Trò chơi làm giàu vốn từ

ổng lồ: hình thức to lớn nhưng có tính chất siêu phàm.
Vĩ đại: chỉ về mặt tinh thần, sự nghiệp của cá nhân, tập thể có tác động lâu dài đối với mọi thế hệ.
Nhỏ nhắn: chỉ hình dáng nhỏ, cân đối, dễ thương.
Nho nhỏ: nhỏ ở mức độ vừa phải, dễ ưa.
Nhỏ nhoi: chỉ sức lực mỏng manh, yếu ớt hoặc ở thế yếu.
Từ trần: chỉ cái chết của người bị bệnh, chết trên giường bệnh.
Hi sinh: chỉ cái chết của những người vì sự nghiệp chung.
Bỏ mạng: chỉ cái chết bình thường, do mình hoặc do những động cơ không chính đáng gây ra
§I
§i bé, ®i d¹o: tù dêi chç, di chuyÓn
§i xe, ®i ngùa, ®i tµu: dïng ph­¬ng tiÖn ®Ó di chuyÓn
§i häc, ®i tu, ®i ch¬i: chuyªn lµm mét viÖc g× ®ã
§i l¹i th¾m thiÕt: ch¬i th©n
§i ®êi, ®i tong: lµm mÊt mét c¸i g× ®ã
§i ngang vÒ t¾t: sù bÊt chÝnh
Nhµ
Nhµ cöa: chØ c«ng tr×nh kiÕn tróc ®Ó ë nãi chung
Nhµ ngãi, nhµ tranh, nhµ b¹t: chØ lo¹i vËt liÖu chñ yÕu x©y dùng n¬i ë ®ã
Nhµ tÇng , nhµ lÇu, nhµ sµn: chØ c¸ch kiÕn tróc cña n¬i ë
Nhµ ¨n, nhµ kh¸ch, nhµ thê: chØ chøc n¨ng chñ yÕu cña c«ng tr×nh kiÕn tróc ®ã.
Nhµ giµu, nhµ nghÌo: chØ cña c¶i cña chñ nh©n
Nhµ th¬, nhµ v¨n, nhµ gi¸o, nhµ bu«n: chØ ng­êi lµm mét nghÒ nµo ®ã
Nhµ t«i: chØ ng­êi b¹n ®êi (vî hoÆc chång)
Nhµ n­íc: chØ ChÝnh phñ 
¨n
¡n : ®­a thøc ¨n vµo miÖng, nu«i sèng c¬ thÓ
¡n hµng, ¨n than: tiªu thô, mua tiÕp thªm
¡n hoa hång: h­ëng phÇn tr¨m lîi nhuËn tõ mét viÖc lµm nµo ®ã
¡n ¶nh, ¨n phÊn: ®Ñp, hoµ hîp ®Ó næi bËt
¡n b¸m: sèng nhê
¡n chÆn: lµm thiÖt h¹i cho kÎ kh¸c
¡n mÆc: trang phôc bÒ ngoµi
¡n bít: lÊy ®i mét phÇn
¡n c¾p, ¨n trém: lÊy cña c¶i cña ng­êi kh¸c
N­íc ¨n ch©n: lµm mßn
¡n dÌ: t»n tiÖn, tiÕt kiÖm
¡n hái: høa h«n
¡n n»m: chung ch¨n gèi, cã quan hÖ nh­ vî chång
¡n khíp: võa vÆn, trïng khÝt lªn nhau
¡n l­¬ng: ®­îc tr¶ c«ng hµng th¸ng
¡n tiÒn, ¨n hèi lé: nhËn ®ót lãt
¡n chay: ¨n thøc ¨n lµm tõ thùc vËt
¡n ý: tho¶ thuËn víi nhau tõ tr­íc 
B¾t
B¾t chim, b¾t c¸, b¾t c­íp: n¾m lÊy, gi÷ lÊy
B¾t m¹ch: ®o¸n bÖnh b»ng c¸ch xem m¹ch
B¾t ch­íc: lµm theo
B¾t ®­îc: nhËn ®­îc, tóm ®­îc
B¾t ®Çu: khëi ®Çu mét viÖc lµm
B¾t n¹t: uy hiÕp kÎ yÕu h¬n
B¾t bÝ, b¾t chÑt, b¾t Ðp: lµm cao víi kÎ cÇn
B¾t ®Òn, b¾t v¹: ®­a tiÒn(vËt) ®Ó båi th­êng
Ch¹y
Ch¹y tiÒn, ch¹y g¹o, ch¹y thÇy , ch¹y thuèc: t×m kiÕm
Ch¹y lo¹n, ch¹y lôt: l¸nh xa n¬i nguy hiÓm
Ch¹y chî: xoay xë bu«n b¸n
C­íi ch¹y tang: tranh thñ thêi gian
