Tài liệu tập huấn kỷ luật tích cực - Bài 5: Một số biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực

Bài 5Một số biện pháp giáo dục kỷ luật tích cựcMỤC TIÊUHọc xong bài này, HV có khả năng:Xác định được một số biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực Hiểu được bản chất và cách thực hiện một số biện pháp giáo dục kỉ luật tích cựcVận dụng được các biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực trong thực tiễn. NỘI DUNGXác đinh một số biện pháp giáo dục kỉ luật tích cựcTìm hiểu về bản chất và cách thực hiện một số các biện pháp giáo dục tích cựcVận dụng các biện pháp giáo dục kỉ luật tích cực trong lớp hocHOẠT ĐỘNG 1: Một số biện pháp GDKLTCNhiệm vụ : Mỗi HV diễn tả cảm nhận về lớp tập huấn trong những ngày qua.Vì sao lớp học của chúng ta lại có được không khí học tập như vậy?Mỗi người hãy ghi một vài biện pháp GDTC mà GV hoặc bản thân đã sử dụng ra phiếu giấy mầu (1 biện pháp/phiếu)NHIỆM VỤ CÁC NHÓMXếp các biện pháp theo 4 nhóm:Thay đổi cách cư xử trong lớpQuan tâm đến những khó khăn của trẻTăng cường sự tham gia của trẻTổ chức các hoạt động xây dựng tập thể lớp.Có nhiều biện pháp giáo dục kỷ luật có thể áp dụng được trong lớp học. Có thể chia thành các nhóm biện pháp:1. Thay đổi cách cư xử trong lớp2. Quan tâm đến những khó khăn của trẻ3. Tăng cường sự tham gia của trẻ4. Tổ chức các hoạt động xây dựng tập thể lớp.Hoạt động 2 :Thay đổi cách cư xử trong lớp họcCùng suy ngẫm: Cần thay đổi cách cư xử dựa trên những cơ sở/ nguyên tắc nào? Thay đổi cách cư xử trong lớp học Thay đổi cách cư xử trong lớp học phải dựa trên cơ sở:- Xây dựng những quy tắc rõ ràng và nhất quán- Khuyến khích, động viên tích cực- Đưa ra những hình thức phạt phù hợp và nhất quán.- Làm gương trong cách cư xử.Nhiệm vụ thảo luận nhómNhóm 1: Ý nghĩa của việc xây dựng các quy tắc rõ ràng , nhất quán? Cần lưu ý những gì khi xây dựng các quy tắc của lớp học?Nhóm 2: Ý nghĩa của việc khuyến khích, động viên tích cực? Nêu 1 số hình thức khuyến khích, động viên tích cực.Nhóm 3: Ý nghĩa của việc đưa ra những hình thức xử phạt phù hợp và nhất quán? Nêu 1 số hình thức xử phạt phù hợp.Nhóm 4: Ý nghĩa của việc GV làm gương trong cách cư xử? GV cần làm gương như thế nào?1.1 Xây dựng những quy tắc rõ ràng và nhất quánViệc xây dựng các quy tắc phải đảm bảo hướng tới những điều tốt đẹp mà GV mong đợi ở HS của mình; phải thể hiện niềm tin của GV vào sự tiến bộ của trẻ.Không nên đề ra quá nhiều quy tắc. Cần tập trung vào một số quy tắc cơ bản, quan trọng.Các quy tắc cần cân đối hài hòa giữa lợi của cá nhân trẻ và lợi ích tập thể 1.2. Khuyến khích, động viên tích cựcViệc khuyến khích, động viên tích cực có thể thực hiện dưới nhiều hình thức: 1 nụ cười, 1 lời khen, động viên trước lớp; tặng phiếu khen; thư khen gửi về GĐ,Việc khen thưởng, động viên có hiệu quả nhất khi HS có hành vi tốt được hưởng một số quyền lợi, còn những HS mắc lỗi nhiều lần bị tước bỏ quyền hưởng quyền lợi