Bài giảng điện tử Sinh học Lớp 11 - Bài 41: Sinh sản vô tính ở thực vật

SINH SẢN VÔ TÍNH 
Ở THỰC VẬT 
Bài 41 
GV: Cao Mai Hương 
CHƯƠNG IV: SINH SẢN 
 Sinh sản là gì ? Sinh vật có những hình thức sinh sản nào ? 
 Sinh sản là gì ? 
 Sinh vật có những hình thức sinh sản nào ? 
CHƯƠNG IV: SINH SẢN 
SINH SẢN Ở SINH VẬT 
Sinh sản vô tính 
Sinh sản hữu tính 
Là quá trình tạo ra những cá thể mới đảm bảo sự phát triển liên tục của loài 
BÀI 41: 
SINH SẢN VÔ TÍNH 
Ở THỰC VẬT 
Mục tiêu bài học 
Nêu được khái niệm sinh sản vô tính 
Trình bày được đặc điểm của các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật 
Giải thích cơ sơ khoa học và trình bày được cách tiến hành các phương pháp nhân giống vô tính 
Nêu được vai trò của sinh sản vô tính ở thực vật và ứng dụng của sinh sản vô tính trong đời sống con người 
I/ Các hình thức sinh sản vô tính : 
 Kể tên một số hình thức sinh sản vô tính ở thực vật mà em biết ? 
SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT 
Sinh sản bằng bào tử 
Sinh sản sinh dưỡng 
1. Sinh sản bào tử : 
 Quan sát mẫu vật “ cây dương xỉ ” và hình vẽ 41.1 sgk hãy xác định cơ quan sinh dưỡng ( rễ , thân , lá ) và cơ quan sinh sản ( túi bào tử ) của dương xỉ 
 Trình bày tóm tắt quá trình sinh sản bằng bào tử của dương xỉ ? 
3 
4 
2 
1 
5 
6 
7 
Bào tử (2n) 
Nguyên tản(2n) 
Túi bào tử (2n)) 
Cây trưởng thành (2n)) 
Trứng(n ) 
Tinh trùng (n) 
Hợp tử (2n) 
giai đoạn sinh sản hữu tính 
ổ bào tử(2n) 
túi bào tử(2n) 
bào tử(2n) 
Cây trưởng thành (2n) 
 Thế nào là sinh sản bằng bào tử ? 
 Hiệu suất sinh sản bằng bào tử cao hay thấp ? 
1. Sinh sản bào tử : 
- Cơ thể mẹ  túi bào tử  bào tử  cơ thể mới 
 Hiệu suất sinh sản cao , từ 1 cơ thể mẹ có thể tạo ra rất nhiều cơ thể mới 
- Ví dụ : dương xỉ , rêu 
2. Sinh sản sinh dưỡng : 
 Quan sát mẫu vật ( củ khoai tây , lá bỏng , củ khoai lang , rau má ) và hình vẽ 41.2 sgk , trả lời các câu hỏi sau : 
Ở các mẫu vật trên , cá thể mới được hình thành từ những bộ phận nào của cây mẹ ? 
Thế nào là sinh sản sinh dưỡng ? 
2. Sinh sản sinh dưỡng : 
 Quan sát mẫu vật ( củ khoai tây , lá bỏng , củ khoai lang , rau má ) và hình vẽ 41.2 sgk , trả lời các câu hỏi sau : 
Ở các mẫu vật trên , cá thể mới được hình thành từ những bộ phận nào của cây mẹ ? 
Thế nào là sinh sản sinh dưỡng ? 
- Từ 1 phần ( cơ quan sinh dưỡng ) của mẹ 
Nảy chồi 
Cơ thể mới 
2. Sinh sản sinh dưỡng : 
- Ví dụ : khoai tây , thuốc bỏng  
Thảo luận nhóm 
 Sinh sản bằng bào tử và sinh sản sinh dưỡng ở thức vật có điểm gì giống nhau ? 
- Cơ thể mới sinh ra từ mấy cơ thể mẹ ? 
- Các cơ thể mới được sinh ra giống hay khác với cơ thể mẹ ? 
Thảo luận nhóm 
- Có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái không ? 
 Thế nào là sinh sản vô tính ? 
II/ Khái niệm sinh sản vô tính : 
Là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái . Con sinh ra giống nhau và giống cây mẹ . 
Sinh sản vô tính ở thực vật bao gồm : sinh sản bằng bào tử và sinh sản sinh dưỡng 
 