Ch¹y giÊy tê: lo liÖu c¸c lo¹i giÊy tê thñ tôc cÇn thiÕt
B¸n ch¹y: tiªu thô nhanh
®¸nh
§¸nh ®ßn: dïng tay hoÆc mét vËt kh¸c ®Ó lµm cho ®au
§¸nh trèng, ®¸nh ®µn: dïng vËt ®Ó t¹o ©m thanh
§¸nh thøc: gäi ng­êi ®ang ngñ tØnh dËy
§¸nh trèng l¶ng: nãi l¶ng sang chuyÖn kh¸c
§¸nh giÆc, ®¸nh c­íp: dïng søc ®Ó chèng l¹i
§¸nh thuÕ: ®Þnh ra tõng h¹ng ng¹ch ®Ó thu tiÒn
§¸nh hå, ®¸nh bét, ®¸nh trøng, ®¸nh kem: quÊy lªn ®Ó trén cho ®Òu
§¸nh phÊn: b«i, xoa thªm mét líp phÊn bªn ngoµi lµm cho ®Ñp
§¸nh c©y: ®µo c¶ võng lªn ®Ó chuyÓn sang chç kh¸c
§¸nh gi¸: x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cho mét vËt, mét viÖc lµm
Xanh
	- Xanh biÕc: Xanh lam ®Ëm vµ t­¬i ¸nh lªn( mµu con c¸nh cam, mµu c©y cèi tèt t­¬i)
- Xanh rên: Xanh m­ît mµ cña l¸ c©y non
- Xanh lÌ: Xanh ®Õn møc tr«ng khã chÞu ( qu¶ xanh ®Õn møc kh«ng thÓ ¨n ®­îc)
- Xanh lÐt: Xanh ®Õn møc tr«ng nhøc c¶ m¾t ( ngän löa ®Ìn x×)
- Xanh nh¹t : Nh­ mµu n­íc l¬ ( mét lo¹i ho¸ chÊt dïng ®Ó hå quÇn ¸o, v¶i vãc)
- Xanh mÐt: Xanh nhît nh¹t nh­ kh«ng cßn søc sèng( n­íc da sèt rÐt)
- Xanh ng¾t: Xanh mét mµu trªn diÖn réng( mµu trêi thu, mµu b·i d©u non)
- Xanh r×: Xanh ®Ëm vµ ®Òu nh­ mµu c©y cèi rËm r¹p
 - Xanh rít: xanh cña n­íc da èm yÕu, bÖnh tËt
- Xanh um: Mµu xanh h¬i tèi cña c©y cèi um tïm
Tr¾ng
-Tr¾ng tinh: RÊt tr¾ng vµ ®Òu mét mµu, cã c¶m gi¸c s¹ch vµ tinh khiÕt( tê giÊy, h¹t g¹o)
- Tr¾ng ngÇn: Tr¾ng vµ bãng, vÎ tinh khiÕt, s¹ch sÏ( c¸nh tay, h¹t g¹o)
- Tr¾ng bît: Tr¾ng nhît nh¹t ( tr¾ng ng©m qua n­íc)
- Tr¾ng nân: Tr¾ng mÞn vµ m­ît tr«ng t­¬i ®Ñp ( n­íc da, v¶i tr¾ng)
- Tr¾ng bong: Tr¾ng ®Õn møc hoµn toµn nh­ kh«ng cã mét vÕt è bÈn nµo( chØ quÇn ¸o)
 - Tr¾ng d·: Tr¾ng th­êng thÊy ë trßng m¾t , tr«ng dÔ sî
- Tr¾ng lèp: Tr¾ng næi h¼n lªn, ®Ëp vµo m¾t mäi ng­êi( quÇn ¸o, v¶i )
- Tr¾ng phau: Tr¾ng hoµn toµn, kh«ng cã lÊy mét tÝ vÕt( ®µn cß, b·i c¸t)
- Tr¾ng muèt: Tr¾ng vµ mÞn mµng tr«ng ®Ñp( lôa tr¾ng)
- Tr¾ng to¸t: RÊt tr¾ng, cã c¶m gi¸c l¹nh lÏo
- Tr¾ng bÖch: Tr¾ng nhît nh¹t, vÎ èm yÕu bÖnh tËt
- Tr¾ng ngµ: Tr¾ng h¬i ng¶ mµu vµng nh­ ngµ voi
- Tr¾ng bãc: Tr¾ng nân nµ, hÊp dÉn( n­íc da)
- Tr¾ng hÕu: Tr¾ng mét mµu vµ tr¬ hÕt c¶ ra tr«ng kh«ng ®Ñp m¾t ( ®Çu träc)
- Tr¾ng xo¸: Tr¾ng ®Òu kh¾p trªn mét diÖn réng
TiÒn
- TiÒn ¸n: ¸n cò, ¸n bÞ kÕt téi tõ tr­íc
- TiÒn sù: viÖc xÊu x¶y ra tr­íc kia 
- TiÒn bèi: ng­êi thuéc líp tr­íc
- TiÒn duyªn: duyªn kiÕp tr­íc
