Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước

TTHCM về xây dựng Nhà nước  
1. TTHCM về một Nhà nước của dân, do dân, vì dân  
a. Nhà nước của dân  
- Theo TTHCM, Nhà nước của dân là Nhà nước được tổ chức sao cho tất cả quyền lực trong nước là của toàn thể nhân dân. Điều 1 Hiến Pháp năm 1946, do Người làm Trưởng ban soạn thảo, đã khẳng định rõ: "Nước Việt Nam là một nước dân chủ cộng hoà. Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam, không phân biệt nòi giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn giáo".  
- Quyền lực trong nước là của toàn thể nhân dân, theo HCM, phải được thể hiện ở chỗ:  
+ "Dân làm chủ và dân là chủ". Dân có quyền làm bất cứ việc gì mà pháp luật không cấm, đồng thời có nghĩa vụ tuân theo pháp luật.  
+ "Những việc quan hệ đến vận mệnh quốc gia sẽ đưa ra nhân dân phúc quyết" (Điều 32 - Hiến pháp 1946).  
+ Sau khi giành được chính quyền, dân uỷ quyền cho các đại diện do mình bầu ra. Đồng thời, dân có quyền bãi miễn đại biểu quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân nếu những đại biểu ấy tỏ ra không xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân.  
- Yêu cầu đối với Nhà nước của dân là:  
+ Phải bằng mọi nỗ lực hình thành được các thiết chế dân chủ để thực thi quyền làm chủ của nhân dân.  
+ Các vị đại diện của dân, do dân cử ra phải xác định rõ mình chỉ là thừa uỷ quyền của dân, là "công bộc" của dân.  
b. Nhà nước do dân  
Theo TTHCM, Nhà nước do dân là:  
- Do dân lựa chọn, bầu ra rừ những đại biểu của mình vào các cơ quan quyền lực của Nhà nước.  
- Do dân ủng hộ, giúp đỡ, đóng thuế để Nhà nước chi tiêu hoạt động.  
- Do dân phê bình, giám sát, xây dựng.  
- Khi các cơ quan Nhà nước không đáp ứng được lợi ích và nguyện vọng của nhân dân thì nhân dân sẽ bãi miễn nó. HCM khẳng định: "Nếu Chính phủ làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính phủ".  
c. Nhà nước vì dân  
- Theo HCM, Nhà nước vì dân là Nhà nước phục vụ lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, không có đặc quyền, đặc lợi, thực sự trong sạch, cần, kiệm, liêm, chính. Như vậy, theo quan niệm của HCM, chỉ có một Nhà nước thực sự của dân, do dân tổ chức, xây dựng và kiểm soát trên thực tế mới có thể là Nhà nước vì dân.  
- Người cho rằng, trong Nhà nước vì dân, dân là chủ, là người được phục vụ thì cán bộ nhà nước, từ chủ tịch trở xuống đều là công bộc của dân, làm đầy tớ cho dân. Để làm tốt vai trò của mình, xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân, HCM yêu cầu cán bộ nhà nước phải:  
+ "Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh".  
+ Là người đầy tớ phục vụ nhân dân, cán bộ nhà nước phải đồng thời là người lãnh đạo, người hướng dẫn nhân dân.
Bottom of Form
2. TTHCM về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước  
a. Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước  
- HCM luôn khẳng định bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta. Người viết: "Nhà nước ta là nhà nước dân chủ nhân dân, dựa trên nền tảng liên minh công nông, do giai cấp công nhân lãnh đạo". Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước biểu hiện nổi bật ở chỗ:  
+ Nhà nước do Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo. Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng đường lối, chủ trương, định hướng chính sách và lãnh đạo thông qua tổ chức, cá nhân của mình trong Quốc hội, Chính phủ và các nghành, các cấp của Nhà nước.  
+ Ở tính định hướng đưa đất nước quá độ đi lên CNXH.  
+ Nguyên tắc tổ chức cơ bản của Nhà nước cũng là nguyên tắc tập trung dân chủ.  
b. Bản chất giai cấp công nhân thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộc của Nhà nước  
- Theo HCM, bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta luôn thống nhất, hài hoà với tính nhân dân, tính dân tộc của Nhà nước. Sở dĩ có sự thống nhất đó vì lợi ích của giai cấp công nhân thống nhất với lợi ích của dân tộc. Giai cấp công nhân nước ta không thể giải phóng được mình nếu không tham gia và đi đầu trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và giải phóng các tầng lớp nhân dân khác.  
- Sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân, tính dân tộc của Nhà nước ta thể hiện ở chỗ:  
+ Nhà nước ta ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ của nhiều thế hệ người Việt Nam.  
+ Nhà nước ta luôn bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của dân tộc làm cơ bản.  
+ Tổ chức bộ máy của Nhà nước luôn thể hiện tính đại đoàn kết dân tộc.  
3. TTHCM về một Nhà nước pháp quyền có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ  
a. Một Nhà nước pháp quyền có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ, trước hết phải là một Nhà nước hợp hiến.  
- Thế nào là một Nhà nước hợp hiến?  
- Để xây dựng một Nhà nước hợp hiến trên đất nước ta, HCM đã làm gì?  
b. Một Nhà nước pháp quyền có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ là một Nhà nước quản lý đất nước bằng pháp luật và phải làm cho pháp luật có hiệu lực trong thực tế  
- Theo HCM, trong một Nhà nước dân chủ thì dân chủ và pháp luật có mâu thuẫn với nhau không? Nền pháp luật mà HCM chủ trương xây dựng là nền pháp luật gì?  
- HCM đã làm gì để xây dựng nền pháp luật XHCN, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân?  
c. Tích cực xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Nhà nước có đủ đức và tài  
- Để xây dựng một Nhà nước pháp quyền vững mạnh, HCM còn quan tâm đến việc xây dựng một đội ngũ cán bộ, công chức Nhà nước có đủ đức và tài.  
- Người đã đưa ra những yêu cầu cụ thể gì về đức và tài đối với cán bộ công chức Nhà nước?  
4. TTHCM về xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh, hoạt động có hiệu quả  
a. Đề phòng khắc phục những tiêu cực trong hoạt động của Nhà nước  
- Trong tư duy và hành động của HCM, việc xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân luôn đi đôi với việc chống lại các căn bệnh làm thoái hoá, biến chất bộ máy Nhà nước.  
- Trong quá trình lãnh đạo xây dựng Nhà nước, Người yêu cầu các tổ chức và cá nhân trong bộ máy Nhà nước phải chống lại những căn bệnh nào?  
b. Tăng cường pháp luật đi đôi với đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng  
Để xây dựng một nhà nước trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu quả, HCM đã kết hợp giáo dục đạo đức với tăng cường pháp luật như thế nào?