹nh phóc, nghÖ thuËt miªu t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt (Bè cña Xi-m«ng ; Con chã BÊc ; Nh÷ng ®øa trÎ) ; sù lªn ¸n x· héi phong kiÕn, t×nh quª h­¬ng vµ niÒm tin vµo cuéc sèng míi t­¬i s¸ng (Cè h­¬ng).
- Nhí mét sè t×nh tiÕt, h×nh ¶nh ®éc ®¸o trong c¸c truyÖn ®· häc.
+ Th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 vµ th¬ n­íc ngoµi
- HiÓu, c¶m nhËn ®­îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña mét sè bµi th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam sau 1945 vµ n­íc ngoµi (§ång chÝ - ChÝnh H÷u ; §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ - Huy CËn ; BÕp löa - B»ng ViÖt ; Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ - NguyÔn Khoa §iÒm ; Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh - Ph¹m TiÕn DuËt ; ViÕng l¨ng B¸c - ViÔn Ph­¬ng ; Mïa xu©n nho nhá - Thanh H¶i ; ¸nh tr¨ng - NguyÔn Duy ; Con cß - ChÕ Lan Viªn ; Nãi víi con - 
Y Ph­¬ng ; Sang thu - H÷u ThØnh ; M©y vµ sãng - Ta-go) : t×nh c¶m cao ®Ñp, t­ t­ëng nh©n v¨n, c¶m høng ®a d¹ng tr­íc cuéc sèng míi, nghÖ thuËt biÓu c¶m, ng«n ng÷ tinh tÕ.
- B­íc ®Çu kh¸i qu¸t ®­îc nh÷ng thµnh tùu, ®ãng gãp cña th¬ ViÖt Nam sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 ®èi víi v¨n häc d©n téc.
- HiÓu nÐt ®éc ®¸o cña tõng bµi th¬ : t×nh yªu ®Êt n­íc vµ tinh thÇn c¸ch m¹ng (§ång chÝ ; Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh) ; t×nh c¶m gia ®×nh hoµ quyÖn víi t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc (BÕp löa ; Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ ; Nãi víi con ; Con cß ; M©y vµ sãng) ; c¶m høng vÒ lao ®éng (§oµn thuyÒn ®¸nh c¸) ; lßng thµnh kÝnh vµ t×nh yªu l·nh tô (ViÕng l¨ng B¸c) ; c¶m nhËn tinh tÕ vÒ thiªn nhiªn vµ nh÷ng suy ngÉm vÒ cuéc ®êi (Mïa xu©n nho nhá ; ¸nh tr¨ng ; Sang thu).
- §äc thuéc lßng Ýt nhÊt 4 bµi (®o¹n) th¬ ®· häc.
- KÕt hîp víi ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng : häc mét sè bµi th¬ sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945 cña ®Þa ph­¬ng.
+ KÞch hiÖn ®¹i ViÖt Nam sau C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945
- HiÓu, c¶m nhËn ®­îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña hai trÝch ®o¹n kÞch hiÖn ®¹i (håi bèn vë B¾c S¬n - NguyÔn Huy T­ëng ; c¶nh ba vë T«i vµ chóng ta - L­u Quang Vò) : ph¶n ¸nh vµ gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn trong cuéc sèng hiÖn ®¹i, nghÖ thuËt x©y dùng xung ®ét kÞch, lêi tho¹i, hµnh ®éng nh©n vËt.
- B­íc ®Çu kh¸i qu¸t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®ãng gãp cña kÞch hiÖn ®¹i ®èi víi v¨n häc d©n téc.
