Bài giảng Lịch sử Lớp 7 - Tiết 53, Bài 22: Sự suy yếu của nhà nước phong kiến tập quyền (Thế kỷ XVI- XVIII)

h ­ thÕ nµo ? 
 KÓ tªn mét sè cuéc khëi nghÜa n«ng d©n diÔn ra vµo ® Çu thÕ kû XVI? 
TIÕT 53 - Bµi 22 
Sù suy yÕu cña nh µ n­íc phong kiÕn tËp quyÒn ( ThÕ kØ xvi – xviii ) 
 Ii – C¸c cuéc chiÕn tranh 
nam - b¾c triÒu vµ trÞnh – nguyÔn 
Ii – C¸c cuéc chiÕn tranh nam - b¾c triÒu 
vµ trÞnh – nguyÔn 
 1, ChiÕn tranh Nam- B¾c triÒu : 
Nh µ M¹c ®­ îc thµnh lËp nh ­ thÕ nµo ? 
- M¹c §¨ ng Dung vèn lµ vâ quan , ®· tiªu diÖt c¸c thÕ lùc ® èi lËp , th©u tãm quyÒn hµnh , c­¬ng vÞ nh ­ tÓ t­íng . 
1527 M¹c §¨ ng Dung c­íp ng«i nh µ Lª lËp nh µ M¹c => B¾c triÒu 
a, Sù h×nh thµnh Nam - B¾c triÒu : 
- Em biÕt g× vÒ M¹c §¨ ng Dung ? 
Ii – C¸c cuéc chiÕn tranh nam - b¾c triÒu vµ trÞnh – nguyÔn 
- N¨m 1533, NguyÔn Kim ( vâ quan triÒu Lª) ch¹y vµo Thanh Hãa lËp mét ng­êi thuéc dßng dâi nh µ Lª lªn lµm vua víi danh nghÜa “ Phï Lª diÖt M¹c” => Nam triÒu 
1, ChiÕn tranh Nam - B¾c triÒu : 
a, Sù h×nh thµnh Nam - B¾c triÒu : 
 - M¹c §¨ ng Dung vèn lµ vâ quan , ®· tiªu diÖt c¸c thÕ lùc ® èi lËp , th©u tãm quyÒn hµnh , c­¬ng vÞ nh ­ tÓ t­íng . 
1527 M¹c §¨ ng Dung c­íp ng«i nh µ Lª lËp nh µ M¹c => B¾c triÒu 
Nam triÒu ®­ îc thµnh lËp nh ­ thÕ nµo ? 
§ Ìo c¶ 
 Th¶o luËn nhanh :( 1 phót ) 
 Nguyªn nh©n dÉn ® Õn cuéc chiÕn tranh gi÷a Nam triÒu vµ B ¾c triÒu lµ g×? 
I, C¸c cuéc chiÕn tranh nam - b¾c triÒu vµ trÞnh - nguyÔn  
1, ChiÕn tranh Nam - B¾c triÒu : 
a, Nguyªn nh©n h×nh thµnh Nam – B¾c triÒu : 
b, DiÔn biÕn cuéc chiÕn tranh Nam- B¾c triÒu : 
Cuéc chiÕn tranh Nam- B¾c triÒu ®· diÔn ra nh ­ thÕ nµo ? 
Chó gi¶i : 
Nam triÒu tÊn c«ng 
B¾c triÒu rót ch¹y 
NAM TRIỀU 
BẮC TRIỀU 
Chó gi¶i : 
Nam triÒu tÊn c«ng 
B¾c triÒu rót ch¹y 
I, C¸c cuéc chiÕn tranh nam - b¾c triÒu vµ trÞnh - nguyÔn  
1, ChiÕn tranh Nam - B¾c triÒu : 
a, Nguyªn nh©n h×nh thµnh Nam – B¾c triÒu : 
b, DiÔn biÕn cuéc chiÕn tranh Nam- B¾c triÒu 
 Hai tËp ® oµn phong kiÕn ®¸ nh nhau liªn miªn,dai d¼ng trªn 50 n¨m , chiÕn tr­êng kÐo dµi suèt tõ vïng Thanh , NghÖ ra B¾c. § Õn n¨m 1592, Nam triÒu chiÕm ®­ îc Th¨ng Long, nh µ M¹c ch¹y lªn Cao B»ng cuéc chiÕn míi kÕt thóc . 