- TiÒn ®Þnh: sù viÖc ®­îc ®Þnh tr­íc
- TiÒn ®å: con ®­êng tr­íc m¾t 
- TiÒn lÖ: viÖc ®· x¶y ra vµ ®· d­îc gi¶i quyÕt lµm vÝ dô cho viÖc sau
 - TiÒn phong: mòi nhän ®i ®Çu
- TiÒn sö: thêi k× tr­íc khi cã sö viÕt thµnh v¨n/ lÞch sö diÔn biÕn tr­íc ®©y
- TiÒn th©n: c¸i sinh ra tr­íc vµ rtë thµnh gèc cho c¸i sinh ra sau
- TiÒn tiªu: väng g¸c phÝa tr­íc
- TiÒn tr¹m: ng­êi ®i liªn l¹c tr­íc ®Ó chuÈn bÞ
- TiÒn tuyÕn: mÆt trËn phÝa tr­íc
- TiÒn vÖ: cÇu thñ bãng ®¸ sau hµng tiÒn ®¹o
- TiÒn vËn: vËn sè cña con ng­êi ë giai ®o¹n ®Çu
BẮT
Bắt chim, bắt cá, bắt cướp: nắm lấy, giữ lấy.
Bắt mạch: đoán bệnh bằng cách xem mạch.
Bắt chước: làm theo.
Dè chừng bắt hỏng: phỏng chừng.
Bắt được: nhận được, túm được.
Bắt đầu: khởi đầu việc làm.
Bắt nạt: uy hiếp kẻ yếu hơn.
Bắt bí, bắt chẹt , bắt ép:làm cao với kẻ cần.
Bắt đền, bắt vạ: đưa tiền ( vật) để bồi thường.
Thµnh ng÷ cã tõ ¨n
	Nh©n tõ ®«n hËu: ¨n ë hiÒn lµnh
	Thanh ®¹m tu hµnh: ¨n chay niÖm PhËt
	Sèng kh«ng ch©n thËt: ¨n ë hai lßng
	Lµm Èu cho xong: ¨n ®Êu lµm kho¸n
	Luém thuém d¬ bÈn: ¨n xã mã niªu
	Khèn khã c¶nh nghÌo: ¨n ®ãi mÆc r¸ch
	¡n nªn lµm ra: lµm ¨n tÊn tíi
	ChÊt ph¸c thËt thµ: ¨n b»ng nãi ch¾c
	Vun cho ng­êi kh¸c: ¨n t¸o rµo mai
Ng­ d©n d¹n dµy: ¨n sãng nãi giã
V« ¬n béi b¹c: ¨n c¸ bá lê
X¶o quyÖt läc lõa: ¨n gian nãi dèi
NghÜa t×nh ruång bá: ¨n mÝt bá x¬
Lang thang vËt vê: ¨n bê ngñ bôi
¡n nhanh nuèt véi: ¨n nh­ thÇn trïng
Bßn rót cña c«ng: ¨n bít ¨n xÐn
N«ng d©n tiÕt kiÖm: ¨n ch¾c mÆc bÒn
Giµu sang nhiÒu tiÒn: ¨n sung mÆc s­íng
TỰ
Tự ái chỉ nghĩ đến mình
	Hễ thấy trái ý nảy sinh giận hờn
Tự kiêu cho ta là hơn
Đánh giá người khác luôn luôn kém mình
Tự tiện theo ý mình thôi
Đâu cần xin phép không lời hỏi ai
Tự phụ chỉ mình là tài
Cho rằng chẳng có một ai sánh bằng
Tự đắc nét mặt kiêu căng
Thành công một chút cho rằng siêu nhân
Tính tựtrên chẳng ai cần
Bạn ơi mau sửa muôn phần đẹp hơn.
SIÊU
Đến trường siêu quậy tránh xa
Siêu âm chuẩn đoán tìm ra bệnh tình
Siêu nhân sức mạnh vô hình 
Siêu sao nổi tiếng minh tinh một thời
Siêu mẫu vóc dáng tuyệt vời
Siêu tốc tàu lượn xin mời tham gia
Siêu vi đe doạ mọi nhà
Nhắc nhau tiêm chủng chặn đà lây lan
Siêu thị hàng hoá vô vàn
Siêu cường nước thịnh dân an mọi bề
Siêu nhiên khám phá vui ghê
Thiện tâm siêu thoát khi về cõi âm
Từ siêu thú vị muôn phần
 Ai sưu tầm hết siêu phàm xứng danh.
