Phương pháp giảng dạy các mối liên hệ nhân - quả trong SGK địa lý lớp 10

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘIKHOA ĐỊA LÝPHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY CÁC MỐI LIÊN HỆ NHÂN - QUẢ TRONG SGK ĐỊA LÝ LỚP 10Xác định các mối liên hệ nhân quả trong SGK Địa lý lớp 10.MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤVận dụng một số phương pháp thích hợp để dạy các mối liên hệ nhân - quả đó.NỘI DUNG Khái quát về mối liên hệ nhân - quả1Phương pháp dạy học mối liên hệ nhân - quả2Xác lập và biểu thị một số phương pháp3Thực nghiệm phương pháp giảng dạy mối liên hệ nhân - quả 4I. KHÁI QUÁT VỀ MỐI LIÊN HỆ NHÂN -QUẢ1. Khái niệm	Mối liên hệ nhân - quả là những mối liên hệ biểu thị tương quan phụ thuộc một chiều giữa các sự vật, hiện tượng và quá trình địa lý.NhânQuả2. PHÂN LOẠI CÁC MỐI LIÊN HỆ NHÂN - QUẢĐơn giản - Phức tạpTrực tiếp – Gián tiếpMột nguyên nhân chỉ sinh ra một kết quảĐơn giảnPhức tạpTrực tiếpGián tiếpMột kết quả có thể được sinh ra bằng nhiều nguyên nhân.-Một nguyên nhân được tạo nhiều kết quả.-Chuỗi mối quan hệ nhân - quảNguyên nhân trực tiếp sinh ra kết quả.Thông qua các mối liên hệ trung gian mới hình thành mối liên hệ nhân - quả.Cách 1Cách 2 II. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CÁC MỐI LIÊN HỆ NHÂN-QUẢ 12345Sử dụng bài tập nhận thứcPhương pháp sử dụng kênh hìnhPhương pháp đàm thoại gợi mởPhương pháp giảng giảiPhương pháp dùng sơ đồIII. XÁC LẬP VÀ BIỂU THỊ MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY CÁC MỐI LIÊN HỆ NHÂN - QUẢ TRONG SGK ĐỊA LÝ 10Phương pháp dùng sơ đồCách 1: Sau khi trình bày xong nội dung mối liên hệ nhân quả, GV đưa ra sơ đồ nhằm hệ thống hóa kiến thức.Cách 2: GV bắt đầu bài học bằng cách đưa ra khung sơ đồ, vừa trình bày nội dung vừa hoàn thiện sơ đồ.Cách 3: Hướng dẫn, gợi mở HS tự tìm ra các mối liên hệ nhân - quả và xác lập sơ đồ theo tư duy của HS.PHƯƠNG PHÁP DÙNG SƠ ĐỒCách 1: Bài 9. Tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái ĐấtQuá trình nội lựcQuá trình ngoại lựcBề mặt trái đất gồ ghề hơnSan bằng những chỗ gồ ghềCác địa hình trên bề mặt Trái ĐấtNhânQuảPHƯƠNG PHÁP DÙNG SƠ ĐỒ Cách 2: Bài 17. Thổ nhưỡng quyển Các nhân tốQuá trình hình thành đấtNhânQuảPHƯƠNG PHÁP DÙNG SƠ ĐỒCách 3: Bài 6. Hệ quả chuyển động xung 	 quanh Mặt Trời của Trái Đất 	Dựa vào hình 6.2 và SGK hãy thiết lập sơ đồ thể hiện mối quan hệ nhân - quả của chuyển động Trái Đất xung quanh Mặt Trời và các mùa trong năm?2. PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG KÊNH HÌNHCác loại kênh hìnhBản đồTranh ảnhVideoMô hìnhBảng số liệuKênh hình khác2. PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG KÊNH HÌNHBài 12: Sự phân bố khí áp. Một số loại gió chính01000400030002000m220C220C120C70C100C160C320CSườn TâySườn Đông2. PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG KÊNH HÌNHCác khu khí áp trên thế giới3. PHƯƠNG PHÁP ĐÀM THOẠI GỢI MỞBài 9: Tác động của ngoại lực đến bề mặt địa hình Trái ĐấtGV đặt các câu hỏi khơi gợi sự suy nghĩ của HS như:- Vì sao quá trình phong hóa lại diễn ra mạnh mẽ nhất ở bề mặt Trái Đất?- Vì sao phong hóa lý học lại diễn ra mạnh mẽ nhất ở miền khí hậu khô nóng và miền khí hậu lạnh?4.PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG BÀI TẬP NHẬN THỨCYêu cầu HS hoàn thiện sơ đồ để thấy rõ mối quan hệ nhân - quả giữa ngoại lực và địa hình Trái Đất.Các tác nhân ngoại lực (Gồm: ...................)Quá trình bóc mòn (Gồm: .................)Quá trình xâm thực( do)Quá trình thổi mòn( do)Quá trình mài mòn( do)NhânQuảNhânQuả.Bài tập nhận thức dạng TESTKhoanh tròn trước đáp án em cho là chính xác nhất.Câu 1. Địa hình xâm thực do dòng chảy thường xuyên tạo thành là:A. Rãnh nông.	C. Thung lũng sôngB. Địa hình đất xấu.	D. Tam giác châu.Câu 2. Địa hình phi-o được tạo thành do tác nhân nào:Nước chảy	C. Sóng biểnBăng hà.	D. GióCâu 3. Dạng địa hình nào không do quá trình bồi tụ tạo nên?Thảo nguyên.	C. Địa hình lũ tích.Tam giác châu.	D. Nấm đá.B. Hãy ghép các thông tin ở cột bên phải và cột bên trái sao cho phù hợp:Gió mùa mùa hạTính chất lạnh, khôHướng thổi chủ yếu là hướng Tây NamHướng thổi chủ yếu là hướng Đông BắcTính chất nóng, ẩmGió mùa mùa đôngBài tập nhận thức dạng TESTIV. THỰC NGHIỆM 1. Mục đích, nhiệm vụ và yêu cầu2. Nội dung thực nghiệm	- Xây dựng bài thực nghiệm: Bài 9 và Bài 12 SGK Địa lý 10, Ban cơ bản.	- Nội dung thực nghiệm: 	+ Thực nghiệm việc vận dụng một số phương pháp giảng dạy mối liên hệ nhân quả.	+ Thực nghiệm về cách dạy HS nhận biết và tự thiết lập các mối liên hệ nhân quả.3. Tổ chức thực nghiệm	- Chọn lớp thực nghiệm tại trường THPT Dương Đình Nghệ, Thiệu Hóa, Thanh Hóa.	- Tiến hành dạy thực nghiệm.4. Kết quả thực nghiệm4555021.769.98.75.357.936.84.513.668.213.7Chú giải:(%)Kết luậnKết quả 1: Đề tài đã xác lập và biểu thị được các mối liên hệ nhân quả trong SGK Địa lý 10.Kết quả 2: Định hướng một số phương pháp giảng dạy mối quan hệ nhân quả.Kết quả 3: Qua thực nghiệm, HS tự xác lập và biểu thị được các mối liên hệ nhân quả trong bài học.HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀIĐề tài mới chỉ dừng lại ở xác lập và biểu thị các mối liên hệ nhân quả trong SGK Địa lý 10 phần tự nhiên.Quy mô và thời gian thực nghiệm còn hạn chế.Chân thành cảm ơn sự chú ý