Bài giảng Lịch sử Khối 7 - Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên Thế kỉ XIII - Đinh Văn Cường

ành thứ) thì sẽ có lợi cho giặc, ông đã chủ động hoà hiếu với Thái Sư Trần Quang Khải, tạo lên sự nhất trí trong vương triều Trần 
Chuyện kể rằng, một hôm Trần Quốc Tuấn ở bến Bình Than cho người mời Trần Quang Khải sang thuyền mình trò chuyện, chơi cờ, rồi cho người nấu nước thơm tự mình tắm cho Trần Quang Khải, từ đó xoá bỏ xích mích giữa hai ngành 
 Trần Quốc Tuấn là anh hùng dân tộc, có nhiều công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên. 
Là nhà quân sự tài ba. Ông là tác giả các bộ binh thư nổi tiếng, 
1 trong 10 nhà quân sự nổi tiếng thế giới.. 
? Em hãy trình bày những đóng góp của Trần Quốc Tuấn trong cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên? 
“... Ta thường tới bữa quên ăn,nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt,nước mắt đầm đìa ; chỉ giận chưa thể xả thịt,lột da,ăn gan,uống máu quân thù,dẫu cho trăm thân ta phơi ngoài nội cỏ , nghìn thây ta bọc trong da ngựa , cũng nguyện xin làm...” 
“...Nay ta bảo thật các ngươi: nên lấy việc đặt mồi lửa dưới đống củi nỏ làm nguy ; nên lấy điều kiềng canh nóng mà thổi rau nguội mà sợ,phải huấn luyện quân sĩ,tập dượt cung tên.... ...có thể bêu đầu Hốt Tất Liệt dưới cửa khuyết , làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai.Như thế chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền mà bổng lộc các ngươi cũng suốt đời tận hưởng ....” 
 ( Đoạn trích trong tác phẩm Hịch tướng sĩ) 
Hịch tướng sĩ 
(Trần Quốc Tuấn) 
Chân dung 
Trần Quốc Tuấn 
(ảnh minh họa) 
Đại tướng 
Võ Nguyên Giáp 
2 vị tướng của Việt Nam trong 10 vị tướng tài giỏi của thế giới 
? Thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên gắn liền với tinh thần của nhân dân ta ntn? 
- Thể hiện tinh thần quyết thắng mà lòng cốt là quân đội nhà Trần trong kháng chiến sự hi sinh mất mát không tránh khỏi ngay trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và đế quốc Mĩ quân đội của chúng ta cũng đã hi sinh rất nhiều với giành được thắng lợi để cho ngày nay chúng ta sống hoà bình 
- Quân lính nhà trần thích vào tay hai chữ “sát thát’ 
? Thắng lợi của ba lần kháng chiến kháng chiến chống quân Mông –Nguyên không thể tách rời chiến chiến thuật và sự sáng tạo ntn? 
Một số danh tướng nổi tiếng thời Trần 
Trần Quốc Tuấn 
Trần Quang Khải 
Trần Khánh Dư 
Yết Kiêu 
? Cách đánh đúng đắn sáng tạo của nhà Trần trong ba lần kháng chiến? 
Năm 1257, vua Mông Cổ đưa 3 vạn quân sang xâm lược Đại Việt lần thứ nhất, ở lần thứ hai lực lượng của chúng lên tới 50 vạn quân và đến năm 1288, Hốt Tất Liệt phải đình chỉ cưộc xâm lược Nhật Bản và đưa 30 vạn quân sang nước ta. Với lực lượng mạnh như vậy, nhưng cả ba lần quân Nguyên đều thất bại. 
Dân số nhà Trần thế kỉ 13 
Sách Đảo di chí lược của Trung Quốc thời Nguyên có ghi: “Nước Đại Việt. . . đất rộng người đông, khí hậu thường nóng, ruộng đất phần lớn phì nhiêu”  1 . Sách An Nam chí lược cũng phản ánh: Nước Đại Việt có “dân cư đông đúc”. Và Dư đia chí của Nguyễn Trãi cho biết, thời Trần chia nước thành 12 xứ, viện quan dâng “sổ vàng”, hạng đại nam và trung nam có  4.900.000 đinh, hạng hoàng nam có 2.104.300 đinh  2 . Như vậy theo Nguyễn Trái, thời Trần, Đại Việt đã có trên 7 triệu đinh nam (?). Bấy giờ, do nhu cầu cần nắm vững nhân đinh để tuyển quân, bắt phu và thu thuế, triều đình nhà Trần đã quản lý chặt chẽ số dân bằng phương pháp lập sổ hộ tịch.  Tuy rằng sử sách xưa không ghi chép cụ thể dân số Đại Việt là bao nhiêu, nhưng có thể đoán rằng dân số nước ta thời Trần có khoảng 6 - 7 triệu. 
? Thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên có ý nghĩa đầu tiên như thế nào? 
? Thắng lợi này đã góp phần xây dựng truyền thống quân sự nước ta như thế nào? 
? Thắng lợi này đã để lại bài học như thế nào? 
? Thắng lợi này không những đã bảo vệ được độc lập của dân tộc mà còn có ý nghĩa như thế nào? 
Mông Cổ bấy giờ là một đất nước hùng mạnh, lần đầu xâm lợưc Đại Việt, chúng chỉ nhằm mục đích để đánh lên phía Nam Tống. Nhưng đến lần 3, Vua Nguyên đã phải nói rằng: " Không được coi Giao Chỉ là một nước nhỏ mà khinh thường ". Sức mạnh của Đại Việt được khẳng định rõ ràng. 
 Bài học lịch sử từ 3 lần chiến thắng quân xâm lược Mông Nguyên Dùng mưu trí mà đánh giặc. Lấy đoàn kết toàn dân làm sức mạnh 
22 
Hốt Tất Liệt 
Các cuộc chiến tranh xâm lược của Mông Cổ Từ năm 1211-1241 
Cuộc kháng chiến thắng lợi này còn để lại nhiều bài học cho nhân dân ta sau này và đặc biệt là sự lãnh đạo tài tình của TrầnQuốc Tuấn ông được phong là một trong mười vị tướng tài giỏi của thế giới 
25 
Trần Quốc Tuấn 
“ Ta th ư ờng tới bữa quên ă n, nửa đ êm vỗ gối. Ruột đ au nh ư cắt” 
Vì sao 
nhân dân ta 
đúc tượng 
Trần Hưng Đạo? 
Hưng Đạo V ương Trần Quốc Tuấn 
Đền thờ Trần Hưng Đạo ở bến Bạch Đằng (Tp Hồ Chí Minh) 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Hai địa điểm cắm cọc được phát hiện (dấu X) 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Di tích bãi cọc chiến thắng Bạch Đằng năm 1288, tại xã Yên Giang, Yên Hưng đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia 
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG 
Cọc gỗ Bạch Đằng 
..\VIDEO MỘT SỐ TÀI LIỆU\CLIP BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN.mp4 
Ô số câu hỏi 
1 
3 
2 
4 
Câu số 1 
Tướng giặc chỉ huy quân Mông Cổ xâm lược nước ta nào phải chui vào ống đồng ( bắt quân lính khiêng về nước) ? 
THOÁT HOAN 
ĐA 
Câu số 2 
Câu nói: “Đầu thần chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo” là của ai? 
TRẦN THỦ ĐỘ 
ĐA 
Câu số 3 
Vua Trần có hành động gì đối với sứ giả Mông Cổ? 
BẮT GIAM 
ĐA 
Câu số 4 
Nhân dân Thăng Long đã thực hiện chủ trương nào để đánh giặc? 
Vườn không nhà trống 
ĐA 
*DẶN DÒ: 
1. Học bài phần IV – bài 14 
2. Làm bài tập trong vở bài tập. 
3. Soạn các câu hỏi phần I - bài 15. 
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC XIN CHÀO 
VÀ HẸN GẶP LẦN SAU 
“...Ta thường tới bữa quên ăn,nửa đêm vỗ gối,ruột đau như cắt,nước mắt đầm đìa;chỉ giận chưa thể xả thịt,lột da,ăn gan,uống máu quân thù,dẫu cho trăm thân ta phơi ngoài nội cỏ,nghìn thây ta bọc trong da ngựa,cũng nguyện xin làm...” 
“...Nay ta bảo thật các ngươi:nên lấy việc đặt mồi lửa dưới đống củi nỏ làm nguy;nên lấy điều kiềng canh nóng mà thổi rau nguội mà sợ,phải huấn luyện quân sĩ,tập dượt cung tên.... ...có thể bêu đầu Hốt Tất Liệt dưới cửa khuyết,làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai.Như thế chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền mà bổng lộc các ngươi cũng suốt đời tận hưởng....” 
