Tài liệu Tập huấn Tiếng Việt lớp 4

ch một cách đơn giản nhất, xét về một hoạt động được trình bày trong tài liệu HDH gồm có hai phần: phần lệnh và phần ngữ liệu. Riêng Tập làm văn, ngoài lệnh và ngữ liệu còn có thể có thêm phần dẫn. Phần ngữ liệu trong đề Tập làm văn còn được hiểu là phạm vi hiện thực được nói tới. Ứng với hai phần cơ bản của một hoạt động, ta có hai cách để giảm độ khó và tăng độ thú vị của một hoạt động: tác động vào phần lệnh hoặc phần ngữ liệu. 
Hướng cơ bản để tăng độ thú vị của một hoạt động là sử dụng các trò chơi, câu đố, sử dụng các ngữ liệu trực quan (tranh ảnh), những ngữ liệu có khả năng tích hợp với các hoạt động vẽ, hát.
 Theo từng mạch nội dung dạy học, hướng cơ bản để điều chỉnh hoạt động viết chính tả là lựa chọn ngữ liệu: mang tính tiết kiệm (tần xuất xuất hiện các nội dung chính tả cao), sử dụng nhiều văn vần cho dễ nhớ, xuất hiện nhiều đồng âm để rèn luyện chính tả so sánh.
Hoạt động đọc được điều chỉnh theo hai hướng: 
- Giảm độ khó theo hai cách: 
+ Giảm độ khó của phần lệnh bằng cách chuyển từ dạng bài trên xuống bài tập dưới (hồi đáp à cắt nghĩa à nhận diện(tái hiện) 
+ Thay thế ngữ liệu gốc bằng ngữ liệu mới dễ hơn.
- Tăng độ thú vị: 
+Tăng độ thú vị của phần lệnh bằng cách chuyển từ dạng bài tập dưới lên bài tập trên (nhận diện (tái hiện) àcắt nghĩa à hồi đáp) 
+ Thay thế ngữ liệu gốc bằng ngữ liệu mới vchương hơn, thú vị hơn.
Hoạt động viết đoạn văn, bài văn được điều chỉnh theo các hướng sau: 
- Giảm độ khó bằng cách: 
+ Bổ sung phần lệnh để có điều kiện chỉ dẫn thêm cách làm bài 
+ Bổ sung vào phần dẫn để giúp HS dễ dàng tìm ý, trau chuốt phần lời của để để tạo mẫu viết văn 
+ Thay phần ngữ liệu cho gần gũi với HS để có một đề bài yêu cầu viết về phạm vi hiện thực quen thuộc.
- Tăng độ thú vị bằng cách: 
+ Tác động vào phần lệnh tạo ra đề mở có nhiều lựa chọn, thay đổi vai nói, vai tiếp nhận để tạo điều kiện cho HS sáng tạo 
+ Xây dựng ngữ liệu tạo điều kiện cho HS phát huy trí tưởng tượng và sáng tạo.
Hoạt động tìm hiểu, sử dụng từ và câu được điều chỉnh theo các hướng sau: 
- Giảm độ khó bằng cách: 
+ Bỏ bớt yêu cầu của phần lệnh hoặc điều chỉnh yêu cầu của phần lệnh cho dễ hơn.
+ Thay thế ngữ liệu gốc bằng ngữ liệu tường minh, đơn giản hơn.
- Tăng độ thú vị (nhiều khi cũng là độ khó), ta cũng có hai cách làm: 
+ Thêm yêu cầu của phần lệnh hoặc điều chỉnh yêu cầu của phần lệnh thú vị hơn. Đó là những yêu cầu chỉ ra nghĩa, cách sử dụng, chỉ ra sự tương hợp giữa nội dung và hình thức ngữ pháp.
+ Thay thế ngữ liệu gốc bằng ngữ liệu thú vị hơn. Đó là những ngữ liệu có thể mang tính văn chương hơn, có kiểu loại văn bản hấp dẫn hơn, có thể là những ngữ liệu phản ánh sự thú vị của ngôn ngữ nói chung và đặc điểm tiếng Việt nói riêng: tính đa trị, năng sản, đồng âm, đồng nghĩa, nhiều nghĩa. 
	Ngoài ra, các hoạt động còn có thể giảm độ khó bằng cách chuyển từ yêu cầu tự luận thành bài tập trắc nghiệm. Trong trắc nghiệm cũng có những kĩ thuật để giảm độ khó, ví dụ: đẩy các phần lựa chọn ra xa nhau, tăng độ thú vị, ví dụ: đưa các phần chọn lại gần nhau, trau chuốt lời ở phần chọn để có các mẫu văn chương đích thực, khi xây dựng bài tập tập đọc kết hợp tái hiện được cả văn bản gốc và lời của người làm bài. 
2.Cùng trao đổi và phân tích để làm rõ các căn cứ và phạm vi điều chỉnh tài liệu Hướng dẫn học Tiếng Việt 4
Hoạt động thực hành
1. Phân tích một ví dụ về việc điều chỉnh tài liệu Hướng dẫn học Tiếng Việt 4.
2. Thử điều chỉnh một hoạt động trong tài liệu Hướng dẫn học Tiếng Việt 4 phù hợp hoàn cảnh dạy học, đặc điểm và trình độ HS vùng bạn dạy học.