ChiÕn tranh Nam – B¾c triÒu : 
 Thêi gian nh µ M¹c rót lªn Cao B»ng , nh©n d©n vÉn tiÕp tôc ph¶i ®i lÝnh , ®i phu , gia ®× nh li t¸n . TiÕng kªu ai o¸n vang lªn kh¾p n¬i 
 C¸i cß lÆn léi bê s«ng 
G¸nh g¹o ®­a chång tiÕng khãc nØ non 
 Cß vÒ nu«i c¸i cïng con 
§Ó anh ®i trÈy n­íc non Cao B»ng 
Ii – C¸c cuéc chiÕn tranh nam - b¾c triÒu vµ trÞnh – nguyÔn  
1, ChiÕn tranh Nam - B¾c triÒu : 
a, Sù h×nh thµnh Nam - B¾c triÒu . 
 b, DiÔn biÕn cuéc chiÕn : 
c, H Ëu qña : 
§ Êt n­íc bÞ chia c¾t, nh©n d©n ® ãi khæ . 
N¨m 1570 nhiÒu ng­êi bÞ b¾t lÝnh , b¾t phu , gia ®× nh li t¸n . 
 N¨m 1572 ë nghÖ An mïa mµng bÞ tµn ph¸, hoang hãa , bÖnh dÞch , nh©n d©n ® ãi khæ . 
§ Êt n­íc bÞ chia c¾t. 
- ChiÕn tranh Nam - B¾c triÒu ®· g©y ra hËu qña g× ? 
Bµi 22 TiÕt 53- Sù SUY YÕU CñA NHµ N­íc phong kiÕn tËp quyÒn 
II. C¸c cuéc chiÕn tranh Nam - B¾c triÒu vµ TrÞnh - NguyÔn 
ChiÕn tranh Nam B¾c triÒu 
a, Sù h×nh thµnh Nam - B¾c triÒu : 
- M¹c §¨ ng Dung vèn lµ vâ quan , ®· tiªu diÖt c¸c thÕ lùc ® èi lËp , th©u tãm quyÒn hµnh , c­¬ng vÞ nh ­ tÓ t­íng . 
1527 M¹c §¨ ng Dung c­íp ng«i nh µ Lª lËp nh µ M¹c => B¾c triÒu . 
- N¨m 1533, NguyÔn Kim( vâ quan triÒu Lª) ch¹y vµo Thanh Hãa lËp mét ng­êi thuéc dßng dâi nh µ Lª lªn lµm vua víi danh nghÜa “ Phï Lª diÖt M¹c” => Nam triÒu 
b, DiÔn biÕn cuéc chiÕn : 
Hai tËp ® oµn phong kiÕn ®¸ nh nhau liªn miªn , dai d¼ng trªn 50 n¨m , chiÕn tr­êng kÐo dµi suèt tõ vïng Thanh , NghÖ ra B¾c. § Õn n¨m 1592, Nam triÒu chiÕm ®­ îc Th¨ng Long, nh µ M¹c ch¹y lªn Cao B»ng cuéc chiÕn míi kÕt thóc . 
c, HËu qu ¶ : ® Êt n­íc bÞ chia c¾t, nh©n d©n ® ãi khæ . 
DÊu cò tÝch x­a 
 Di tÝch Thµnh nh µ M¹c ë L¹ng S¬n 
Thaønh nhaø Maïc 
 Bµi 22- TiÕt 53- Sù SUY YÕU CñA NHµ N­íc phong kiÕn tËp quyÒn 
II. C¸c cuéc chiÕn tranh Nam - B¾c triÒu vµ TrÞnh - NguyÔn 
1. ChiÕn tranh Nam B¾c triÒu 
2. ChiÕn tranh TrÞnh - NguyÔn vµ sù chia c¾t §µ ng Trong - §µ ng Ngoµi 
a, Nguyªn nh©n 
- N¨m 1545, NguyÔn Kim chÕt , con rÓ lµ TrÞnh KiÓm lªn thay , n¾m hÕt binh quyÒn -> h×nh thµnh thÕ lùc hä TrÞnh . 
ThÕ lùc hä TrÞnh ®­ îc h×nh thµnh nh ­ thÕ nµo ? 
Bµi 22 TiÕt 53- Sù SUY YÕU CñA NHµ N­íc phong kiÕn tËp quyÒn 
II. C¸c cuéc chiÕn tranh Nam - B¾c triÒu vµ TrÞnh - NguyÔn 
1.ChiÕn tranh Nam B¾c triÒu 
2. ChiÕn tranh TrÞnh - NguyÔn vµ sù chia c¾t §µ ng Trong - §µ ng Ngoµi 
a, Nguyªn nh©n 
- N¨m 1545, NguyÔn Kim chÕt , con rÓ lµ TrÞnh KiÓm lªn thay , n¾m hÕt binh quyÒn -> h×nh thµnh thÕ lùc hä TrÞnh . 
- Con c¶ NguyÔn Kim lµ NguyÔn U«ng bÞ ® Çu ® éc chÕt , con thø lµ NguyÔn Hoµng vµo trÊn thñ ThuËn Hãa , Qu¶ng Nam -> h×nh thµnh thÕ lùc hä NguyÔn . 
