Bài giảng Giải phẫu sinh lý người - Chương 6: Hệ hô hấp

 Đại cương 
 Hầu 
 Thanh quản 
 Khí quản 
 Phế quản 
 Phổi 
 Màng phổi , mạch máu 
Chương 2. Hệ Hô Hấp 
 Mũi 
 Cơ hô hấp 
 Sinh lí hô hấp 
3/23/2022 
1 
Đại Cương 
Mũi 
Hầu 
Thanh 
quản 
Khí 
quản 
Phế 
quản 
Phổi 
3/23/2022 
2 
Cấu tạo mũi 
Mũi ngoài 
Xoang mũi 
Và 
Vách ngăn 
Xoang mũi 
Phần 
Mũi thở 
Phần 
Mũi ngửi 
3/23/2022 
3 
Mối liên quan của mũi 
Mũi thông với : 
Các xoang mặt 
Tuyến lệ 
Tai 
Hầu họng 
Vì vậy trong thực tế các bệnh lý của Tai Mũi Họng Xoang 
Thường liên quan chặt chẽ với nhau 
3/23/2022 
4 
Hầu 
Là ngã 3 của đường Hô hấp và Tiêu hóa 
( xem chi tiết tại chương 11 – các cơ quan khác ) 
3/23/2022 
5 
Thanh quản 
 Vừa là đường dẫn khí vừa là cơ quan phát âm 
 Nằm giữa cột sống , từ đốt cổ IV đến đốt cổ VII 
 Cấu tạo : 
 Gồm 4 sụn : 
( Sụn nắp ) để đậy kín đường thở khi ăn uống 
 Bên trong có 2 dây thanh âm 
Giáp , 
Nhẫn , 
Phễu , 
Thanh thiệt 
3/23/2022 
6 
Khí quản 
 Nằm phía trước thực quản , dài khoảng 12cm 
 Tiếp nối với thanh quản khoảng đốt cổ VI – VII, 
đến khoảng đốt ngực IV–V chia thành 2 phế quản gốc 
Khí quản 
Phế quản 
gốc 
 Gồm khoảng 16 – 20 vòng sụn xếp chồng lên nhau 
 Mặt trong đựơc lót bởi lớp niêm mạc có tuyến tiết 
 nhày và các tế bào có lông 
Sụn 
Niêm 
mạc 
Cột sống 
Thực quản 
3/23/2022 
7 
Phế quản 
 Tiếp nối khí quản ngang đốt ngực IV 
 Cùng với động tĩnh mạch phổi tập trung tạo thành 2 cuống 
 phổi 
 Có 2 phế quản gốc : Phải và trái , pqgp chia thành 3 phế quản thuỳ ( trên , giữa , dưới ); pqgt chia 2 ( t/d ) 
 Các phế quản tiếp tục chia nhỏ dần kiểu cành cây , kết thúc là các phế quản tận 
3/23/2022 
8 
Phổi – Đại thể 
 Là bộ phận chủ yếu của cơ quan hô hấp , chiếm 4/5 lồng ngực , giữa 2phổi là trung thất trong đó có tim và các mạch máu lớn . Phía dưới là cơ hoành . 
 Phổi có hình nón , gồm 1 đỉnh , 3mặt, 3 bờ 
 Phổi phải có 2 rãnh liên thuỳ ( lớn , nhỏ ), chia phổi 
 thành 3 thuỳ , Phổi trái có 1 rãnh , 2 thuỳ 
3/23/2022 
9 
Phổi – Vi thể 
 Các thuỳ phổi phân thành các phân thuỳ , rồi đến các tiểu 
 thuỳ , trong 1 tiểu thuỳ có tiểu phế quản , động , tĩnh mạch , 
 thần kinh ; tận cùng là các phế nang 
 ( nơi trao đổi khí của phổi ) 
 Người trưởng thành có khoảng 400 – 500 tr phế nang 
S hô hấp khoảng 170 m2 
3/23/2022 
10 
Động tĩnh mạch , màng phổi 
 Có 1 động mạch phổi chia thành 2 nhánh(máu đen ) 
 Có 4 tĩnh mạch phổi ( máu đỏ ) 
 Màng phổi bọc toàn bộ phổi , gồm có 2 lá : 
 Lá thành : dính vào mặt trong lồng ngực 
 Lá tạng : dính chặt vào bề mặt phổi 
Giữa 2 lá là một khoang ảo 
3/23/2022 
11 
Cơ hô hấp 
Cơ hoành 
Cơ liên sườn 
Cơ bậc thang 
Cơ hô hấp phụ : 
Cơ ức đòn chũm 
Các cơ thành bụng 
3/23/2022 
12 
Chức năng của đường dẫn khí 
 Nhờ có lớp biểu mô tiết chất nhầy láng toàn bộ bề mặt 
kèm theo lớp tế bào biểu mô có lông chuyển nên bụi được 
giữ lại rồi được đẩy ra , qua hầu vào đường tiêu hoá . ( hút thuốc làm cho hoạt động của lông bị liệt , dễ dẫn đến viêm phổi ) 
Đường dẫn khí được tính từ mũi đến phế quản , có c/n: 
 Dẫn khí vào phổi và làm sạch khí thở : 
 Sưởi ấm và làm ẩm khí thở . 
 Phát âm : 2 dây thanh âm bị rung khi không khí 
đi qua sẽ phát ra âm thanh . 
3/23/2022 
13 
Hoạt động của bộ máy hô hấp 
Hít vào : không khí đi vào phổi 
Lồng ngực giãn ra theo 3 chiều : 
Thẳng đứng : do cơ hoành hạ xuống 
Trước – sau , ngang : do các cơ thành 
 ngực co lại , nâng x sườn , x ức lên . 
2. Thở ra : không khí chứa nhiều CO 2 thải ra ngoài 
 Lồng ngực trở về kích thước ban đầu 
 do tính đàn hồi của phổi , thành 
ngực ; do các tạng trong ổ bụng bị 
ép đẩy cơ hoành lồi lên . 
V hít vào , thở ra bình thường khoảng 500ml 
3/23/2022 
14 
Sự trao đổi khí 
 Không khí vào phổi theo các nhánh phế quản đến phế nang , ở đây sẽ xảy ra sự trao đổi khí 
 Hồng cầu chứa nhiều CO 2 ( máu động mạch phổi 
máu đen ) sẽ nhả CO 2 vào lòng phế nang và nhận 
O 2 ( máu đỏ – máu tĩnh mạch phổi ) 
Ở mô sẽ diễn ra quá trình ngược lại 
3/23/2022 
15