3. Các nhóm trình bày và chia sẻ ý kiến của hoạt động 1,2.
Biểu đồ tiến độ: báo cáo với cán bộ tập huấn kết quả làm việc
Hoạt động ứng dụng
Tiếp tục cùng đồng nghiệp điều chỉnh các hoạt động trong tài liệu Hướng dẫn học Tiếng Việt 4 phù hợp hoàn cảnh dạy học, đặc điểm và trình độ HS vùng bạn dạy học.
HƯỚNG DẪN 5. THỰC HÀNH TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN HỌC TIẾNG VIỆT 4 
Mục tiêu
Mục tiêu:
- Xây dựng kế hoạch bài học theo các mạch kiến thức kĩ năng tiếng Việt.
- Biết tổ chức dạy học theo tài liệu Hướng dẫn học Tiếng Việt 4
- Biết đánh giá một hoạt động dạy học, đánh giá một giờ dạy theo tài liệu Hướng dẫn học Tiếng Việt 4
- Có khả năng tập huấn cho đồng nghiệp cách tổ chức dạy học theo tài liệu Hướng dẫn học Tiếng Việt 4.
Hoạt động thực hành
1. Xem trích đoạn băng hình dạy học.
2. Phân tích, bình giá, rút kinh nghiệm dạy học theo băng hình.
3. Mỗi nhóm chọn một trích đoạn dưới đây và chuẩn bị thực hành tổ chức dạy học.
 TRÍCH ĐOẠN ĐỌC THÀNH TIẾNG
2. Nghe thầy cô đọc bài thơ sau:
Chuyện cổ tích về loài người
Trời sinh ra trước nhất
Chỉ toàn là trẻ con
Trên trái đất trụi trần
Không dáng cây ngọn cỏ.
Mắt trẻ con sang lắm
Nhưng chưa thấy gì đâu
Mặt trời mới nhô cao
Cho trẻ con nhìn rõ.
Nhưng còn cần cho trẻ
Tình yêu và lời ru
Cho nên mẹ sinh ra
Để bế bồng chăm sóc.
Muốn cho trẻ hiểu biết
Thế là bố sinh ra
Bố bảo cho biết ngoan
Bố dạy cho biết nghĩ.
Rộng lắm là mặt bể
Dài là con đường đi
Núi thì xanh và xa
Hình tròn là trái đất.
Chữ bắt đầu có trước
Rồi có ghế có bàn
Rồi có lớp có trường
Và sinh ra thầy giáo.
Cái bảng bằng cái chiếu
Cục phấn từ đá ra
Thầy viết chữ thật to
“Chuyện loài người” trước nhất.
 XUÂN QUỲNH
3. Cùng luyện đọc :
a. Đọc từ ngữ:
trước nhất, trụi trần, sáng lắm, nhìn rõ, lời ru, chuyện loài người,…
b. Đọc các dòng thơ:
- Chỉ / toàn là trẻ con
- Nhưng / chưa thấy gì đâu
- Nhưng / còn cần cho trẻ
- Muốn / cho trẻ hiểu biết
- Núi / thì xanh và xa
- Chữ / bắt đầu có trước
c. Đọc đoạn thơ:
 Mỗi bạn đọc một khổ thơ, nối tiếp nhau cho đến hết bài.
Chú ý đọc giọng tâm tình nhẹ nhàng, đọc liền mạch từng dòng thơ, nhấn mạnh cụm từ chuyện loài người ở câu thơ cuối.
HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH CHÍNH TẢ 
(4). Điền vào chỗ trống (Chọn phiếu bài tập A hoặc B ):
PHIẾU A
a) Điền vào ô trống tiếng có âm đầu là r,d hay gi ?
	- Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê. Nhớ một buổi trưa nào, nồm nam cơn c thổi, khóm tre làng rung lên man mác khúc nhạc đồng quê.
	- Diều bay, diều là tre bay lưng trời. Sáo tre, sáo trúc bay lưng trời. c đưa tiếng sáo, c nâng cánh c.
PHIẾU B
b) Điền vào chỗ trống ân hay âng ?
	- Vua Hùng một sáng đi săn
	Trưa tròn bóng nắng nghỉ ch… chốn này
	D… d… một quả xôi đầy
	Bánh chưng mấy cặp, bành giầy mấy đôi.
	NGUYỄN BÙI VỢI
	 - Nơi ấy ngôi sao khuya
Soi vào trong giấc ngủ
Ngọn đèn khuya bóng mẹ
Sáng một v… trên s…
Nơi cả nhà tiễn ch…
Anh tôi đi bộ đội
Bao niềm vui nỗi đợi
Nắng nửa thềm nghiêng nghiêng.
	VŨ QUẦN PHƯƠNG
HOẠT ĐỘNG VIẾT ĐOẠN, BÀI
4. Viết ra giấy một đoạn văn có chứa câu mở đoạn như sau :
	Chú gà nhà em đã ra dáng một chú gà trống đẹp.
