Tìm hiểu và phòng chống HIV/AIDS - Nguyễn Thị Tuyết Lan

dịch mắc phải, do virút HIV gây ra. AIDS viết tắt từ tiếng Anh: Acquired Immuno Deficiency Syndrom. Trước đây, bệnh này được gọi là SIDA (viết tắt từ tiếng Pháp: Syndrome d'Immuno Deficience Acquise), nhưng do tên này trùng với tên của Tổ chức phát triển quốc tế Thụy Điển SIDA và tên của Tổ chức CIDA (Canađa) cũng gọi là "Si đa" nên thống nhất gọi là AIDS để tránh nhầm lẫn và phù hợp với tên quốc tế.  Virus HIVHội chứng suy giảm miễn dịchHội chứng: nhóm các biểu hiện (triệu chứng) như : sốt, tiêu chảy, sụt cân, nổi hạch... do một căn bệnh nào đó gây ra.Suy giảm miễn dịch: Hệ miễn dịch là hệ thống phòng ngự bảo vệ cơ thể chống lại các mầm bệnh từ ngoài xâm nhập vào cơ thể, suy giảm miễn dịch là tình trạng hệ miễn dịch trở nên yếu, giảm hoặc không có khả năng chống lại sự tấn công của các tác nhân gây bệnh.Mắc phải: Không do di truyền mà do bị lây nhiễm trong cuộc sốngTriệu chứngHIV được lây truyền qua các dịch cơ thể, như máu, tinh dịch, dịch tiết âm đạo và sữa mẹ. Nó gây bệnh bằng cách gắn vào các tế bào T giúp đỡ CD4+ (còn gọi là limpho bào T4), một loại bạch cầu tham gia quá trình đáp ứng miễn dịch chống lại nhiễm trùng và ung thư. Khi số lượng tế bào T CD4+ giảm, người đó dễ mắc một số bệnh mà cơ thể người khoẻ mạnh bình thường đủ sức chống lại. Các bệnh nhiễm trùng cơ hội này là nguyên nhân tử vong chính ở người mắc AIDS. HIV cũng nhiễm vào các tế bào não, gây một số rối loạn thần kinh.Trước đây việc một người đã chuyển sang giai đoạn AIDS hay chưa được xác định dựa trên các bệnh cơ hội và các biểu hiện của chúng ở người nhiễm HIV. Ngày nay, chẩn đoán dựa vào việc đếm số lượng tế bào CD4+, điều này cho phép đưa ra chẩn đoán sớm hơn.Bệnh nhân nhiễm HIV/AIDSChăm sóc người nhiễm HIV/AIDSHIV lây truyền như thế nào?HIV có nhiều trong máu, tinh dịch, dịch âm đạo và sữa của người nhiễm HIV. Do đó, HIV lây theo ba đường:      1. Đường máu: Dùng chung kim ống tiêm, vật dụng bén nhọn, xuyên chích rạch da hay truyền máu có HIV.      2. Đường tình dục: Những cách quan hệ tình dục có dính đến dịch sinh dục như:Miệng -> Dương vậtDương vật -> Âm đạoDương vật -> Hậu môn     3. Mẹ truyền sang con: Trong lúc mang thai, sanh con và cho con bú.Đường không lây truyền HIV:Giao tiếp thông thường: ôm, hôn, bắt tay, nói chuyện,ho, hắt hơi,... Dùng chung nhà tắm, bể bơi, bồn tắm, mặc chung quần áo, ngồi chung ghế,... Ăn uống chung bát đũa, cốc chén,... Côn trùng và súc vật không lây truyền HIV: ruồi, muỗi, chấy, rận, chó, mèo, gà, chim,...  Đã có thuốc trị khỏi HIV chưa? Chưa có thuốc đặc trị hữu hiệu. Đến nay, các nghiên cứu về thuốc vẫn đang tiếp diễn và đã đạt vài tiến bộ quan trọng như:Dùng phối hợp hai, ba thứ thuốc tốt hơn chỉ dùng một loại đơn độc.Tìm ra các thuốc mới như: saquinavir, ritonavir, indinavir ... có thể giảm đáng kể số lượng HIV trong máu người bệnh.Tuy nhiên cần phải theo dõi ít nhất 35 năm nữa mới biết hết công hiệu cũng như những tác dụng phụ của các thuốc mới. Mặt khác, tiền thuốc quá cao: 10.00015.000 đôla Mỹ mỗi năm cho một người bệnh. Vì vậy, biện pháp tốt nhất vẫn là "phòng bệnh hơn chữa bệnh".Việc điều trị cho người nhiễm HIV/AIDSViệc điều trị cho người nhiễm HIV/AIDS khá phức tạp và tốn kém nhưng chỉ giúp kéo dài sự sống chứ không chữa khỏi được bệnh. Gồm: 1.