Sinh thái học và môi trường dành cho lớp sư phạm sinh học

 
Cấp 3 
BDD 
Cấp 4 
BDD 
Cấp 5 
 - Lưới thức ăn và bậc dinh dưỡng được xây dựng nhằm mô tả điều gì ? 
 - Nhằm mô tả mối quan hệ về dinh dưỡng giữa các lòai sinh vật trong quần xã . 
Độ lớn của các bậc dinh dưỡng được 
Xác định bằng những yếu tố nào ? 
 - Độ lớn các bậc dinh dưỡng được 
Xác định bằng số lượng cá thể 
Sinh khối hoặc mức năng lượng 
ở mỗi bậc dinh dưỡng . 
II- SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT TRONG HST 
Chuỗi thức ăn : 
Rắn 
Thực vật 
Đại bàng 
Chuột 
? Hình tháp sinh thái là gì . 
3- THÁP SINH THÁI: 
II- SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT TRONG HST 
Quy luaät hình thaùp sinh thaùi 
Hình thaùp sinh thaùi 
SVSX : Baäc dinh döôõng caáp I 
SVTT baäc I : 
Baäc dinh döôõng caáp II 
SVTT baäc ... 
Baäc dinh döôõng caáp ... 
SVTT baäc n 
Baäc dd caáp n+1 
Baäc dd 
cao 
Baäc dd 
thaáp 
Theá naøo laø hình thaùp 
 sinh thaùi ? 
	 Hình saép xeáp soá loaøi trong chuoãi thöùc aên töø caùc baäc dinh döôõng thaáp ñeán baäc cao hôn theo soá löôïng caù theå , theo sinh vaät löôïng hoaëc naêng löôïng . 
Hình thaùp sinh thaùi 
ñöôïc bieåu dieãn nhö theá naøo ? 
	 Hình thaùp sinh thaùi ñöôïc bieåu dieãn baèng caùc hình chöõ nhaät coù cuøng chieàu cao , coøn chieàu daøi phuï thuoäc vaøo soá löôïng caù theå , sinh vaät löôïng hoaëc naêng löôïng cuûa töøng baäc dinh döôõng 
Hình thaùp sinh thaùi trong moät  chuoãi thöùc aên ôû bieån 
	 Sinh vaät maét löôùi naøo caøng xa vò trí cuûa sinh vaät saûn xuaát thì coù sinh khoái trung bình caøng nhoû . Ñoù laø quy luaät hình thaùp sinh thaùi . 
 Ñònh nghóa 
	 Có mấy loại tháp sinh thái ? 
II- SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT TRONG HST 
Có 3 loại tháp sinh thái : 
 - Tháp số lượng : 
 - Tháp sinh khối : 
 - Tháp năng lượng : 
II- SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT TRONG HST 
Hình Ngöôøi 
thaùp Boø 
soá 
löôïng 
 Caây linh laêng 2 x 10 7 
4,5 
 1 
Hình 
thaùp 
sinh 
khoái 
 Caây linh laêng 8211 kg 
 Boø 1035 kg 
 Ngöôøi 48 kg 
Hình 
thaùp 
naêng 
Löôïng 
 Caây linh laêng 1,49 x 10 7 calo 
 Boø 1,19 x 10 6 calo 
 Ngöôøi 8,3 x 10 3 calo 
 NL maët trôøi nhaän ñöôïc 6,3 x 10 9 calo 
Hình thaùp sinh thaùi trong moät  chuoãi thöùc aên ôû bieån 
 Quy luaät hình thaùp sinh thaùi 
Quan saùt thaùp sinh thaùi naøy em coù nhaän xeùt gì veà quaù trình 
chuyeån hoùa vaät chaát töø baäc dd thaáp ñeán baäc dd cao hôn ? 
Lí do naøo laøm cho sinh khoái giaûm ñi ? 
