Bài giảng Giáo dục công dân lớp 10 - Tiết 14 - Bài 8: Tồn tại xã hội và ý thức xã hội (tiết 2)

Kiểm tra bài cũ? Tồn tại xã hội là gì? Vai trò của tự nhiên đối với con người? Sự tác động của con người vào tự nhiên? Trả lời: Tồn tại xã hội là toàn bộ sinh hoạt vật chất và những điều kiện sinh hoạt vật chất của xã hội bao gồm môi trường tự nhiên, dân số và phương thức sản xuất.Vai trò của tự nhiên: Là điều kiện sống tất yếu và thường xuyên của sự tồn tại và phát triển của con người và xã hội loài người (thuận lợi và khó khăn).Sự tác động của con người vào tự nhiên:Tích cực: tôn tạo, bảo tồn làm cho môi trường tự nhiên phát triển.Tiêu cực: tàn phá tự nhiên, khai thác bừa bãi => ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của con người, thậm chí đe doạ sự sống còn của con người.Tiết 14 Bài 8: Tồn tại xã hội và ý thức xã hội (tiết 2)Tiết 14 Bài 8: tồn tại xã hội và ý thức xã hội (tiếp theo)Chào mừng các thầy cô giáo và các em về thăm lớp dự giờGiáo viên: Nguyễn Văn NghĩaTổ Sử - Địa - GDCDTrường THPT Hùng An - Bắc Quang - Hà GiangBài 8: Tồn tại xã hội và ý thức xã hội (tiết 2)2. Các yếu tố của tồn tại xã hội (tiếp)c) Phương thức sản xuấtChúng ta đã phân tích ảnh hưởng của môi trường tự nhiên, dân số đối với sự tồn tại và phát triển của xã hội. Nhưng ảnh hưởng của những nhân tố đó thế nào phụ thuộc vào các chế độ xã hội, mà chế độ xã hội lại do phương thức sản xuất quyết định. Thế nào là phương thức sản xuất? Chúng ta ssẽ làm rõ vai trò của nó đối với sự phát triển của xã hội.Thảo luận nhómNhóm 1: Xã hội loài người đã trải qua mấy chế độ xã hội?? Theo em thế nào là phương thức sản xuất?? Lấy ví dụ về 1 phương thức sản xuất?Nhóm 2: Lực lượng sản xuất là gì? Các yếu tố cấu thành của LLSX?Nhóm 3: Thế nào là quan hệ sản xuất? Các yếu tố của QHSX?Nhóm 4: Phân tích mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất: Hai mặt LLSX và QHSX của PTSX mặt nào biến đổi trước? Vì sao? Dựa vào kiến thức đã học về duy vật biện chứng. Em hãy cho biết mâu thuẫn gì sảy ra trong phương thức sản xuất? Mâu thuẫn được giải quyết cái mới nào ra đời?c) Phương thức sản xuấtNhóm 1Loài người đã trải qua 5 chế độ xã hội:Cộng sản nguyên thuỷ-> Chiếm hữu nô lệ-> Phong kiến-> Tư bản chủ nghĩa-> Xã hội chủ nghĩa.Mỗi chế độ xã hội đều có cách thức sản xuất riêng, nó ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội đó chính là phương thức sản suất.c) Phương thức sản xuấtPhương thức sản suất là cách thức con người làm ra của cải vật chất trong những giai đoạn nhất định của lịch sử.Mỗi phương thức sản xuất có 2 bộ phận là lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.Ví dụ: PTSX TBCN, PTSX XHCNCụng cụ lao động bằng đỏRỡu đồngThuổng đồngLao động thủ công Công nghệ thông tinRô bốtLực lượng sản xuất là gì?Nhóm 2Lực lượng sản xuất là sự thống nhất giữa tư liệu sản xuất và người sử dụng tư liệu ấy để sản xuất ra của cải vật chất.Lực lượng sản xuất gồm tư liệu sản xuất và người lao động.Lực lượng sản xuấtTư liệu sản suất gồm có tư liệu lao động và đối tượng lao động.* Tư liệu lao động: công cụ lao động như máy móc và các phương tiện vật chất khác như nhà kho, sân bãi, đường sá Trong tư liệu lao động yếu tố nào là quan trọng nhất? Vì sao?Trong tư liệu lao động công cụ lao động là quan trọng nhất, vì công cụ lao động ngày càng tinh vi, hiện đại, tạo ra năng suất lao động ngày càng cao, sản phẩm dồi dào. => Công cụ lao động tiêu biểu cho trình độ sản xuất của mỗi thời đại.