Bài giảng Giáo dục công dân 10 - Tiết 13 - Bài 7: Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức

Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thứcTiết 13- Bài 7Nội dung bài học:1. Thế nào là nhận thức ? 2. Thực tiễn là gì?3. Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức.1. Thế nào là nhận thức.a. Quan điểm về nhận thức.Các nhà Triết học có quan điểm như thế nào về nhận thức? TH DUY TÂM TH DUY VẬTTRƯỚC MÁCTH DUY VẬT BIỆNCHỨNG Nhận thứcNhận thứcNhận ThứcMáy móc, thụ động Bắt nguồn từ thực tiễn, là quá trình nhận thức cái tất yếu, diễn ra rất phức tạp .Thần linh mách bảo Do bẩm sinhPhản ánh: đơn giản Em có nhận xét gì về các quan điểm này?Khổng Tử: nhân chi sơ tính bản thiện.Tục ngữ VN: cha mẹ sinh con, trời sinh tính.T.Hốp-xơ: cơ thể con người giống như các bộ phận của đồng hồ cơ học, tim là lò xo, dây thần kinh là sợi chỉ, khớp xương là bánh xe làm cho cơ thể chuyển động.Ph.Enghen: nhận thức là một quá trình đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng trở về thực tiễn.MắtTayMũiLưỡitrònnhẵnthơmngọtthị giácxúc giáckhứu giácvị giácVí dụ:- Nhận thức cảm tính: giai đoạn nhận thức được tạo nên do tiếp xúc trực tiếp của các cơ quan cảm giác với sự vật hiện tượng,đem lại hiểu biết về các đặc điểm bên ngoài của chúng.Kim loại: là chất dẫn điện, dẫn nhiệt, sôi ở nhiệt độ caoVÍ DỤ 2:Sắt là kim loạiSắt dẫn điện, dẫn nhiệtNhờ đâu ta rút ra được các suy luận trên?Nhờ các thao tác của tư duy- Nhận thức lí tính: Là giai đoạn nhận thức tiếp theo, dựa trên các tài liệu do nhận thức cảm tính đem lại, nhờ các thao tác của tư duy để tìm ra bản chất, quy luật của sự vật, hiện tượng.Nhận thức là quá trình phản ánh sự vật hiện tượng của thế giới khách quan vào trong bộ óc của con người, để tạo nên những hiểu biết về chúng.2. Thực tiễn là gì.Hiểu thế nàolà thực tiễn?Khái niệm: thực tiễn là toàn bộ những hoạt động vật chất có mục đích, mang tính lịch sử- xã hội của con người nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội.Tại sao thực tiễn là hoạt động vật chất mà không phải là hoạt động tinh thần? Gồm 3 hình thức cơ bản:+ Hoạt động sản xuất vật chất.+ Hoạt động chính trị xã hội.+ Hoạt động thực nghiệm khoa học.Trong đó, hoạt động sản xuất vật chất là quan trọng nhất vì nó quyết định các dạng hoạt động khác.Hoạt động sản xuất vật chấtHoạt động chính trị- xã hộiHoạt động thực nghiệm khoa học3/ Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức.Thực tiễn có những vai trò gì đối với nhận thức?*Cơ sở của nhận thứcĐộng lực của nhận thứcMục đích của nhận thứcTiêu chuẩn của chân líVai trò của thực tiễn3/ Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức.Câu hỏi thảo luận:Nhóm 1: Vì sao nói thực tiễn là cơ sở của nhận thức? Cho ví dụ?Nhóm 2: Vì sao nói thực tiễn là động lực của nhận thức? Cho ví dụ?Nhóm 3: Vì sao nói thực tiễn là mục đích của nhận thức? Cho ví dụ?Nhóm 4: Vì sao nói thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lí? Cho ví dụ?a/ Thực tiễn là cơ sở của nhận thức.Vì: Mọi sự hiểu biết của con người đều bắt nguồn từ thực tiễn. Nhờ có sự tiếp xúc, tác động vào sự vật, hiện tượng con người phát hiện ra các thuộc tính, hiểu được bản chất quy luật của chúng.Làm cho các giác quan của con người ngày càng hoàn thiện, nhận thức sâu sắc, đầy đủ hơn về sự vật, hiện tượng Ví dụ:- Niu – Tơn thấy quả táo rơi từ đó Niu-Tơn phát minh ra định luật vận vật hấp dẫn.Niu – Tơn (1642 – 1727)-Từ sự đo đạt về ruộng đất, con người có tri thức về toán học.Chuồn Chuồn bay thấp thì mưa, Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.Lời nói không mất tiền muaLựa lời mà nói cho vừa lòng nhauNhaát nöôùc, nhì phaân, tam caàn, töù gioáng.Nuoâi lôïn aên côm naèm Nuoâi taèm aên côm ñöùng.Maáy ñôøi baùnh ñuùt coù xöông Maáy ñôøi meï gheû maø thöông con choàngSăn bắt thú rừngTri thức về chăn nuôiQuan sát chim bay Phát minh ra máy bayTừ sản xuất, sinh hoạt đời sống xã hội Kho tàng ca dao, tục ngữ, thành ngữQuan sát bầu trời  Kiến thức về thiên văn, vũ trụb/Thực tiễn là động lực của nhận thức.Vì:Thực tiễn luôn luôn đặt ra những yêu cầu mới cho nhận thức và tạo ra những tiền đề vật chất cần thiết thúc đẩy nhận thức phát triểnDân ta dưới thời thực dân PhápCách mạng tháng Tám, giải phóng dân tộc=> Thực tiễn đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ, phương hướng cho nhận thức phát triển.Thực tiễn cũng tạo ra các tiền đề vật chất cần thiết cho nhận thức.