	Gợi ý :
	Viết tiếp một số câu miêu tả các bộ phận của gà trống để làm nổi bật vẻ đẹp của nó :
	- Thân hình
	- Bộ lông
	- Cái đầu : mào, mắt
	- Cánh, đôi chân, đuôi
5. Mỗi bạn đọc đoạn văn của mình cho các bạn trong nhóm nghe. Nhóm chọn đoạn văn hay nhất đọc trước lớp.
( Bài 31C)
HOẠT ĐỘNG KỂ CHUYỆN
1. Trong khi mẹ nấu cơm, em hãy tìm một việc thích hợp để làm giúp mẹ. Ví dụ : quét nhà, rửa ấm chén, lau bàn,…
2. Kể lại việc em và mẹ đã làm cho mọi người trong gia đình biết. Chú ý kể theo cách những việc mẹ và em làm diễn ra cùng một lúc.
(Bài 8A, tr…., tập 1A)
HOẠT ĐỘNG TÌM HIỂU KIẾN THỨC TIẾNG VIỆT
6.Tìm hiểu về cấu tạo của tiếng.
1) Câu tục ngữ sau có bao nhiêu tiếng ?	
 Bầu ơi thương lấy bí cùng
	Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.	
2) Chọn một tiếng, đánh vần tiếng đã chọn. Ghi lại cách đánh vần đó.
VD: Chọn tiếng bầu:bờ -âu- huyền à bầu
Quan sát kết quả đánh vần, em cho biết: tiếng bầu do những bộ phận nào tạo thành?
3) Đưa tiếng em chọn vào sơ đồ theo mẫu, VD tiếng bầu:
Thanh
Âm đầu
Vần
-
 b
âu
4) Mỗi tiếng do những bộ phận nào tạo thành ?
5) Phân tích các bộ phận tạo thành 5 tiếng còn lại trong câu đầu của câu tục ngữ để nêu nhận xét:
a) Có tiếng nào không có âm đầu?
b) Những tiếng nào có đủ ba bộ phận? 
c) Mỗi tiếng bắt buộc phải có hai bộ phận nào?
Ghi nhớ 
1.Mỗi tiếng thường có ba bộ phận: Âm đầu, vần và thanh. 
2.Tiếng nào cũng phải có vần và thanh. Có tiếng không có âm đầu.
(-Em đọc ghi nhớ.
Tìm ví dụ tiếng có đủ ba bộ phận, tìm ví dụ tiếng không có âm đầu).
(Bài 1A)
Gợi ý:
a) Xác định mục tiêu của hoạt động được chọn - Mục tiêu đầu ra, đáp án mong đợi
b) Xác định phương tiện và đồ dùng dạy học cần chuẩn bị 
c) Xác định cách thức tổ chức và kiểm soát hoạt động
d) Dự tính kết quả của của hoạt động
- Đáp án
- Cách thức trình bày và lưu giữ sản phẩm của hoạt động 
2. Tổ chức dạy học
a)Từng nhóm cử người đóng vai GV, cả nhóm đóng vai HS tổ chức hoạt động dạy học . 
b) Cả lớp phân tích, bình giá ưu điểm và nhược điểm của trích đoạn giờ dạy theo các tiêu chí:
- Việc chuẩn bị phương tiện và đồ dùng dạy học đã tốt chưa?
- Cách thức tổ chức hoạt động : giao nhiệm vụ, hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ, kiểm soát hoạt động , hỗ trợ kịp thời cho HS...
- Các nhóm hoạt động nhịp nhàng chưa, HS có tích cực và chủ động trong hoạt động không?
- Kết quả của hoạt động như thế nào, mục tiêu của hoạt động đạt được chưa?
- Cách trình bày và lưu giữ kết quả hoạt động phù hợp chưa?
3. Viết báo cáo đợt tập huấn theo mẫu và nộp cho cán bộ tập huấn.
PHIẾU ĐÁNH GIÁ LỚP TẬP HUẤN
Tên khóa học:....
Thời gian:...
Địa điểm:...
Cán bộ tập tập huấn:
Lĩnh vực đánh giá
Chưa tốt
Tương đối tốt
Tốt
Rất tốt
Ý kiến khác
1.Nội dung khóa học
2.Chuẩn bị (tài liệu, ph tiện)
3.Phương pháp tổ chức
4.Kinh nghiệm, kiến thức của CB tập huấn
5.Sự tích cực của HV
6.Lượng thgian cho khóa học
7.Công tác hậu cần
8. Bạn mong muốn được trang bị thêm kiến thức, kĩ năng gì để tập huấn tốt hơn?
9. Bạn có đề xuất gì để tổ chức tập huấn tốt hơn
Biểu đồ tiến độ: báo cáo với cán bộ tập huấn kết quả làm việc
Hoạt động ứng dụng
1.Tiếp tục cùng đồng nghiệp tổ chức dạy học theo tài liệu HDHTV 4.
2. Chuẩn bị một đề cương tập huấn của mình để giới thiệu HDHTV 4 cho các đồng nghiệp khác chưa được tham dự lớp tập huấn này.
PHẦN 3
TRÌNH CHIẾU