Tập huấn Phòng chống ma túy học đường - Bài 2: Lạm dụng ma tuý và các chất gây nghiện, nghiện ma tuý, hội chứng đói thuốc

Bài 2: LẠM DỤNG MA TUÝ VÀ CÁC CHẤT GÂY NGHIỆN, NGHIỆN MA TUÝ, HỘI CHỨNG ĐÓI THUỐCA.MỤC TIÊU	1. Kiến thức:	-Khái niệm về lạm dụng ma tuý và các chất gây nghiện (CGN), nghiện ma tuý; giải thích hội chứng đói thuốc (HCĐT) và cơ chế cai nghiện.	2. Kỹ năng, thái độ:	-Bước đầu có kỹ năng nhận biết người nghiện qua HCĐT.	-Hình thành kĩ năng đưa ra các quyết định đúng đắn đối với những vấn đề có liên quan đến ma tuý.	-Có ý thức kiên định không sử dụng ma tuý, không lạm dụng thuốc có chứa ma tuý, không lạm dụng thuốc lá, rượu và các CGN.B.NỘI DUNG:Hoạt động 1: KHỞI ĐỘNG(HĐ nhóm: phát phiếu học tập số 1, HV điền vào những vòng tròn theo gợi ý trong phiếu)Ba điều ước muốn của tôiBa điều ước muốn cho người thân của tôi*Bạn hãy điền các ướcmuốn của mình đối với bảnthân và những mong muốnđối với người mà bạn yêuthương vào những vòngtròn trong 2 bức tranh dướiđây.*Vì sao bạn lại chọn nhữngđức tính đó?*Đại diện nhóm chia sẻ mong muốn của mìnhKết luận:	*Những nguyện vọng, phẩm chất mà các bạn mong muốn đều là những giá trị quan trọng đối với mỗi người. Chúng định hướng cho các hành vi của bạn trong cuộc sống.	*Ai cũng muốn mình và người thân của mình thông minh, xinh đẹp, giàu có, thành đạt, khoẻ mạnh, Những giá trị đó chỉ có được khi bạn có cuộc sống lành mạnh. Bạn không thể có cuộc sống lành mạnh khi bạn nghiện ma tuý, lạm dụng thuốc có chứa chất ma tuý hoặc các chất gây nghiện khác.	*Vậy thế nào là lạm dụng ma tuý và CGN, nghiện ma tuý?I. LẠM DỤNG MA TUÝ VÀ CÁC CGN, NGHIỆN MA TUÝ*Hoạt động 2: Thế nào là lạm dụng ma tuý và các CGN, nghiện ma tuý.-Các nhóm làm việc với phiếu học tập số 2;-Thảo luận;Phiếu học tập số 2 (có 3 tình huồng)Tình huống 1: Một bệnh nhân mổ dạ dày, trước khi mổ, BN được bác sĩ tiêm 1 ống dolargan (giảm đau) trước khi gây mê. Sau khi mổ BN vẫn còn đau. Bác sĩ khuyên phải chịu đựng vì đó là hiện tượng đau sau khi mổ. Do không hiểu biết và không muốn nhìn thấy người thân bị đau nên người nhà đã lén lút mua dolargan để tiêm. Sau một thời gian, BN lâm vào tình trạng nghiện dolargan,Người nhà BN có gì sai khi cho BN tiêm thuốc giảm đau sau khi mổ?*Tình huống 2: 	Một người bị suy nhược thần kinh, mất ngủ, Bác sĩ đã kê đơn cho BN dùng seduxen kèm theo lời khuyên: Chi dùng khi thật cần thiết, cần phải luyện tập, phối hợp với các thuốc an thần nhẹ, không gây nghiện. BN đã không nghe và tối nào cũng dùng 1 viên seduxen, dẫn đến tình trạng nếu không có thuốc này thì không thể ngủ được. Đồng thời, do dùng lâu ngày, BN quen thuốc, phải tăng dần liều sử dụng. KQ, BN bị nhiễm độc seduxen mãn tính Hãy phân tích tình huống trên (có thể đóng vai, hỏi đáp, kể chuyện)*Tình huống 3: Bố bạn hút thuốc lá nhiều. Bác sĩ khuyên ông nên bỏ thuốc nhưng ông không muốn bỏ vì e rằng bỏ thuốc sẽ béo nhanh và dễ mác bệnh. Bạn sẽ khuyên ông Bố thế nào?Trình bày bằng cách đóng vai, hỏi đáp,1. Lạm dụng ma tuý và các chất gây nghiện:	*Lạm dụng ma tuý và các CGN là hiện tượng sử dụng chúng không phải cho mục đích trị liệu; hoặc tự ý kéo dài thời gian sử dụng; hoặc sử dụng quá liều chỉ định không theo hướng dẫn của thầy thuốc.	