=>Phát minh khoa họcỨng dụng vào cuộc sống c/Thực tiễn là mục đích của nhận thức.Vì:Mục đích cuối cùng của nhận thức là vận dụng tri thức khoa học vào thực tiễn để cải tạo hiện thực khách quanMáy bay trong nông nghiệpNghiên cứu  ứng dụng trồng cà chuaCNTT phục vụ đời sống, sản xuấtDụng cụ âm nhạc phục vụ tinh thầnCÁC HÌNH ẢNH VÀ KẾT QUẢ CỦA QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌCHÌNH ẢNH VỀ TRANG TRẠI CHĂN NUÔI Hiện nay trên thị trường chúng ta thấy thịt lợn nạt hơn nhiều so với trước kia, gà cũng nhiều thịt hơn nhưng thịt bỡ hơn chúng ta gọi là gà công nghiệp Vì nhu cầu của người tiêu dùng đòi hỏi nên các nhà khoa học nghiên cứu để đáp ứng nhu cầu đó. Vì vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Lí luận mà không liên hệ với thực tiễn là lí luận suông” Các tri thức khoa học chỉ có giá trị khi nó được vận dụng vào thực tiễn. Mục đích cuối cùng của nhận thức là nhằm cải tạo hiện thực khách quan, đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần của con người.Vì vaäy đem những tri thức thu nhận được qua thực tiễn kiểm nghiệm mới ñaùnh được tính đuùng đắn hay sai lầm của chuùng.Việc vận tri thức vào thực tiễn, còn có tác dụng bổ sung, hoàn thiện những nhận thức chưa đầy đủ. d. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lí.- Nhận thức ra đời từ thực tiễn song nhận thức lại diễn ra ở từng người, từng thế hệ với những điều kiện chủ quan, khách quan khác nhau nên có thể đúng hoặc sai lầm.NHÀ BÁC HỌC GA- LI-LÊ VỚI HÌNH ẢNH TRÁI ĐẤT QUAY QUANH MẶT TRỜI VÀ TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA NÓ. Ga-li-lê quan sát qua kính thiên vănTrái đất quay xung quanh Mặt trời và tự quay xung quanh trục của nó.“Không có gì quý hơn độc lập tự do”Qua nhiều năm bôn ba tìm đường cứu nước và chỉ đạo cuộc cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam, Bác Hồ đã chứng minh chân lí: Không có gì quý hơn độc lập, tự doTrong học tập và cuộc sống cần coi trọng thực tiễn. Tránh lý luận suông “học phải đi đôi với hành”. Kết luận: Thực tiễn là cơ sở, là động lực, là mục đích của nhận thức và là tiêu chuẩn để kiểm tra kết quả của nhận thức.Baøi hoïc kinh nghieäm:Baøi taäp 1 Hoïat ñoäng thöïc tieãn cô baûn nhaát cuûa con ngöôøi laø : a.- Hoïat ñoäng saûn xuaát vaät chaát b.- Hoïat ñoäng xaõ hoäi c.- Hoïat ñoäng thöïc nghieäm khoa hoïc .d.- Hoïat ñoäng vaên hoùa, ngheä thuaät, giaùo duïc ABaøi taäp 2 Cô sôû cuûa söï thoáng nhaát giöõa nhaän thöùc caûm tính vaø lyù tính laø :a.- Theá giôùi vaät chaát toàn taïi khaùch quanb.- taøi lieäu caûm tính coù theå tin caäy vaø phong phuùc.- Thöïc tieãn xaõ hoäi d.- Tính naêng ñoäng chuû quan cuûa con ngöôøi. CÑieàn vaøo choã troáng nhöõng cuïm töø thích hôïp : Lí luaän raát caàn thieát, nhöng neáu caùch hoïc taäp khoâng ñuùng thì seõ khoâng coù keát quaû. Do ñoù, trong hoïc taäp lí luaän, chuùng ta caàn nhaán maïnh: Lí luaän phaûi (1) vôùi thöïc tieãn. Thoáng nhaát giöõa lí luaän vaø thöïc tieãn laø (2) cuûa chuû nghóa Mac – Leânin. Thöïc tieãn khoâng coù lyù luaän höôùng daãn laø (3) Lyù luaän maø khoâng coù lieân heä vôùi thöïc tieãn laø (4)	a.- Thöïc tieãn muø quaùng 	b.- Lyù luaän suoâng 	 c.- Moät nguyeân taéc caên baûn 	 d.- Lieân heä tröïc tieáp 1.- d	2.- c	3.- a 	4.- b Hoâm nay hoïc gioûi quaù voã tay leân naøo!TẠM BIỆT VÀ HẸN GẶP LẠICHUÙC QUYÙ THAÀY COÂ DAÏY TOÁT CHUÙC CAÙC BAÏN HOÏC TOÁT