Bài giảng Chủ nghĩa Xã hội khoa học - Chương 7: Nền dân chủ và nhà nước XHCN - Đào Duy Tân

CHƯƠNG 7 NỀN DÂN CHỦ VÀ NHÀ NƯỚC XHCNNỘI DUNG:1. NỀN DÂN CHỦ XHCN:2. NHÀ NƯỚC XHCNDân chủ:1.1.Khái niệm dân chủ?Nghĩa gốcHiện nayTiếng Hylạp: Democratia	Quyền lực thuộc về 	nhân dânHình thức tổ chức nhà nước,chế độ CT-XH, mà ở đó thừanhận về mặt pháp lý nhữngquyền cơ bản của con ngườiNhư vậy, dân chủ là hình thức tổ chức mà trong đó quyền lực NN phải thuộc về nhân dan*Trong lịc sử đã có các hình thức dân chủ:Dân chủ chủ nô;Dân chủ tư sản;Dân chủ XHCN.Trìnhđộ PTDCThời gianCác chế độ xã hộiCác hình thức PT của DC.CĐ dân chủ chủ nôCĐ dân chủ tư sảnCĐ dân chủ XHCN1.2 LỊCH SỬ hình thành các CĐ dân chủa. CĐdân chủchủ nôCĐ dân chủ đầu tiên được tổchức dưới hình thức nhà nước-chủ nôQuyền lực chủ yếu thuộc vềgiai cấp chủ nô	b. CĐ dân chủ TS và CĐ dân chủ XHCN→ So sánh sự khác biệt giữa 2 chế độ dân chủ này: 	+ Sự hình thành	+ Bản chất chính trị	+ Bản chất kinh tế	+ Tổ chức nhà nước* Các tiêu chí để xác định chế dân chủ?- CĐDC đó ra đời là kết quả đấu tranh của GC nào? - CĐDC đó mang bản chất của GC nào+ Phục vụ lợi ích cho GC nào?+ Đặt dưới sự lãnh đạo của GC nào?+ Hình thức chế độ chính trị nhất nguyên hay đa nguyên?- CĐDC đó dựa trên cơ sở kinh tế là CĐ tư hữu TBTN hay CĐ công hữu về TLSX chủ yếu?- Nhằm duy trì CĐXH nào?- Hình thức tổ chức NN là NN pháp quyền TS hay NN pháp quyền XHCN? NN của GC nào? Bảo vệ lợi ích cho GC nào?1.Khác biệt về sự hình thànhChế độ DCTSChế độ DC XHCNLà thành quả đấu tranh của GCTS và NDLĐ chống giai cấp phong kiến thống trị thông qua cuộc cách mạng dân chủ TSLà thành quả đấu tranh của GCCN và NDLĐ chống lại sự áp bức, bóc lột của GCTS và các GC áp bức, bóc lột khác thông qua cuộc CM XHCN hoặc cuộc CM DTDCND2. Khác biệt về bản chất chính trịChế độ DCTSChế độ DC XHCN- Mang bản chất của GCTS, phục vụ lợi ích cho GCTS- Đặt dưới sự lãnh đạo của các đảng của GCTS, thực hiện đa nguyên đa đảng- Mang bản chất của GCCN, phục vụ lợi ích cho GCCN và đa số NDLĐ- Đặt dưới sự lãnh đạo của ĐCS, thực hiện nhất nguyên về chính trị3. Khác biệt về bản chất kinh tếChế độ DCTSChế độ DC XHCNĐược xây dựng và thực hiện trên cơ sở kinh tế là chế độ tư hữu tư nhân TBCN về TLSXĐược xây dựng và thực hiện trên cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về TLSX chủ yếu4. Khác biệt về NT tổ chức nhà nướcChế độ DCTSChế độ DC XHCNĐược hiện thông qua nhà nước pháp quyền TS - nhà nước của GCTS; bảo vệ lợi ích GCTSĐược thực hiện thông qua nhà nước pháp quyền XHCN- nhà nước của dân, do dân, vì dân; bảo vệ lợi ích của đa số nhân dân→ Chế độ DCTS ra đời là một nấc thang tiến bộ của lịch sử. Tuy nhiên, cho đến nay, đó vẫn là “một nền dân chủ chật hẹp, bị cắt xén” (Lênin).