đó.Những quyền lợi phải là những điều HS thích và trân trọng.Cần khen thưởng động viên từng tiến bộ nhỏ nhất của HS 1.3. Đưa ra những hình thức phạt phù hợp và nhất quánCác biện pháp xử phạt phải giúp HS biết rằng thái độ/hành vi của các em là sai. Không bao giờ được sử dụng những hình phạt khiến trẻ cảm thấy mình là kẻ vô dụng, bỏ đi.Tuyệt đối không sử dụng hình phạt mang tính bạo lực.Các hình phạt phải phù hợp với mức độ vi phạmTránh gây căng thẳng, đối đầu với HSKhi phạt, cần nói rõ sai phạm của HSÁp dụng hình thức xử phạt một cách công bằng và bình tĩnhKhông phạt HS vì những lỗi do những nguyên nhân khách quanKhông phạt HS vì những quy định chưa được thỏa thuận trước 1.4. Làm gương trong cách cư xửTrẻ em luôn học và làm theo những gì các em thấy từ cuộc sống và những người xung quanh.GV cần cư xử với HS và với mọi người xung quanh một cách nhẹ nhàng, khoan dung, nhân ái, độ lượng,  thì HS sẽ học theo cách cư xử đó. Hoạt động 3: Quan tâm đến khó khăn của trẻCùng suy nghĩ: Trẻ thường mắc lỗi trong những hoàn cảnh, trường hợp nào?Nghiên cứu tình huống (phụ lục 5.1) và thảo luận theo các câu hỏiTrẻ trong tình huống đã gặp phải v/đ gì và trẻ đã có hành vi gì?Nguyên nhân của vấn đề đó là gì?GV đã làm gì để giúp đỡ trẻ khắc phục những v/đ đó?KẾT LUẬNNhững hành vi tiêu cực/mắc lỗi của trẻ thường do những khó khăn mà trẻ gặp phải trong cuộc sống gây ra, tác động đến hành vi của trẻ.Khó khăn của trẻ có thể bao gồm những khó khăn trong học tập, những vấn đề trong gia đình, những bức xúc mà trẻ gặp phải khi bị đối xử tàn tệ, bị tổn thương tâm lý, bị hiểu lầm,... Việc tìm hiểu những trở ngại trong học tập và những khó khăn về mặt tâm lý của trẻ sẽ giúp GV không cần phải dùng đến trừng phạt thân thể mà vẫn giáo dục trẻ có hiệu quả.Để tìm hiểu nguyên nhân và giúp đỡ trẻ giải quyết khó khăn, GV cần lưu ý một số điểm sau:Tránh đối đầu với HS, nhất là trước mặt những người khácLắng nghe trẻ nói và đặt mình vào vị trí của trẻ 	 - Cần tránh “lên lớp” hoặc “chỉ trích” trẻ trước khi tìm hiểu nguyên nhân. Cố gắng giúp HS tìm ra giải pháp phù hợp với các em. Hoạt động 4 : Tăng cường sự tham gia của trẻ trong việc xd nội quy lớp họcĐóng vai :Nhóm 1 & 2: Đóng vai theo tình huống 1, trang 56Nhóm 3 & 4: Đóng vai theo tình huống 2, trang 56Tình huống 1 Vào đầu năm học, GV đưa ra một bản nội qui của lớp học đuợc đề ra theo suy nghĩ chủ quan của GV với mong muốn cho lớp trở thành một lớp dẫn đầu về mọi mặt. (Giờ sinh hoạt, GV vào lớp và đọc bản nội quy, HS lắng nghe, sau đó yêu cầu một vài HS nhắc lại) Một số quy định không phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của một số HS trong lớp. Đồng thời các nội quy được trình bày bằng ngôn ngữ của người lớn, không gần gũi với trẻ nên các em khó có thể nhớ được. GV phân công một số HS trong lớp theo dõi việc thực hiện. Những ngày sau đó, liên tiếp có hiện tượng vi phạm và GV phải dành khá nhiều thời gian để giải quyết, ảnh hưởng tới việc học tập ở lớp. Tình huống 2 Đầu năm học, trong giờ sinh hoạt, GV trao đổi với HS để đề ra nội quy của lớp. GV thông báo cho HS về những ND chính của năm học Cho HS thảo luận về các nội dung: Mong muốn của em khi đến trường? Các em mong muốn lớp của mình như thế nào?