HiÓu nÐt ®Æc s¾c cña tõng ®o¹n trÝch : nghÖ thuËt x©y dùng t×nh huèng kÞch béc lé xung ®ét gi÷a c¸ch m¹ng vµ ph¶n c¸ch m¹ng, nghÖ thuËt kh¾c ho¹ diÔn biÕn néi t©m nh©n vËt (håi bèn vë B¾c S¬n) ; nghÖ thuËt t¹o t×nh huèng vµ ph¸t triÓn m©u thuÉn qua sù xung ®ét gi÷a 2 tuyÕn nh©n vËt b¶o thñ vµ cÊp tiÕn ë mét nhµ m¸y (c¶nh ba vë T«i vµ chóng ta).
Chñ ®Ò
Møc ®é cÇn ®¹t
Ghi chó
+ NghÞ luËn hiÖn ®¹i ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi 
- HiÓu, c¶m nhËn ®­îc nghÖ thuËt lËp luËn, ý nghÜa thùc tiÔn vµ gi¸ trÞ néi dung cña c¸c t¸c phÈm nghÞ luËn hiÖn ®¹i (Bµn vÒ ®äc s¸ch - Chu Quang TiÒm ; TiÕng nãi cña v¨n nghÖ - NguyÔn §×nh Thi ; ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi - Vò Khoan).
- Ph©n biÖt ®­îc nghÞ luËn x· héi vµ nghÞ luËn v¨n häc.
HiÓu nÐt ®Æc s¾c cña tõng v¨n b¶n : lêi bµn x¸c ®¸ng, cã lÝ lÏ vµ dÉn chøng sinh ®éng vÒ lîi Ých cña viÖc ®äc s¸ch (Bµn vÒ ®äc s¸ch) ; c¸ch lËp luËn chÆt chÏ vµ giµu h×nh ¶nh vÒ søc m¹nh vµ kh¶ n¨ng k× diÖu cña v¨n nghÖ (TiÕng nãi cña v¨n nghÖ) ; lêi v¨n s¾c s¶o, giµu søc thuyÕt phôc vÒ sù chuÈn bÞ nh÷ng ®øc tÝnh, thãi quen tèt cña ng­êi ViÖt Nam trong kØ nguyªn míi (ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi).
- V¨n b¶n 
nhËt dông 
- HiÓu, c¶m nhËn ®­îc nh÷ng ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña mét sè v¨n b¶n nhËt dông ph¶n ¸nh nh÷ng vÊn ®Ò héi nhËp vµ b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, chiÕn tranh vµ hoµ b×nh, quyÒn trÎ em. 
- X¸c ®Þnh ®­îc th¸i ®é øng xö ®óng ®¾n víi c¸c vÊn ®Ò trªn.
- B­íc ®Çu hiÓu sù ®an xen c¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t, nghÖ thuËt tr×nh bµy thuyÕt phôc, cã t¸c dông thóc ®Èy hµnh ®éng ng­êi ®äc cña c¸c v¨n b¶n nhËt dông.
3.2. LÞch sö v¨n häc vµ lÝ luËn v¨n häc
- HiÓu kh¸i qu¸t vÒ lÞch sö v¨n häc ViÖt Nam qua c¸c thêi k× lÞch sö.
- BiÕt mét sè nÐt vÒ th©n thÕ, sù nghiÖp, vÞ trÝ cña mét sè t¸c gi¶ v¨n häc trung ®¹i vµ v¨n häc hiÖn ®¹i ViÖt Nam cã t¸c phÈm ®­îc häc trong ch­¬ng tr×nh.
- HÖ thèng ho¸ mét sè kh¸i niÖm lÝ luËn v¨n häc th­êng gÆp trong ph©n tÝch, tiÕp nhËn c¸c v¨n b¶n v¨n häc ®· häc.
- B­íc ®Çu nhËn biÕt vÒ mét vµi ®Æc ®iÓm cña c¸c thÓ lo¹i : truyÖn truyÒn k×, truyÖn th¬, truyÖn hiÖn ®¹i, th¬ tù do, th¬ hiÖn ®¹i, nghÞ luËn chÝnh trÞ - x· héi, nghÞ luËn v¨n häc.