* Đối tượng lao động: gồm những bộ phận giới tự nhiên nào được đưa vào sản xuất. Có đối tượng lao động có sẵn trong tự nhiên như đất trồng, quặng kim loại, than, dầu mỏ Có đối tượng là sản phẩm của lao động do con người tạo ra như các sản phẩm nông nghiệp dùng cho công nghiệp.Lực lượng sản xuấtLực lượng sản suất biểu hiện mối quan hệ giữa con người với tự nhiên phản ánh trình độ làm chủ tự nhiên của con người. Trong lực lượng sản xuất yếu tố nào giữ vai trò quyết định?Trong lực lượng sản xuất, người lao động giữ vai trò quyết định, bởi chính con người sáng tạo ra công cụ lao động và sử dụng nó trong quá trình sản xuất, không có người lao động thì các yếu tố của tự nhiên sẽ không thể phát huy tác dụng của nó.LLSXTư liợ̀u sản xuṍtNgười lao đụ̣ngTư liợ̀u lao đụ̣ngĐụ́i tượng lao đụ̣ngCụngcụlaođộngCỏcphươngtiệnVCkhỏccú sẵnnhõn tạoQuan hệ sản xuấtNhóm 3Để tiến hành sản xuất, ngoài quan hệ giữa con người với giới tự nhiên, còn có sự kết hợp giữa con người với con người theo một cách thức nào đó. Cách thức ấy gọi là quan hệ sản xuất.Quan hệ sản xuất là quan hệ giữa con người với con người trong quá trình sản xuất ra của cải vật chất, bao gồm quan hệ sở hữu, quản lí và phân phối.Quan hệ sản xuất+ Quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất: Tư liệu sản xuất thuộc về cá nhân, tập thể, xã hộiVD: Cái cày của bác nông dân.	Máy móc của công ty Cổ phần chè Hùng An.+ Quan hệ trong tổ chức và quản lí: Đặt ra kế hoạch và điều hành sản xuất.VD: Ông chủ, Giám đốc, thủ trưởng cơ quan+ Quan hệ phân phối sản phẩm: Quy mô và phương thức nhận phần của cải vật chất giữa các thành viên trong quà trình sản xuất.VD: Tiền công, lươngQHSXQuan hệ sở hữu vờ̀ tư liợ̀u sản xuṍtQuan hệ trong tụ̉ chức và quản lí sản xuṍtQuan hệ trong phõn phụ́i sản phõ̉m lao đụ̣ngYếu tố giữ vai trũ quyết định, phản ỏnh bản chất của cỏc kiểu QHSX trong lịch sử.Quan hệ sản xuất? Trong các yếu tố của quan hệ sản xuất, yếu tố nào giữ vai trò quyết định?Yếu tố giữ vai trò quyết định là quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất. Bởi vì ai có quyền sở hữu về tư liệu sản xuất thì có quyền tổ chức, quản lí và phân phối sản phẩm lao động.Mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuấtNhóm 4:- LLSX là mặt luôn luôn phát triển, QHSX thay đổi chậm hơn.- Mâu thuẫn sảy ra khi LLSX phát triển, QHSX không còn phù hợp.- Mâu thuẫn được giải quyết phương thức sản suất mới ra đời.=> Sự thay thế của 1 phương thức sản xuất cũ bằng phương thức sản mới sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội loài người ngày càng đi lên. Đó là xu thế phát triển tất yếu của xã hội loài người. LLSX phát triờ̉n QHSX lạc họ̃uMõu thuõ̃n Cuụ̣c cách mạng xã hụ̣i nhằm xóa bỏ QHSX lạc họ̃u.Sự ra đời của mụ̣t PTSX mới- Mối quan hệ giữa LLSX và QHSX.Sơ đồ phương thức sản xuấtPhương thức sản xuấtLực lượng sản xuấtQuan hệ sản xuấtNgười laođộngTư liệu sản xuấtTư liệu lao độngĐốitượng lao độngQuan hệsở hữuvề tư liệusản xuấtQuan hệtrong tổChức vàquản lísản xuấtQuan hệtrongphân phốisản phẩmCủng cố - Luyện tậpVai trò và mối quan hệ của các yếu tố của tồn tại xã hội?Các yếu tốVai tròMối quan hệMôi trường tự nhiênLà điều kiện sống tất yếu và thường xuyên cho con người và xã hội loài người.Môi trường tự nhiên có trước, con người, xã hội là sản phẩm của tự nhiên.Dân sốLà điều kiện sống tất yếu và thường xuyên cho con người và xã hội loài người.Con người nhận thức và cải tạo tự nhiên phục vụ cho mìnhPhương thức sản xuấtQuyết định sự phát triển của chế đọ xã hội.Con ngươiì có cách thức sản xuất nhất định để làm ra của cải vật chất.Hoạt động tiếp nốiVề nhà làm bài tập trong SGK.Vẽ lại sơ đồ Phương thức sản xuất.Xin cảm ơn thầy cô và các em đã chú ý theo dõi!