→ So với chế độ DCTS, chế độ DC XHCN đã thể hiện rõ những ưu việt của mình, đúng như Lênin đã nói: “Dân chủ vô sản dân chủ hơn triệu lần dân chủ tư sản”	1.3 Ý NGHĨA PP LUẬN:1. Phê phán quan điểm cho rằng: “chế độ dân chủ TS hiện nay là chế độ dân chủ cao nhất, vĩnh hằng, lý tưởng, dân chủ chung cho mọi người”2. Tại sao Đảng ta không thực hiện cơ chế đa nguyên, đa đảng trong quá trình xây dựng nền dân chủ ở nước ta?3. Chế độ dân chủ XHCN có chấp nhận cơ chế đa đảng hay không? Vì sao?1.4 ĐẶC TRƯNG CƠ BẢNCĐ dân chủ XHCNHTCT XHCNđượcthực hiệnthông quaHTCTĐảng cộng sảnNhà nước XHCNCác tổ chức CT-XH- Bảo đảm sự LĐ của ĐCS- Bảo đảm quyền làm chủcủa nhân dân1.5. HTCT ở nước ta hiện nay:a. Đặc điểm:- HTCTXHCN nước ta hiện nay là một chỉnh thể bao gồm: ĐCS VN, NN CHXHCN VN cùng các tổ chức CT-XH;- Hoạt động theo một cơ chế: Đảng LĐ, NNQL và NDLĐ làm chủ;- Bảo đảm tất cả QLNN thuộc về ND;- Thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, XH công bằng, dân chủ, văn minh.b. chức năngcơ bảnThúc đẩy sự phát triển KT-XHtheo định hướng XHCN.Tăng cường khối ĐĐK toàn dân tộc.Từng bước hình thành vàhoàn thiện nền DC XHCN.Tính chấtcơ bảnHTCT NƯỚC TALấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tưtưởng Hồ Chí Minh làm nền tảngNhất nguyên về chính trị, đặtdưới sự lãnh đạo chính trị duynhất của ĐCS VNTổ chức và vận hành theo nguyên tắc tập trung dân chủBảo đảm sự thống nhất giữa bảnchất GCCN với tính nhân dân vàtính dân tộcDân chủ ↑Dân chủ ↓ĐảngNhànướcTCCT-XH Thành tựuHạn chếQuá trình đổi mới HTCTĐảngHoạch định chiến lược, sách lượcPhương thức hoạt động từngbước được đổi mớiĐội ngũ đảng viên phát triển cảvề số lượng và chất lượngThành tựuNhànướcBan hành Hiếp pháp, các đạo luậtTiến hành cải cách hành chínhĐổi mới tổ chức và hoạt động củacác cơ quan tư phápThành tựuMTTQ& cácTC CT-XHTừng bước đa dạng hóachức năng hoạt độngTừng bước khắc phục tìnhtrạng hành chính hóa,công chức hóaThành tựuĐảngMột số chủ trương, chính sáchchậm được làm rõTrùng lắp giữa chức năng lãnhđạo của Đảng với chức năngquản lý của Nhà nướcMột bộ phận đảng viên thoáihóa biến chấtHạn chếNhànướcCông tác lập pháp, lập quy cũng còn Nhiều hạn chếCải cách hành chính chưa đạt yêucầu, mục tiêu đã đặt raTrật tự, kỷ cương hành chínhchưa nghiêmHạn chếTình trạng tham nhũng trong bộmáy hành chínhMTTQ& cácTC CT-XHPhương thức hoạt độngchậm được đổi mớiĐội ngũ cán bộ chưa đápứng được yêu cầuHạn chếHỆ QUẢ: QUYỀN LÀM CHỦ CỦA NHÂN DÂN BỊ VI PHẠM ĐảngNâng cao bản lĩnh chính trị vàtrình độ trí tuệ của ĐảngĐổi mới phương thức lãnh đạocủa ĐảngĐổi mới hoạt động của TC CSĐ,nâng cao chất lượng đội ngũđảng viên3. Phương hướng đổi mới HTCT hiện nayNhànướcNâng cao chất lượng công táclập pháp, lập quyĐẩy mạnh cải cách hành chínhTăng cường trật tự, kỷ cươnghành chínhĐẩy mạnh chống tham nhũngtrong bộ máy hành chínhMTTQ& cácTC CT-XHĐổi mới phương thức vàđa dạng hóa chức nănghoạt độngNâng cao chất lượng độingũ cán bộ2. NHÀ NƯỚC XHCN2.1 Söï ra ñôøi cuûa nhaø nöôùc xaõ hoäi chuû nghóaMTCB LLSX >< GCTSCN MÁC - LÊNINCMVSNNXH CN2.2 BẢN CHẤT NNXHCN	- Nhaø nöôùc XHCN laø coâng cuï thöïc hieän quyeàn löïc chính trò cuûa nhaân daân, laø nhaø nöôùc phaùp quyeàn XHCN cuûa nhaân daân, do nhaân daân, vì nhaân daân;- NN XHCN chòu söï laõnh ñaïo cuûa ñaûng coäng saûn;- NN XHCN laø nhaø nöôùc chuyeân chính voâ saûn; laø nhaø nöôùc kieåu môùi, chuyeân chính theo loái môùi.- NN XHCN thoáng nhaát giöõa baûn chaát giai caáp coâng nhaân vôùi tính nhaân daân vaø tính daân toäc.	3. Chöùc naêng, nhiệm vụ cuûa NN XHCN:CN NN NVNNXHCNĐỐI NỘIĐỐI NGOẠI CT KT VH-XH- AN -TT- ATXH-BV TQ XHCNQHNGTGTCQTTGPTQT