/Em mong đợi gì ở bạn bè, thầy cô? Để đạt được những mong đợi đó, HS nên làm gì và không nên làm gì?Nếu có hiện tượng vi phạm, chúng ta sẽ xử lý thế nào?GV liệt kê, thống nhất các ý kiến và đưa ra thành nội quy của lớp học.Treo nội quy lớp học ở một nơi tất cả HS có thể thấy Tăng cường sự tham gia của trẻ trong việc xd nội quy lớp họcThảo luận:Thế nào là HS được tham gia?Hãy so sánh mức độ tham gia xd nội quy của HS trong hai tình huống:	+ HS có được phát biểu ý kiến ko?	+ Ý kiến HS có được lắng nghe ko?	+ HS cảm thấy như thế nào?2. Theo anh/chị, HS sẽ thực hiện nội quy như thế nào trongmỗi tình huống? Vì sao?KẾT LUẬNHS được tham gia là HS được cung cấp thông tin, được bày tỏ ý kiến, ý kiến của các em được lắng nghe và tôn trọng.Sự tham gia của HS trong việc xây dựng nội quy lớp học là cần thiết vì:Giúp HS hiểu, tôn trọng và thực hiện tốt nội quy do chính các em đề ra.Giúp HS rèn KN giao tiếp, bày tỏ ý kiến và tham gia quá trình ra quyết định.Phát huy tinh thần tập thể, nâng cao tinh thần trách nhiệm của HS.Một số lưu ý :Trước khi xây dựng nội quy, GV nên tham khảo các tài liệu liên quan đến quyền trẻ em.Nội quy phải đáp ứng được mục tiêu GDNội quy phải được xây dựng vào đầu năm học và có thể điều chỉnh và bổ sung sau mỗi HK.Hoạt động 5: Các HĐ xây dựng tập thể lớp học Thảo luận:1/ Thế nào là một tập thể lớp tốt?2/ Vai trò của GV, của HS trong việc xây dựng một tập thể lớp tốt?KẾT LUẬNTập thể lớp tốt là tập thể lớp có môi trường lớp học thân thiện, tôn trọng, thương yêu và giúp đỡ lẫn nhau, đoàn kết, có tinh thần trách nhiệm, biết cách giải quyết xung đột không bằng bạo lực.Vai trò của GV:Định hướng, dẫn dắt, giải quyết tốt mối quan hệ trong lớp, xd môi trường lớp học thân thiện, lắng nghe và tôn trọng ý kiến HS; là tấm gương sáng cho HS noi theo.Vai trò HS: Tự giác xd và thực hiện NQ; thương yêu, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau; có trách nhiệm với hành vi của mình; biết cách g/q các xung đột, có ý thức hợp tác nhóm; biết chia sẻ, giúp đỡ bạn bè; biết thực hiện quyền và bổn phận của mìnhĐể xây dựng tập thể lớp tốt, GV có thể tổ chức các hoạt động:Hình ảnh một lớp học lý tưởng Rèn cho học sinh ý thức tự giác, thực hiện kỉ luật lớp học Đặt mình vào hoàn cảnh của người khác Suy nghĩ về trách nhiệm của giáo viên và học sinh.Người quan sát Tạo môi trường an toàn để giải quyết vấn đề Tìm hiểu những nhu cầu và mong muốn của học sinh về lớp học Nhận biết về cảm xúc của học sinh Nhắm mắt lại và suy nghĩ khi gặp những vướng mắc Hộp thư vui dành cho học sinh Hãy khen ngợi, đừng chê bai Công nhận và khuyến khích những đặc điểm tốtTăng cường sự gắn bó giữa nhà trường và gia đình XIN CẢM ƠN!