*Mọi trường hợp lạm dụng thuốc có chứa ma tuý và các CGN đều có thể dẫn đến tình trạng nhiễm độc cấp tính hoặc mãn tính.Giải thích cụm từ “Nhiễm độc cấp tính”, “nhiễm độc mãn tính”	*Nhiễm độc cấp tính: Là hiện tượng xuất hiện sau khi dùng thuốc một thời gian ngắn với liều cao quá sức chịu đựng của cơ thể. Những biểu hiện có thể là: hôn mê, nhức đầu, mạch nhanh, nôn mửa, toát mồ hôi,	*Nhiễm độc mãn tính: Là hiện tượng nghiện ma tuý hoặc CGN do sử dụng lặp đi lặp lại nhiều lần một chất ma tuý hoặc chất gây nghiện.2. Nghiện ma tuý	*Nghiện ma tuý là trạng thái nhiễm độc mãn tính do sử dụng lặp lại nhiều lần chất đó.	*Đặc điểm của hiện tượng nghiện là:	-Cần tăng dần liều dùng.	-Có sự lệ thuộc về tâm lý, sinh lý của người dùng vào chất đó.	-Nếu thiếu nó người nghiện sẽ có những triệu chứng như: uể oải, hạ huyết áp, lên cơn co giật, đau đớn và có thể làm bất cứ điều gì miễn là có nó để dùng.II. HỘI CHỨNG ĐÓI THUỐC HAY HỘI CHỨNG CAI NGHIỆN	1. Biểu hiện của người nghiện khi đói thuốc.Hoạt động 3: Tìm hiểu những biểu hiện của người nghiện khi đói thuốc. (đọc thông tin trong phiếu học tập số 3)Tóm lại: *Hội chứng, Hội chứng đói thuốc, Hội chứng cai nghiện.	Những điều vừa mô tả trong phiếu học tập bao gồm nhiều triệu chứng (được gọi là hội chứng) thường gặp ở những người nghiện ma tuý khi không có ma tuý để dùng người ta gọi đó là hội chứng đói thuốc, với những người đang cai nghiện cũng xuất hiện các triệu chứng trên gọi là hội chứng cai nghiện.	*Khi đã nghiện thực sự, nếu người nghiện thiếu thuốc hoặc bị cắt lượng thuốc quen dùng, sẽ gây ra hội chứng đói thuốc hay hội chứng cai nghiện.	*Mức độ nhẹ: -Ngáp; Chảy nước mắt, nước mũi, nuớc bọt; Vã mồ hôi, ớn lạnh, nổi da gà.	*Mức độ nặng: -Nôn mửa; Tiêu chảy, xuất huyết đường tiêu hoá; Đau đầu, co giật, hôn mê; Đau cơ, xương, khớp (hiện tượng giòi bò trong xương)2. Cách nhận biết người nghiện ma tuý.a) Nhận biết người nghiện qua hành vi, với 10 biểu hiện sau:1.Thay đổi bất thường giờ giấc sinh hoạt2.Hay tụ tập, đi lại đàn đúm với những người không có việc làm, không học hành,3.Đi lại có quy luật, cứ đế một giờ nhất định dù có đang bận cũng tìm cách, kiếm cớ để đi.4.Thích ở một mình, ít hoặc ngại tiếp xúc,5.Tâm trạng thường lo lắng, bồn chồn, đôi khi nói nhiều, nói dối,6.Hay ngáp vặt, người lừ đừ,mệt mỏi, trốn học,7.Nhu cầu tiêu tiền ngày một nhiều, sử dụng tiền không có lý do chính đáng,8.Trong túi quần, áo, cặp sách, phòng ở thường có: giấy bạc, thuốc lá, kẹo cao su,9.Có dấu kim tiêm trên mạch máu, ở mu bàn tay,10.Đối với những người đã nghiện nặng, ngoài các dấu hiệu trên còn biểu hiện: sức khoẻ giảm sút rõ rệt, da tái, môi thâm, cơ thể hôi hám, ít tắm giặt,2. Cách nhận biết người nghiện ma tuý.a) Nhận biết người nghiện qua hành vi, với 10 biểu hiện sau:b) Nhận biết người nghiện qua biểu hiện các triệu chứng khi đói thuốc (như kết luận ở mục 1)c) Nhận biết bằng phương tiện kỹ thuật: -Dùng que thử để thử nước tiểu,3. Mối quan hệ giữa lạm dụng ma tuý, nghiện và HCĐTLạm dụng MTNghiệnHội chứng đói thuốc(không có thuốc để dùng)(Sử dụng nhiều hơn & thường xuyên hơn) (Sử dụng nhiều lần lặp lại 1 chất MT)4. Cơ chế cai nghiện (Sơ đồ tóm tắt)Trong trạng thái bình thườngCác bộ phận cơ thể hoạt động	 đau(+) Endoocphin 	 	 hết đau(do tuyến yên tiết ra)Trong trạng thái nghiện ma tuýCác bộ phận cơ thể hoạt động 	 	 đau(+) Ma tuý	 hết đau(-) Endoocphin (do tuyến yên ngừng tiết ra)Trong trạng thái cai nghiện ma tuýCác bộ phận cơ thể hoạt động	 đauGiai đoạn 1:(-) Ma tuý	 vẫn đau(-) Endoocphin (do tuyến yên ngừng tiết ra)5 – 10 ngàyGiái đoạn 2:(-) Ma tuý	 dần dần bớt đau(+) Endoocphin 	 (do tuyến yên bắt đều tiết trở lại)(+) thuốc trợ giúp.