Bài giảng Giáo dục Kĩ năng sống - Trường Phổ thông Bắc Kạn 2009-2010

Theo anh/chị, GD KNS cho HS cần đảm bảo những nguyên tắc nào?Vì sao?Nguyên tắc GDKNS(Nguyên tắc 5 chữ T)Tương tácTrải nghiệmTiến trìnhThay đổi hành viThời gian II. Nguyên tắc giáo dục KNSTương tác: KNS được hình thành trong quá trình tương tác với người khácTrải nghiệm: KNS được hình thành khi người học được trải nghiệm trong các tình huống thực tếTiến trình: KNS không thể được hình thành “ngày một, ngày hai” mà phải có cả quá trình: nhận thức – hình thành thái độ - thay đổi hành viThay đổi hành vi: KNS giúp người học hình thành hành vi tích cực; thay đổi, loại bỏ hành vi tiêu cựcThời gian – môi trường giáo dục: GD KNS càng sớm càng tốt đối với trẻ em, GD KNS cần được thực hiện ở cả nhà trường, gia đình và cộng đồng, GD KNS cần được thực hiện thường xuyên (lứa tuổi nào cũng cần học, rèn luyện và củng cố KNS)III. NỘI DUNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HS PTMỗi người hãy ghi ra giấy 3 KNS cần thiết nhất phải GD cho HS PT. (Mỗi phiếu chỉ ghi 1 KNS)Làm việc theo nhóm để loại trừ các phiếu trùng lặp và bổ sung các KNS còn thiếu.Một nhóm báo cáo, các nhóm khác bổ sung.III. NỘI DUNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HS PT- KN giao tiếp- KN tự nhận thức- KN xác định giá trị- KN kiểm soát cảm xúc- KN thương lượng- KN từ chối- KN ra quyết định - KN giải quyết v/đ- KN ứng phó với căng thẳng- KN tìm kiếm sự giúp đỡ- KN kiên định- KN đặt mục tiêu- KN tìm kiếm và xử lí thông tin- KN tư duy phê phán- KN tư duy sáng tạo- KN hợp tác- KN đảm nhận trách nhiệm,Phản hồi/Lắng nghe tích cựcTrình bày suy nghĩ/ý tưởng Ứng xử/giao tiếp Thể hiện sự cảm thông Quản lý thời gianĐặt mục tiêuTự nhận thức Giao tiếp Suy nghĩ sáng tạoRa quyết địnhLàm chủ bản thân	Giải quyết vấn đềThương lượngỨng phóXác định/tìm kiếm các lựa chọnBình luậnPhân tích đối chiếuTìm kiếm và xử lý thông tin Nêu vấn đềTự tin Tự trọng Xác định giá trị bản thân      Đảm nhận trách nhiệmKiểm soát cảm xúc11121112Làm việc nhóm(15 phút): Mỗi nhóm hãy n/c tài liệu về 1-2 KNS và chuẩn bị trình bày trong thời gian<2 phút:1. KNS đó là gì?2. Ý nghĩa, tầm quan trọng của KNS đó? 3. Ví dụ minh họa?Nhiệm vụ các nhómNhóm 1(BKạn): KN tự nhận thứcNhóm 2(BThông): KN xác định giá trịNhóm 3(Ba Bể): KN kiểm soát cảm xúcNhóm 4(PNặm): KN ứng phó với căng thẳngNhóm 5(CMới): KN tìm kiếm sự hỗ trợ Nhóm 6(CĐồn): KN giao tiếpNhóm 7(NSơn): KN lắng nghe tích cựcNhóm 8(Na Rì): KN cảm thông chia sẻLiệt kê các KNS có thể thông qua hoạt động làm báo chúc mừng ngày Nhà giáo VN của