 (Đoạn trích trong tác phẩm Hịch tướng sĩ) 
Hịch tướng sĩ 
(Trần Quốc Tuấn) 
Tượng Trần Hưng Đạo(ở Nam Định) 
TIẾT 27. BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN THẾ KỶ XIII (tt) 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 
1. Nguyên nhân thắng lợi 
- Có người cho rằng: “Dân tộc Đại Việt thắng được quân Mông Nguyên là do ăn may”. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao? Theo em, nguyên nhân nào đóng vai trò quyết định nhất? 
TIẾT 27. BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN THẾ KỶ XIII (tt) 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 
1. Nguyên nhân thắng lợi 
2. Ý nghĩa lịch sử 
- Em có một người bạn nước ngoài đang muốn tìm hiểu ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên. Vậy em sẽ nói thế nào để bạn đó hiểu? 
TIẾT 27. BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN THẾ KỶ XIII (tt) 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 
1. Nguyên nhân thắng lợi 
2. Ý nghĩa lịch sử 
Trong nước 
Đánh bại đế chế Nguyên 
Bảo vệ Tổ quốc 
Xây đắp truyền thống quân sự Việt Nam 
Bài học đoàn kết, quan tâm dân 
Nâng cao lòng tự hào dân tộc 
Quốc tế: Ngăn chặn quân Nguyên xâm lược Nhật Bản và các nước phương Nam 
TIẾT 27. BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG NGUYÊN THẾ KỶ XIII (tt) 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên 
1. Nguyên nhân thắng lợi 
Nhân 
dân 
Tham gia đánh giặc 
Thực hiện “vườn không nhà trống” 
Tổ chức đội dân binh 
Phối hợp với triều đình 
Quyết chiến quyết thắng 
Nhà 
Trần 
Chuẩn bị chu đáo 
Chăm cho toàn dân 
Đoàn kết 
Giải quyết bất hòa 
Trần 
Quốc 
Tuấn 
Nhà quân sự tài ba 
Các bộ binh thư 
Tổng chỉ huy quân đội 
Góp công lao to lớn 
Cách 
đánh 
Tránh chỗ mạnh 
Đánh chỗ yếu 
Phát huy lợi thế của ta 
Buộc địch đánh theo cách đánh của ta 
TIẾT 27. BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN THẾ KỶ XIII (tt) 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 
1. Nguyên nhân thắng lợi 
2. Ý nghĩa lịch sử 
Trong nước 
Đánh bại đế chế Nguyên 
Bảo vệ Tổ quốc 
Xây đắp truyền thống quân sự Việt Nam 
Bài học đoàn kết, quan tâm dân 
Nâng cao lòng tự hào dân tộc 
Quốc tế: Ngăn chặn quân Nguyên xâm lược Nhật Bản và các nước phương Nam 
TIẾT 27. BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN THẾ KỶ XIII (tt) 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 
1. Nguyên nhân thắng lợi 
2. Ý nghĩa lịch sử 
Bài tập: Nối các sự kiện ở bên phải cho phù hợp với các nhân vật ở bên trái 
Nhân vật 
Sự kiện 
Trần Quốc Toản 
Thích hai chữ “Sát thát” vào cánh tay 
Các cụ phụ lão 
Bóp nát quả cam không biết 
Quân đội 
Đồng thanh hô “Quyết đánh” 
Bài tập: Trong các câu về cách đánh giặc thời Trần, câu nào đúng (Đ), câu nào sai (S) 
Vừa cản giặc, vừa rút quân 
Tránh thế giặc mạnh ban đầu, chờ khi chúng yếu tiến lên tiêu diệt 
Thực hiện “vườn không nhà trống” làm cho địch thiếu thốn về lương thực 
Đưa toàn bộ lực lượng ra đánh quân địch ngay từ đầu 
Đ 
Đ 
Đ 
S 
TIẾT 27. BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN THẾ KỶ XIII (tt) 
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 
1. Nguyên nhân thắng lợi 
2. Ý nghĩa lịch sử 
Bài tập về nhà: Bài học kinh nghiệm nhà Trần để lại (đoàn kết toàn dân, quan tâm chăm lo cho dân, tinh thần yêu nước...) có ý nghĩa như thế nào trong thời đại ngày nay?