A 
E 
B 
C 
D 
Trong lưới thức ăn sau , khi nguồn thức ăn ban đầu bị nhiễm DDT, loài nào có khả năng bị nhiễm độc nặng nhất ? 
Loài E 
Loài F 
Loài G 
Loài H 
Loài D 
A 
B 
C 
D 
E 
F 
G 
H 
	 - Thoâng qua chuoãi vaø löôùi thöùc aên caùc chaát trong cô theå sinh vaät ñöôïc bieán ñoåi töø daïng naøy sang daïng khaùc ( keøm theo naêng löôïng ). Cuoái cuøng sinh vaät cheát vaø bò phaân huûy thaønh chaát voâ cô . Caùc chaát voâ cô laïi ñöôïc sinh vaät saûn xuaát söû duïng ñeå toång hôïp caùc chaát höõu cô . Nhôø vaäy , trong quaàn xaõ luoân luoân coù söï tuaàn hoaøn vaät chaát . 
II- SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT TRONG HST 
	 - Söï tuaàn hoaøn caùc chaát khoâng chæ dieãn ra ôû sinh vaät maø caû ôû trong ñaát vaø chòu nhöõng bieán ñoåi veà maët hoùa hoïc . Vì vaäy , söï tuaàn hoaøn caùc chaát ñöôïc goïi laø chu trình sinh ñòa hoùa caùc chaát . 
Sô ñoà khaùi quaùt 
O 2 , CO 2 , H 2 O 
( trong moâi tröôøng ) 
Sinh vaät phaân huûy 
Sinh vaät dò döôõng 
Sinh vaät töï döôõng 
Hôïp chaát höõu cô 
(P, L, G) 
Phần vật chất 
lắng đọng 
CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA 
TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG QUẦN XÃ 
Chất dinh dưỡng trong 
 môi trường tự nhiên 
Phần vật chất 
 trao đổi giữa 
quần xã và môi trường 
SV sản xuất 
SV tiêu thụ 
SV phân giải 
II- SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT TRONG HST 
	 4-Chu trình sinh địa hóa 
II- SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT TRONG HST 
Chu trình sinh địa hóa là gì ? 
Chu trình sinh địa hóa là chu trình trao đổi các chất trong tự nhiên theo con đường từ môi trường ngoài  cơ thể sinh vật , qua các bậc dinh dưỡng  môi trường . Một phần vật chất lắng động môi trường . 
Chu trình là một trong những cơ chế cơ bản trong sự duy trì cân bằng trong sinh quyển và đảm bảo sự cân bằng được thường xuyên . 
- Phaân loaïi : 
	* Chu tình hoaøn haûo : Chu trình n öôùc , c arbon, n itô 
	* Chu trình khoâng hoaøn haûo : Chu trình p hotpho , löu huyønh  Laéng ñoïng trong sinh quyeån 
4-CHU TRÌNH SINH -ĐỊA- HÓA 
C HU TRÌNH NÖÔÙC 
Quan sát hình sau và cho biết vòng tuần hoàn nước là gì ? Nêu các biện pháp bảo vệ nguồn nước trên trái đất ? 
Mây 
Mưa 
H 2 O 
 ( Ao , hồ , đại dương , ngầm ) 
Đất 
bốc hơi 
* Nguồn nước không phải là vô tận đang bị suy giảm 
Hãy : bảo vệ nguồn nước sạch , chống ô nhiễm , sử dụng tiết kiệm nước vì sự sống trên trái đất 
CHU TRÌNH NƯỚC 
Nguyên nhân nào làm ảnh hưởng tới chu trình nước trong tự nhiện , gây nên lũ lụt , hạn hán ? 
C HU TRÌNH CARBON 
CO 2 trong môi trường 
Các hợp chất cacbon 
Chuỗi 
 lưới thức ăn 
Lắng đọng trong các trầm tích 
TVQH 
Hô hấp của động,thực vật,phân giải của VSV 
CHU TRÌNH CACBON 
Những nguyên nhân nào làm cho nồng độ khí CO 2 trong bầu khí quyển tăng ? Nêu hậu quả và cách hạn chế ? 