học sinh.BÀI 3PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HS PHỔ THÔNGBÀI 3PPDH là gì?Một số PPDH/KTDH tích cực được sử dụng để GD KNS cho HS phổ thông1. PPDH là gì?Dựa vào hiểu biết của bản thân, Anh/ Chị hãy cho biết PPDH là gì?Quan niệm về PPDHPPDH là lĩnh vực rất phức tạp và đa dạng. Có nhiều quan niệm, quan điểm khác nhau về PPDH. Trong tài liệu này, PPDH được hiểu là cách thức, là con đường hoạt động chung giữa GV và HS, trong những điều kiện dạy học xác định, nhằm đạt tới mục đích dạy học.Ba bình diện của PPDHBình diện vĩ mô: Các QĐDHBình diện trung gian: Các PPDH cụ thểBình diện vi mô: Các KTDHMột số lưu ý:Mỗi QĐDH có những PPDH cụ thể phù hợp với nó; mỗi PPDH cụ thể có các KTDH đặc thù. Tuy nhiên, có những PPDH cụ thể phù hợp với nhiều QĐDH, cũng như có những KTDH được sử dụng trong nhiều PPDH khác nhau Việc phân biệt giữa PPDH và KTDH chỉ mang tính tương đối, nhiều khi không rõ ràng. Một số lưu ý(tiếp):Có những PPDH chung cho nhiều môn học, nhưng có những PPDH đặc thù của từng môn học hoặc nhóm môn học.Có thể có nhiều tên gọi khác nhau cho một PPDH hoặc KTDH. Động não:Hãy nêu tên 1 PP/KTDH tích cực mà anh chị đã biết/đã vận dụng có hiệu quả.Một số PPDH tích cực:- Thảo luận nhóm- Đóng vai- Xử lí tình huống- Nghiên cứu trường hợp điển hình- Tổ chức trò chơi- Dự án.Một số KTDH tích cực:- Động não- Khăn trải bàn- Trưng bày phòng tranh- Công đoạn- Trình bày 1 phút- Hỏi chuyên gia- Hoàn tất một nhiệm vụ- Hỏi và trả lờiHoạt động theo 10 nhóm, mỗi nhóm sẽ n/c (10’)về một KTDH cụ thể và tổ chức cho lớp thực hành (10’):NHóm 1: KT “Khăn trải bàn”Nhóm 2: KT “Trưng bày phòng tranh”Nhóm 3: KT “Công đoạn”Nhóm 4: KT “Các mảnh ghép”Nhóm 5: KT “Trình bày 1 phút”Nhóm 6: KT “Hoàn tất một nhiệm vụ” Nhóm 7: KT “Hỏi và trả lời”Nhóm 8: KT “Chúng em biết 3”Thảo luận nhóm:Nếu chúng ta sử dụng mỗi PP/KTDH này trong quá trình dạy học thì HS sẽ được rèn luyện những KNS nào? Mẫu ghi kết quả thảo luận nhóm:PP/KTDH tích cực sử dụngKNS được giáo dục1. KT Chia nhómKN giao tiếp, hợp tác, đảm nhiệm trách nhiệm, GQ NV,2. KT Giao nhiệm vụ Tìm kiếm hỗ trợ, tư duy sáng tạo, hợp tác, quản lí thời gian,3. KT Đặt câu hỏiTự nhận thức, giao tiếp, tư duy sáng tạo, GQVĐ, ứng phó,..4. KT ”Khăn trải bàn”GQVĐ, hợp tác, lắng nghe tích cực, thương lượng, giao tiếp, quản lí TG, ra QĐ,Mẫu ghi kết quả thảo luận nhóm:PP/KTDH tích cực sử dụngKNS được giáo dục5. KT “Phòng tranh”Tư duy sáng tạo, GQVĐ, lắng nghe tích cực, hợp tác, tìm kiếm xử lí TT,6. KT “Công đoạn”Hợp tác, tư duy sáng tạo,7. KT “Mảnh ghép”Tự nhận thức, tự tin, giao