Điều trị bằng thuốc:- Thuốc chống virus: Có tác dụng ngăn chặn hoặc làm chậm sự sinh sản của HIV và/hoặc không cho HIV xâm nhập vào các tế bào. Các thuốc như: AZT, DDI, DDC,... - Thuốc điều hoà miễn dịch: Giúp tăng cường hệ miễn dịch, như: Alpha-interferon, interleukin 2, Ioprinasine,... - Thuốc phòng ngừa và điều trị bệnh cơ hội: Nhiều thuốc được sử dụng có hiệu quả để phòng ngừa và điều trị một số bệnh cơ hội xuất hiện ở người nhiễm HIV/AIDS.2. Trị liệu bổ sung: - Chế độ dinh dưỡng tốt, làm việc nghỉ ngơi điều độ - Liệu pháp vitamin, liệu pháp vi lượng và châm cứu,... các biện pháp phòng tránh lây nhiễm HIV/AIDS1. Phòng nhiễm HIV/AIDS lây qua đường tình dục: - Sống chung thuỷ, một vợ một chồng và cả hai người đều chưa bị nhiễm HIV. Không nên quan hệ tình dục bừa bãi . - Trong trường hợp quan hệ tình dục với một đối tượng, chưa rõ có bị nhiễm HIV không, cần phải thực hiện tình dục an toàn để bảo vệ cho bản thân bằng cách sử dụng bao cao su (condom, áo mưa, bao kế hoạch) đúng cách. - Dùng thuốc diệt tinh trùng và HIV: phổ biến là Nonoxynol-9 (Menfagol) được làm dưới dạng kem bôi, viên đặt, hoặc tẩm vào màng xốp, bao cao su.2. Phòng nhiễm HIV/AIDS lây qua đường máu: - Máu và các chế phẩm truyền máu: Chỉ nên truyền máu khi thật cần thiết, và chỉ nhận máu đã xét nghiệm HIV. - Về tiêm chích, sử dụng các dụng cụ dây dính máu: Hạn chế tiêm chích, dùng loại bơm tiêm sử dụng một lần. Các dụng cụ phẫu thuật phải khử trùng bằng nhiệt, khử trùng bằng hóa chất. - Tránh tiếp xúc trực tiếp các dịch cơ thể của người nhiễm HIV - Nên dùng riêng các đồ dùng cá nhân: lưỡi dao cạo, bàn chải răng, bấm móng tay,...3. Phòng nhiễm HIV/AIDS lây truyền từ mẹ sang con: Phụ nữ nhiễm HIV không nên mang thai, vì tỷ lệ lây truyền HIV sang con là 30%. Nếu có thai thì uống thuốc dự phòng theo hướng dẫn của báHIV/AIDS với ma tuýMa túy là gì?Là những chất có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp khi ngấm vào cơ thể con ngườI sẽ làm thay đổI trạng thái ý thức, trí tuệ, tâm trạng của người đó, gây ra hiện tượng quen rồi nhớ, không dễ bỏ được.Vì sao tiêm chích ma túy dễ nhiễm HIV/AIDS - Dùng chung bơm kim tiêm không khử trùng là con đường lây HIV từ người này sang người khác nhanh nhất. - Dùng chung ma túy đựng trong một lọ. - Ít hiểu biết về phòng tránh HIV/AIDS. - Quan hệ tình dục không an toàn với nhiều người. - Người nghiện vốn đã suy kiệt do độc chất gây nghiệ, nếu nhiễm HIV dễ gây ra các bệnh nguy hiểm, đưa nhanh đến giai đoạn AIDS.Chích ma tuý – con đường dẫn tới HIV “ngắn nhất”Cách phòng lây nhiễm HIV trong sinh hoạt hằng ngày Ðể phòng lây nhiễm HIV khi sống chung với người nhiễm HIV cần tuân thủ một số nguyên tắc đơn giản sau: - Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng sau khi thay chiếu, chăn, quần áo bẩn hoặc sau khi tiếp xúc với dịch tiết của cơ thể người bệnh. - Băng kín các vết thương xuất tiết. - Nếu người bệnh bị chảy máu, cần nhanh chóng rửa sạch bằng các chất liệu tiệt trùng như nước javel, trong khi lau rửa vết máu cần phải mang găng tay (có thể là găng tay dùng trong sinh hoạt hàng ngày), nếu không có găng tay phải dùng giấy hoặc ni lông. Luôn nhớ sau đó phải rửa tay sạch bằng xà phòng. - Mang găng hoặc lót bằng giấy, túi ni lông khi mang các đồ bẩn. - Giữ giường, chiếu, quần áo luôn sạch sẽ. - Khi giặt quần áo hoặc ga giường có dính máu hoặc các dịch tiết khác của cơ thể cần chú ý: + Ngâm bằng nước javel trong thời gian 20 phút rồi đi găng để giặt. + Giặt riêng rẽ với quần áo của người khác trong gia đình. + Giặt bằng xà phòng, vắt khô, gấp và là như bình thường. + Không dùng chung các vật đâm qua da, không dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo râu, tăm và tất cả các vật sắc nhọn có thể gây chảy máu. Tình hình AIDS ở Việt NamTS Dương Quốc Trọng, Cục trưởng Cục phòng chống HIV/AIDS Việt Nam cho biết: Trong 7 tháng đầu năm 2007, toàn quốc đã phát hiện 13.695 trường hợp nhiễm HIV. Trong đó, 4.593 trường hợp đã chuyển sang giai đoạn AIDS và 2.072 trường hợp đã tử vong do AIDS. So với thời điểm này năm ngoái, số người nhiễm HIV đã tăng gần gấp đôi, số người chuyển sang giai đoạn AIDS đã tăng gần gấp 3 và số người tử vong do AIDS tăng gấp 2,40 lần. Đối tượng nhiễm HIV vẫn tập chung chủ yếu đối tượng là nam giới trong độ tuổi rất sung sức 20 - 29 tuổiHiện nay, căn bệnh này đã có mặt 64/64 tỉnh thành nước ta. Tỷ lệ người nhiễm HIV cao nhất là trên toàn quốc thuộc về Quảng Ninh (với 673,88/10.0000 người), đứng sau là Hải Phòng, Hà Nội, TPHCM. Bà Rịa- Vũng Tầu, Cao Bằng, Bắc Kạn Đặc biệt, có những tỉnh miền núi như Cao Bằng, số ca nhiễm HIV phát hiện trong năm 2006 đã tăng gấp rưỡi so với 5 năm trước cộng lại. Số liệu thống kê cũng cho thấy, con đường lây nhiễm HIV lớn nhất vẫn là qua tiêm chích ma tuý. Cụ thể, cứ 4 người tiêm chích ma tuý thì có 1 trường hợp nhiễm HIV. Thậm chí, có tỉnh số người tiêm chích ma tuý bị nhiễm HIV cao đến 60%.Cũng theo TS Trọng, một con đường khác cũng góp phần không nhỏ làm căn bệnh thế kỷ này lây lan với tốc độ nhanh chóng là từ đối tượng gái mại dâm. Qua sàng lọc các đối tượng này cho thấy, tỷ lệ gái mại dâm nhiễm HIV lên tới 25% - 30% (nghĩa là cứ 4-5 gái mại dâm sẽ có một người nhiễm HIV. Rất nhiều người trong số này cho biết, chính họ đã chủ động hướng dẫn khách dùng bao cao su nhưng rất nhiều người từ chối không sử dụng biện pháp tự bảo vệ mình vì chủ quan và cho rằng HIV là căn bệnh vẫn còn quá xa vời.Tình hình nhiễm HIV/AIDS trong toàn quốc từ ngày 01 tháng 6 năm 2007 đến ngày 30 tháng 9 năm 2007 Số trường hợp nhiễm HIV báo cáo trong 4 tháng:             7.891Số bệnh nhân AIDS báo cáo trong 4 tháng:                      2.812Số bệnh nhân AIDS tử vong báo cáo trong 4 tháng:          1.495 Số trường hợp nhiễm HIV báo cáo trong năm:                 17.795Số bệnh nhân AIDS báo cáo trong năm:                           7.388Số bệnh nhân AIDS tử vong báo cáo trong năm:               3.566             Tổng số trường hợp nhiễm HIV hiện còn sống:                 114.391Tổng số bệnh nhân AIDS hiện còn sống:                           23.881Tổng số người nhiễm HIV đã tử vong:                              17.476Phòng Giám sát HIV/AIDS/STI Cục Phòng, chống HIV/AIDS – Bộ Y tế Ước tính số người châu Á nhiễm HIV là 4.9 triệu ( theo UNAIDS, 2007)Ước tính số người chết vì AIDS và các bệnh cơ hội năm 2006 là 302,000 ( theo UNAIDS, 2007)Những nước châu Á mà ở đó tỉ lệ người mắc HIV là giới trẻ chiếm ưu thế :Indonesia - đặc biệt là Papua - và Vietnam (UNAIDS, 2007)Bản đồ phân bố những người nhiễm HIV/AIDS trênt hế giới năm 2004Biểu đồ về tình hình lây nhiễm HIV/AIDS trên toàn thế giới năm 2006Châu lục có nhiều người mắc HIV/AIDS nhất trên thế giới là châu Phi, chiếm khoảng 2/3 số người mắc HIV/AIDS trên toàn thế giớiThảo luận nhóm Nếu ở khu nhà bạn ở có người bị nhiễm HIV/AIDS nhưng người đó lại bị mọi người xa lánh, kỳ thị. Bạn sẽ làm gì?