C HU TRÌNH NITO 
N 2 
 khí quyển 
NH 4 + 
NO 2 - 
NO 3 - 
Chuỗi 
 lưới thức ăn 
Lắng đọng trong 
các trầm tích 
Tia lửa điện + 
VSV cố định đạm 
TV 
VSV phân giải đạm 
CHU TRÌNH NITO 
Hãy nêu các biện pháp sinh học để nâng cao hàm lượng đạm trong đất và nâng cao năng suất cây trồng ? 
C HU TRÌNH PHOTPHO 
Trong chu trình SINH- ĐỊA- HÓA 
 sinh vật nào như một cầu nối giữa môi trường và quần xã sinh vật ? Hãy giải thích . 
II- SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT TRONG HST 
	 5-Các con đường hoàn lại vật chất 
- Sự bài tiết sơ cấp của động vật 
- Sự phân giải CHC nhờ VSV 
Sự vận chuyển trực tiếp từ TV sang TV nhờ vi khuẩn cộng sinh 
- Sự hoàn lại bằng cách tự tiêu hoàn toàn 
II- SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT TRONG HST 
Năng lượng trong hệ sinh thái gồm các dạng : 
Quang năng chiếu vào không gian hệ sinh thái , 
Hóa năng là các chất hóa sinh học của động vật và thực vật , 
Động năng là năng lượng làm cho hệ sinh thái vận động như : gió , vận động của động vật , thực vật , nhựa nguyên , nhựa luyện , 
Nhiệt năng làm cho các thành phần hệ sinh thái có nhiệt độ nhất định : nhiệt độ môi trường , nhiệt độ cơ thể . 
III- SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG HST 
NĂNG SUẤT SINH HỌC 
III- SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG HST 
NĂNG SUẤT SINH HỌC 
Doøng naêng löôïng cuûa heä sinh thaùi 
	 Trong quaù trình vaän chuyeån naêng löôïng qua caùc baäc dinh döôõng ñeàu coù söï giaûm daàn soá naêng löôïng ( nguyeân taéc giaùng caáp naêng löôïng ). 
III- SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG HST 
NĂNG SUẤT SINH HỌC 
	 1- Sự chuyển hóa năng lượng ở mức cá thể 
III- SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG HST 
NĂNG SUẤT SINH HỌC 
 Cơ thể cần E để đảm bảo các hoạt động 
- Hoạt động cơ cở 
- Hoạt động sống 
- Sinh trưởng 
- Sinh sản 
	 2- Sự chuyển hóa E ở mức độ bậc dinh dưỡng : 
III- SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG HST 
NĂNG SUẤT SINH HỌC 
	- Saûn löôïng sinh vaät toaøn phaàn (PB): 
	 Löôïng chaát soáng do sinh vaät saûn xuaát ra trong moät ñôn vò thôøi gian nhaát ñònh . 
	 - Saûn löôïng sinh vaät thöïc tế (PN) : 
	 Löôïng chaát soáng coøn laïi thöïc trong quaù trình saûn xuaát sau khi ñaõ bò tieâu hao do caùc nguyeân nhaân khaùc nhau , ñaëc bieät laø do hoâ haáp ( R). 