18. Từ thuần Việt tương đương với từ gốc Hán Việt
MỤC ĐÍCH
- Làm giàu vốn từ của HS để tiện sử dụng trong nói (viết).
- Rèn kĩ năng hợp tác trong học tập.
CHUẨN BỊ
- GV tìm từ theo trường sự vật, tra từ điển Hán Việt để tìm từ tương đương với từ thuần Việt.
- Viết những từ thuần Việt lên các băng giấy, mỗi từ một băng giấy.
CÁCH TIẾN HÀNH
- Quản trò lần lượt dán những từ thuần Việt lên bảng, người chơi (hoặc đội chơi) sẽ viết từ Hán Việt hoặc yếu tố Hán Việt tương đương bên cạnh. 
- Mỗi từ đúng ghi 1 điểm. Kết thúc, ai ghi được nhiều, người đó thắng cuộc.
GỢI Ý
- Tham khảo:
1. Mắt: mục, nhãn
2. Miệng: khẩu
3. Gò má: lưỡng quyền
4. Tim: tâm
5. Nhĩ: tai
6. Răng: nha
7. Gan: can
8. Mật: đảm
9. Chân: túc
10. Tay: thủ
11. Đầu: thủ
12. Bụng: phúc
13. Máu: huyết.
14. Phổi: phế.
15. Mặt: diện
19. Thi đọc nhanh và đúng Câu có âm đầu, vần, thanh dễ lẫn
MỤC ĐÍCH
Rèn kĩ năng phát âm đúng chính âm, khắc phục lỗi phát âm lẫn lộn âm đầu, vần, thanh do ảnh hưởng cách phát âm địa phương.
Góp phần trau dồi kĩ năng viết đúng chính tả tiếng Việt.
CHUẨN BỊ
Sưu tầm một số câu thơ, câu văn có những cặp âm đầu, vần, thanh dễ đọc (viết) lẫn lộn (do đặc điểm của cách phát âm ở địa phương) ghi vào các mảnh giấy làm “đề bài” thi đọc trong nhóm.
Dựa vào những “đề bài” sau, sưu tầm hoặc tự nghĩ ra những câu khác tương tự.
Phân biệt các tiếng có âm đầu đễ lẫn
Phân biệt l/n
Lên non mới biết non cao
	Nuôi con mới biết công lao mẹ thầy.
Lúa nếp là lúa nếp làng
	Lúa lên lớp lớp, lòng nàng lâng lâng.
Trèo lên trên núi Lĩnh Nam
	Hái lấy nắm lá nấu làm nước xông.
Anh ta leo lên lưng con chim, chim đập cánh ba lần mới lên nổi.
Phân biệt ch/tr
Quê hương là cầu tre nhỏ
	Mẹ về nón lá nghiêng che
	Quê hương là đêm trăng tỏ
	Hoa cau rụng trắng ngoài hè.
Phân biệt x/s
Em bé xúng xính trong bộ quần áo mới, vai vác cây súng trường bằng nhựa trông oai vệ như một người lính thực thụ.
Nhìn lên bầu trời đầy sao sáng, anh bộ đội biên phòng lại xốn xang nhớ đến những người thân ở quê xa.
Đọc phân biệt các tiếng có vần dễ lẫn
Phân biệt ân/âng
Dân dâng một quả xôi đầy
	Bánh chưng mấy cặp, bánh giầy mấy đôi.
Phân biệt ươn/ương
Cá không ăn muối, cá ươn
	Con cãi cha mẹ, trăm đường con hư.
Phân biệt ác/át
Ai ơi bưng bát cơm đầy
	Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
Lúa nặng hạt sây bông trên cánh đồng mênh mông bát ngát.
Đọc phân biệt các tiếng có thanh dễ lẫn (hỏi/ngã)
Tôi đi qua ngõ thấy nhà bạn cửa còn bỏ ngỏ.
Cây đã đổ, những chú chim chẳng còn nơi đến đỗ.
Lỡ khi bên lở bên bồi
	Còn đâu bến cũ tiễn người sông xưa.
CÁCH TIẾN HÀNH 
Đưa ra từng “đề bài” để lần lượt từng người đọc to trước các bạn. Nhóm cử ra người theo dõi và đánh giá.
Tiêu chuẩn đánh giá: đọc nhanh, phát âm đúng. 
Cho điểm hoặc xếp ba loại A,B,C.
Khi làm xong tất cả các “đề bài”, tính tổng số điểm của từng người, chọn ra các bạn giải nhất, nhì, ba.
GỢI Ý
Dùng luyện chính âm, chính tả thường xuyên.