tiếp, lắng nghe tích cực, hợp tác,8. KT động nãoTự nhận thức, xác định giá trị, ứng phó, giao tiếp, tư duy phê phán,Mẫu ghi kết quả thảo luận nhóm:PP/KTDH tích cực sử dụngKNS được giáo dục9. KT “Trình bày 1 phút”Giao tiếp, tự tin, tìm kiếm sự hỗ trợ, quản lí TG, tư duy, PT, TH kiến thức,10. KT “Chúng em biết 3”Ra quyết định, tìm và xử lí thông tin, hợp tác, tự NT,11. KT “Hỏi và trả lời”Tìm và xử lí TT, giao tiếp, GQVĐ,12. KT “Hỏi chuyên gia”Nhận thức, ứng phó, hợp tác, đảm nhận trách nhiệm,,,,Mẫu ghi kết quả thảo luận nhóm:PP/KTDH tích cực sử dụngKNS được giáo dục13. KT “Bản đồ tư duy”Tư duy sáng tạo, giao tiếp, GQVĐ, xử lí TT,14. KT “Hoàn tất một nhiệm vụ”Đặt mục tiêu, xứ lí TT, quản lí TG, ra QĐ,15. KT “Viết tích cực”Tự tin, giao tiếp, tư duy sáng tạo, quản lí TG, xử lí TT, GQVĐ,16. KT Đọc hợp tácTự NT, giao tiếp, lắng nghe tích cực, tư duy ST, hợp tácMẫu ghi kết quả thảo luận nhóm:PP/KTDH tích cực sử dụngKNS được giáo dục17. KT “Nói cách khác”Xác định giá trị, tự tin, giao tiếp18. Phân tích phimTìm và xử lí TT, GQVĐ, tư duy sáng tạo, hợp tác, lắng nghe tích cực, tư duy phê phán,19. Tóm tắt nội dung tài liệu theo nhómGiao tiếp, lắng nghe tích cực, thương lượng, ra QĐ,Thảo luận lớp:Qua bài tập trên, anh/chị có thể rút ra được điều gì?KẾT LUẬN:Nếu GV sử dụng các PP/KTDH trong quá trình dạy học các môn học/ tổ chức HĐGD NGLL, HS sẽ được rèn luyện các KNS.Với cách tiếp cận này thì môn học nào cũng có thể GD KNS cho HS mà ko làm nặng nề thêm ND môn học.Mỗi PP/KTDH tích cực có thể có ưu thế trong việc rèn luyện các KNS khác nhau.Tùy đặc trưng môn học, cấp học mà có thể GD cho HS các KNS với mức độ khác nhau; cũng như sử dụng các PPDH, KTDH tích cực khác nhau. Làm việc theo nhóm (15’):Mỗi nhóm nghiên cứu một bài soạn minh họa về GD KNS.Nhận xét về những điểm giống và khác nhau giữa bài soạn GD KNS với bài soạn truyền thống.Mỗi nhóm n/c về một giai đoạn thực hiện một bài GD KNSBản chất/nhiệm vụ của giai đoạn đó là gì?Mối liên hệ giữa giai đoạn đó với giai đoạn trước hoặc sau nó?Các phương pháp, kĩ thuật dạy học có thể sử dụng trong giai đoạn đó?Giai đoạn 1: Khám pháTìm hiểu kinh nghiệm/hiểu biết của người học liên quan đến KNS sẽ học.PP/KTDH thường sử dụng: Động não, Phân loại/Xác định chùm vấn đề, Thảo luận, Chơi trò chơi tương tác, đặt câu hỏi,.Giai đoạn 2: Kết nối Giới thiệu thông tin mới và các kĩ năng liên quan đến thực tế cuộc sống (tạo “cầu nối” liên kết giữa cái “đã biết” và “chưa biết”. Cầu nối này sẽ kết nối kinh nghiệm hiện có của học sinh với bài học mới = chương trình học dựa trên thực