Tổ chức dạy học và kiểm tra, đánh giá theo chuẩn kiến thức kỹ năng thông qua các kỹ thuật dạy học tích cực

Phần thứ haiTỔ CHỨC DẠY HỌC VÀ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ THEO CHUẨN KIẾN THỨC KỸ NĂNG THÔNG QUA CÁC KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC1MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN Ở TRUNG HỌC CƠ SỞ2I. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC:Tích cực là (1) có ý nghĩa, có tác dụng khẳng định, tác dụng thúc đẩy sự phát triển; (2) tỏ ra chủ động, có những hoạt động nhằm tạo ra sự biến đổi theo hướng phát triển; (3) hăng hái, tỏ ra nhiệt tình đối với nhiệm vụ, với công việc.” Từ điển Tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên)1. Khái niệm tích cực:3	Tích cực bên trong: thể hiện ở những vận động tư duy, trí nhớ, những chấn động của các cung bậc tình cảm, cảm xúc	Tích cực bên ngoài: lộ ra ở thái độ, hành động đối với công việc.4Luật Giáo dục, Điều 24.2, đã ghi: "PP GDPT phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng PP tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS". 5Dạy và học tích cực TÍCH CỰC	- Thể hiện ở thái độ chủ động, hăng hái, nhiệt tình (của GV đối với việc dạy, của HS trong việc học).	- Thông qua các hoạt động (dạy và học tích cực ấy) mà tạo ra sự biến đổi theo hướng phát triển (của cả thầy và trò).7Chúng ta nhớ được chừng nào ?Từ hành động và giải thích cho người khác5 %10 %20 %30 %50 %85%Những điều ta nghe Những gì ta đọcNhững gì ta áp dụngTừ các buổi trình bày, trình diễnTừ các hoạt động thảo luận8Tại sao phải áp dụng dạy và học tích cực ?Giải thíchGiải thích và minh hoạGiải thích, minh hoạ và trải nghiệmNhững gì bạn nhớ sau 3 tuần70%72%85%Những gì bạn nhớ sau 3 tháng10%32%65%9Những yếu tố khác biệt giữadạy học thụ độngvới dạy và học tích cực là gì?10Đâu là sự khác biệt? Dạy học thụ động tập trung vào sự truyền đạt kiến thức một chiều của giáo viên Người dạy → Người học	Học tập ở mức nông cạn, hời hợt Dạy & Học tích cực tập trung vào hoạt động của người học Người dạy ↔Người học ↔Người học	Học tập ở mức độ sâu11Dạy và học tích cực thể hiện điều gì ?GS.TS. G. KelchtermansHọc sinh Tạo ra tác động qua lại trongmôi trường học tập an toàn Giáo viên12Nguyên nhân những khác biệt trong hiệu quả học tập Hành vi	 Chăm chỉ Năng lực	 Có năng lực 	 Niềm tin	 Có động cơ Bản thể	 Có cảm giác kết nối (được hợp tác)	 	 Tác động tới tâm can, bản thể13 Học tích cực HS có thể làm được gì? HS tích cực như thế nào?14Điều kiện Cảm giác thoải mái Cảm giác tự tinCảm giác vừa sứcCảm thấy dễ chịuCảm giác được tôn trọng Tham gia tích cực15	Tham gia tích cực là hoạt động trí tuệ tích cực, tập trung vào vấn đề cần giải quyết:	- có liên quan tới những mối quan tâm của HS	- có ý nghĩa với người học	- kích thích HS muốn hành động	- kích thích HS hoạt động quên thời gian16Sự tham gia tích cực và cảm giác thoải mái là những điều kiện cơ bản của học tập ở mức độ sâu 17Hiệu quảHọc tích cực hướng tới thay đổi người học, mở rộng cách mà người học:Nhìn nhậnCảm nhậnSuy ngẫmXét đoánLàm việc với người khácHành động18Làm thế nào để người học có thể học tích cực? Bài học sinh động hơn – hiệu quả học tập tốt hơnQuan hệ giữa GV với HS, HS với HS tốt hơn Hoạt động học tập phong phú hơnHS hoạt động nhiều hơn GV có nhiều cơ hội giúp đỡ HS hơn Phát triển tính độc lập, sáng tạo của HS ... 19Những yếu tố nào thúc đẩy dạy và học tích cực?205 yếu tố thúc đẩy dạy và học tích cực1. Không khí học tập và các mối quan hệ trong lớp/nhóm*	Xây dựng môi trường học tập thân thiện, mang tính kích thích: Bố trí bàn ghế, trang trí trên tường, cách sắp xếp không gian lớp học Quan tâm tới sự thoải mái về tinh thần Hỗ trợ cá nhân một cách tích cực*	Tạo cơ hội để HS giao tiếp, thể hiện quan điểm, giá trị, mơ ước, chia sẻ kinh nghiệm,.. và hợp tác trong các hoạt động học tập*	Cho phép có các hoạt động giải trí nhẹ nhàng, truyện vui, hài hước trong quá trình thực hiện nhiệm vụ222. Sự phù hợp với mức độ phát triển của HSTính tới sự phân hoá về nhịp độ học tập giữa các đối tượng HS khác nhauTính tới sự khác biệt về trình độ phát triển của HS Trình bày rõ ràng về những mong đợi của thày đối với trò (nhất trí thoả thuận)Đưa ra các yêu cầu rõ ràng, tránh mơ hồ, đa nghĩaKhuyến khích HS giúp đỡ lẫn nhauQuan sát HS học tập để tìm ra phong cách và sở thích học tập của từng HSDành thời gian đặt các câu hỏi yêu cầu HS động não và hỗ trợ cá nhân Tạo điều kiện trao đổi với HS về nhiệm vụ học tập233. Sự gần gũi với thực tế Nỗ lực gắn nội dung/nhiệm vụ với các mối quan tâm của HS và với thế giới thực tại xung quanh Tận dụng mọi cơ hội có thể để HS tiếp xúc với vật thực/tình huống thực Sử dụng các công cụ dạy học hấp dẫn (trình chiếu, video, tranh ảnh,) để “đưa” HS lại gần đời sống thực tế Giao các nhiệm vụ vận dụng kiến thức/kĩ năng trong môn học có ý nghĩa với HS Khai thác những đề tài vượt ra ngoài giới hạn của các môn học riêng rẽ 244. Mức độ và sự đa dạng của hoạt động Hạn chế tối đa thời gian chết và thời gian chờ đợi. Tạo ra các thời điểm hoạt động và trải nghiệm tích cực. Tích hợp các hoạt động học mà chơi (các trò chơi giáo dục). Thay đổi xen kẽ các hoạt động và nhiệm vụ học tập. Tăng cường các trải nghiệm thành công. Tăng cường sự tham gia tích cực. Đảm bảo hỗ trợ đúng mức (HS hỗ trợ lẫn nhau và hỗ trợ từ GV). Đảm bảo đủ thời gian thực hành.255. Phạm vi tự do sáng tạoHS có thường xuyên được lựa chọn hoạt động không?HS có được lên kế hoạch/đánh giá bài học, thực hiện nhiệm vụ và hoạt động không?Trong khuôn khổ một số nhiệm vụ nhất định, HS có được tự do xác định quá trình thực hiện và xác định sản phẩm không? HS có được giao nhiệm vụ trên cơ sở thực tiễn của nhà trường và thực tế của nhóm không?26GV cần: Động viên khuyến khích HS tự giải quyết vấn đề Đặt các câu hỏi mở, thay vì các câu hỏi đóng mang tính nhắc lại (cho phép HS đào sâu suy nghĩ sáng tạo). Tạo điều kiện và cơ hội để HS tham gia 5. Phạm vi tự do sáng tạo27Các biểu hiện thể hiện Học tích cực Tìm tòi, khám phá, làm thí nghiệm So sánh, phân tích, kiểm tra Thực hành, xây dựng Giải thích, trình bày, thể hiện, hướng dẫn Giúp đỡ, làm việc chung, liên lạc Thử nghiệm, giải quyết vấn đề, phá bỏ Tính toán28Mối quan hệ giữa các mức độ hỗ trợ của GV với nhu cầu của HS Hỗ trợNhu cầuNhiềuÍtKhông cóNhiềuCân bằngTích cựcThiếu thốn(bị bỏ rơi)Ít Nhàm chánCân bằngTích cựcKhông cóKhông tích cựcNhàm chánCân bằng29