Giâm , chiết , ghép và nuôi cấy mô 
III/ Phương pháp nhân giống vô tính : 
 Kể tên các phương pháp nhân giống vô tính ở thực vật ? 
1. Giâm , chiết và ghép : 
 Quan sát một số mẫu cành giâm , cành chiết , cành ghép , đọc thông tin sgk trang 157, thảo luận theo nhóm và hoàn thành nội dung phiếu học tập : 
 So với nhân giống bằng hạt , nhân giống sinh dưỡng ( giâm , chiết , ghép ) có lợi thế gì ? 
Giâm cành 
Chiết cành 
Ghép cành 
- Cách làm 
- Đối tượng thích hợp 
Giâm cành 
Chiết cành 
Ghép cành 
- Cách làm 
- Đối tượng thích hợp 
- Cắt một đoạn thân hoặc cành , cắm hoặc vùi vào đất cho nó đâm rễ phụ và mọc thành cây mới 
- Lấy đất bọc xung quanh 1 đoạn thân hay cành đã bóc bỏ lớp vỏ . Khi chỗ đó mọc rễ sẽ cắt rời cành đem trồng  cây mới - 
- Lấy 1 đoạn thân , cành hay chồi của cây này ghép lên thân hay gốc của cây khác sao cho ăn khớp nhau.Chỗ ghép sẽ liền lại và chất dinh dưỡng của gốc ghép sẽ nuôi cành ( chồi ) ghép 
- Mía , sắn , dâu 
- Cam, chanh , bưởi 
- Đào , chanh , táo 
- Giữ nguyên được tính trạng tốt mà con người mong muốn 
1. Giâm , chiết , ghép 
* Lợi thế của nhân giống sinh dưỡng so với cây mọc từ hạt : 
- Rút ngắn được rất nhiều thời gian phát triển của cây , sớm cho thu hoạch 
2. Nuôi cấy mô : 
mô 
Nuôi mô trong mt dinh dưỡng 
Mô sẹo 
Phôi 
Cây con 
2. Nuôi cấy mô : 
 Vì sao có thể nuôi cấy tế bào , mô thực vật thành cây mới ? 
mô 
Nuôi mô trong mt dinh dưỡng 
Mô sẹo 
Phôi 
Cây con 
2. Nuôi cấy mô : 
a.Cơ sở khoa học : 
- Tính toàn năng của tế bào : mỗi tế bào đều có khả năng phát triển thành 1 cơ thể hoàn chỉnh 
b. Các hình thức 
- Nuôi cấy đỉnh sinh trưởng 
- Nuôi cấy mô của cơ quan tách rời 
- Nuôi cấy mô sẹo từ hạt phấn 
* Nuôi cấy mô – tế bào thực vật bằng tế bào trần 
* Nuôi cấy mô thực vật 
- Phục chế giống cây quí , hạ giá thành cây con nhờ giảm mặt bằng sản xuất 
- Sản xuất hàng loạt cây sạch bệnh , sinh trưởng mạnh . 
c. Ưu điểm 
 Phương pháp nuôi cấy mô có ưu điểm gì hơn so với các phương pháp nhân giống vô tính khác ? 
 Kể một số thành tựu của phương pháp nuôi cấy mô , tế bào thực vật mà em biết ? 
Nhân giống lan hồ điệp bằng nuôi cấy mô 
Nhân giống lan hồ điệp bằng nuôi cấy mô 
Nhân giống hoa đồng tiền = nuôi cấy mô 
Nhân giống cỏ vetiver bằng nuôi cấy mô 
Nhân giống chuối = nuôi cấy mô 
Khoai tây được nhân giống bằng nuôi cấy mô 
III/ Phương pháp nhân giống vô tính : 
Trong nông nghiệp , áp dụng phương pháp nhân giống vô tính như : giâm , chiết , ghép , nuôi cấy mô , người ta đã tạo được nhiều loại cây nội địa và nhập nội cho năng suất và phẩm chất cao . 
 
1.Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản ? 
A. Chỉ cần một cá thể bố hoặc mẹ B. Không có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái 
C. Bằng giao tử cái D. Có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái 
2.Phương pháp nhân giống vô tính nào có hiệu quả nhất hiện nay? 
A. gieo từ hạt B. chiết cành C. giâm cành D. nuôi cấy mô  
3. Cơ sở sinh lí của công nghệ nuôi cấy tế bào , mô thực vật là tính : 
A. Toàn năng 
B. Phân hóa 
C. Chuyên hóa 
D. Cảm ứng 
Hướng dẫn về nhà 
 Soạn bài 42 “ Sinh sản hữu tính ở thực vật ” 
 Trả lời các câu hỏi sgk trang 159 
 Đọc mục “ Em có biết ” sgk trang 159 
- Sự phân hóa tế bào : 
Hợp tử 
phôi 
Các mô , cơ quan khác nhau 
Phân hóa 
Phân bào 
- Sự mất phân hóa 
Các mô , cơ quan 
Mô sẹo 
Trong điều kiện dinh dưỡng xác định mô sẹo bắt đầu quá trình phân hóa thứ sinh  cơ thể mới