tiễn/thực tế).PP/KTDH thường sử dụng: Thảo luận nhóm, Nghiên cứu trường hợp điển hình, Phân tích tình huống, Động não, Hỏi chuyên gia,...Giai đoạn 3: Thực hànhGồm các hoạt động để tạo cơ hội cho học sinh luyện tập, thực hành KNS mới học vào một tình huống/bối cảnh tương tự.PP/KTDH thường sử dụng: Đóng vai, Xử lí tình huống, Hỏi chuyên gia, Hỏi và trả lời, Trò chơi,Giai đoạn 4: Vận dụngTạo cơ hội cho học sinh áp dụng các KNS đã học vào các tình huống/bối cảnh mới hoặc tình huống/bối cảnh thực tiễn PP/KTDH thường sử dụng: Dự án, Hoạt động nhóm, ...Bài 4GD KNS qua môn học Ngữ vănKhả năng GD kĩ năng sống trong môn học Ngữ văn?Quan điểm GD kĩ năng sống trong môn Ngữ văn.Nội dung và địa chỉ GD kĩ năng sống trong môn Ngữ văn.Phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động GD kĩ năng sống trong môn Ngữ văn.Trao đổi về tài liệu.Thực hành.Khả năng GD kĩ năng sống trong môn học Ngữ văn?Môn học về khoa học xã hội và nhân văn → hiểu biết về xã hội, văn hoá, văn học, lịch sử, đời sống nội tâm của con người Môn học công cụ → khả năng giao tiếp, nhận thức về xã hội và con người Môn học về giáo dục thẩm mĩ → làm giàu xúc cảm thẩm mĩ và định hướng thị hiếu lành mạnh để hoàn thiện nhân cách Quan điểm GD KNS trong môn Ngữ văn Bám sát những mục tiêu giáo dục KNS, đồng thời đảm bảo mạch KT-KN của giờ dạy NV.Tiếp cận GDKNS theo hai cách: nội dung và phương pháp dạy học, trong đó nhấn mạnh đến cách tiếp cận PPĐưa những nội dung GD tiêu biểu cho các dạng bài học, bên cạnh đó có “độ mở” tạo điều kiện cho GV có thể phát huy tính linh hoạt trong việc vận dụng các tình huống GD.Giáo dục KNS trong môn học Ngữ văn, theo đặc trưng của môn học, là giáo dục theo con đường “ Mưa dầm thấm lâu” nhẹ nhàng, tự nhiên, không gượng ép.Mục tiêu GD KNS trong môn Ngữ vănMục tiêu GD của môn Ngữ văn ở trường trung học phổ thông Mục tiêu GD KNS ở trường THPT thông qua các giờ học Ngữ văn theo phương pháp tích cựcNội dung và địa chỉ GD kĩ năng sống trong môn Ngữ vănGiới thiệu các bài học theo khung ma trậnTrao đổi, bổ sungMÔ HÌNH PPDH MÔN NGỮ VĂNQUAN ĐIỂM GIAO TIẾPĐÓNG VAIPHÂN TÍCH MẪUĐỘNG NÃOTHẢO LUẬNNHÓMTRÌNH BÀYMỘT PHÚTHỎI CHUYÊNGIAHOÀNTẤTMỘTNHIỆMVỤTHỰC HÀNHMÔ HÌNH PPDH MÔN NGỮ VĂNQUAN ĐIỂM THI PHÁP HỌC(GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ)DẠY HỌC DỰ ÁNNC TRƯỜNG HỢPĐỘNG NÃOHỎIVÀTRẢLỜIKHĂNTRẢIBÀNĐỌCHỢPTÁCVIẾTSÁNGTẠOTHUYẾT TRÌNH, ĐÀM THOẠI, THẢO LUẬN,Bài 5Thực hành soạn bài và giảng thửTrao đổi về một số thiết kế bài học có mục tiêu GDThiết kế giáo án (hoặc trích đoạn giáo án) Thực hành giảng thửTrao đổi chung