 PN= PB- R 
 - Saûn löôïng sinh vaät ban đầu ( Sơ cấp ) : Là sản lượng SV đối với vật cung cấp 
	 Có thể là SL ban đầu tòan phần (PB) hay SL thực tế(PN ) 
 - Saûn löôïng sinh vaät thứ sinh là sản lượng SV đối với vật tiêu thụ : 
 Có thể là SL ban đầu tòan phần (A) hay SL thực tế(Ps ) 
- Sinh vật lượng hay khối lượng sinh vật có trong HST được định lượng ở mỗi thời điểm nhất định ( tính theo chất tươi hay khô trên đơn vị S hoặc V). Ví dụ : g/m 2 ,tấn /ha 
2- Sự chuyển hóa E ở mức độ bậc dinh dưỡng : 
	 3- Sự chuyển hóa E ở trong chuỗi thức ăn : 
III- SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG HST 
NĂNG SUẤT SINH HỌC 
	- Đối với vật cung cấp : 
cây xanh hấp thụ một phần E mặt trời 
Một phần E hấp thu được tạo CHC (PB), còn lại mất dưới dạng nhiệt . 
Sản lượng PB mất một phần do hô hấp ( R) còn lại để XD cơ thể ( PN) 
E được sử dụng ở vật cung cấp là : 
 PB = PN + R 1 
	 3- Sự chuyển hóa E ở trong chuỗi thức ăn : 
III- SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG HST 
NĂNG SUẤT SINH HỌC 
	- Đối với vật tiêu thụ : 
Một phần PN được dùng làm TĂ cho ĐV ăn thực vật . 
ĐV ăn TV chỉ sử dụng một số E I 1 có trong TĂ 
Một phần I 1 bị mất do bài tiết NA 1 .Số còn lại A 1 được ĐV sử dụng 
Một phần A 1 bị mất do hô hấp ( R 2 ), số còn lại PS 1 được sử dụng để xây dựng cơ thể vật tiêu thụ cấp I 
Số E được sử dụng ở bậc này là : 
 A 1 = PS 1 + R 2 
Tương tự ta có ở SV tiêu thụ cấp II: A 2 = PS 2 + R 3 
	 4- Năng suất của hệ sinh thái 
III- SỰ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG HST 
NĂNG SUẤT SINH HỌC 
	- Năng suất của HST gồm 2 yếu tố cơ bản : 
	 Năng suất sơ cấp ( SVSX):được xác định bởi tốc độ đồng hóa E ánh sáng của SVSX trong quá trình quang hợp hoặc hóa tổng hợp . 
	 Năng suất thứ cấp (SV tiêu thụ):được xác định bởi tốc độ tích lũy E của SVTT.Trong HST sinh khối ĐV thường thấp hơn sinh khối TV 
5- Khaùi nieäm veà hieäu suaát sinh thaùi 
Theá naøo laø hieäu suaát 
sinh thaùi ? 
	 Hieäu suaát sinh thaùi laø tyû leä phaàn traêm (%) chuyeån hoùa naêng löôïng giöõa caùc baäc dinh döôõng . 
Hieäu suaát sinh thaùi 
ñöôïc tính nhö theá naøo ? 
Naêng löôïng baäc dd treân x 100% 
Naêng löôïng baäc dd döôùi lieàn keà 
Hình 
thaùp 
naêng 
Löôïng 
 Caây linh laêng 1,49 x 10 7 calo 
 Boø 1,19 x 10 6 calo 
 Ngöôøi 8,3 x 10 3 calo 
 NL maët trôøi nhaän ñöôïc 6,3 x 10 9 calo 
HIEÄU SUAÁT SINH THAÙI 
ôû sinh vaät tieâu thuï baäc I ( boø ) 
IV- NHỮNG NHẬN XET RÚT RA 
TRONG NGHIÊN CỨU HST 
Hãy so sánh HST già và HST trẻ 
Hãy so sánh HST tự nhiên và HST nhân tạo 
V- SINH THÁI HỌC VÀ VIỆC QUẢN LÝ 
 NGUỒN LỢI TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN 
Hãy phân tích cơ sở khoa học của việc quản lý TNTN. 
Nêu các biện pháp quản lý TNTN 
CHUÙC CAÙC EM HOÏC TOÁT 
THÂN THỊ DIỆP NGA 
Khoa SP – ĐH Thủ Dầu Một