ThÕ lùc hä NguyÔn ®­ îc h×nh thµnh ra sao ? 
Bµi 22 TiÕt 53- Sù SUY YÕU CñA NHµ N­íc phong kiÕn tËp quyÒn 
II. C¸c cuéc chiÕn tranh Nam - B¾c triÒu vµ TrÞnh - NguyÔn 
1.ChiÕn tranh Nam B¾c triÒu 
2. ChiÕn tranh TrÞnh - NguyÔn vµ sù chia c¾t §µ ng Trong - §µ ng Ngoµi 
a, Nguyªn nh©n 
- N¨m 1545, NguyÔn Kim chÕt , con rÓ lµ TrÞnh KiÓm lªn thay , n¾m hÕt binh quyÒn -> h×nh thµnh thÕ lùc hä TrÞnh . 
- Con c¶ NguyÔn Kim lµ NguyÔn U«ng bÞ ® Çu ® éc chÕt , con thø lµ NguyÔn Hoµng vµo trÊn thñ ThuËn Hãa , Qu¶ng Nam -> h×nh thµnh thÕ lùc hä NguyÔn . 
Theo em nguyªn nh©n dÉn ® Õn cuéc chiÕn tranh TrÞnh - NguyÔn lµ g×? 
Ii – C¸c cuéc chiÕn tranh nam b¾c triÒu vµ trÞnh – nguyÔn  
1, ChiÕn tranh Nam - B¾c triÒu : 
 2 , ChiÕn tranh TrÞnh - NguyÔn vµ sù chia c¾t §µ ng Trong - §µ ng ngoµi : a,Nguyªn nh©n 
b, DiÔn biÕn 
 - Cuéc chiÕn tranh TrÞnh – NguyÔn diÔn ra nh ­ thÕ nµo ? 
- KÕt qu ¶ ra sao ? 
Ii – C¸c cuéc chiÕn tranh nam - b¾c triÒu vµ trÞnh – nguyÔn  
1, ChiÕn tranh Nam - B¾c triÒu : 
 2 , ChiÕn tranh TrÞnh - NguyÔn vµ sù chia c¾t §µ ng Trong - §µ ng ngoµi : 
a, Nguyªn nh©n : 
b, DiÔn biÕn 
 § Çu TK XVII, cuéc chiÕn tranh TrÞnh – NguyÔn bïng næ 
- Trong gÇn nöa TK ( Tõ 1627 ® Õn 1672) hä TrÞnh vµ hä NguyÔn ®¸ nh nhau 7 lÇn , vïng ® Êt Qu¶ng B×nh , Hµ TÜnh trë thµnh chiÕn tr­êng . Kh«ng tiªu diÖt ®­ îc nhau hai bªn lÊy s«ng Gianh lµm ranh giíi chia c¾t ® Êt n­íc . 
Đàng Ngoài 
Đàng 
Trong 
 Sông Gianh 
Khôn ngoan qua được Thanh Hà , 
Dẫu rằng có cánh khó qua Lũy Thầy 
2/ Chiến tranh Trịnh - Nguyễn và sự chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài : 
Lũy Thầy tại Đồng Hới – Quảng Bình 
Sông Gianh Quảng Bình 
 c, HËu qu ¶ 
- § Êt n­íc bÞ chia c¾t : 
+ §µ ng ngoµi : § Õn ® êi TrÞnh Tïng th × x­ng v­¬ng , x©y phñ chóa bªn c¹nh triÒu Lª ( Vua Lª- Chóa TrÞnh ) 
+ §µ ng trong : Con ch¸u hä NguyÔn truyÒn nèi nhau cÇm quyÒn ( Chóa NguyÔn ) 
- Nh©n d©n ® ãi khæ li t¸n 
ChiÕn tranh TrÞnh NguyÔn ®· dÉn ® Õn hËu qu ¶ g×? 
 TriÒu ®× nh vua lª 
 phñ chóa trÞnh 
 Tranh vÏ thÕ kØ xviii 
 C¶nh trong phñ chóa TrÞnh 
Bµi 22, TiÕt 53 Sù SUY YÕU CñA NHµ N­íC 	 PHONG KIÕN TËP QUYÒN 
II. C¸c cuéc chiÕn tranh Nam - B¾c triÒu vµ TrÞnh - NguyÔn 
1. ChiÕn tranh Nam B¾c triÒu 
2. ChiÕn tranh TrÞnh - NguyÔn vµ sù chia c¾t §µ ng Trong - §µ ng Ngoµi 
a, Nguyªn nh©n 
b, DiÔn biÕn cuéc chiÕn 
c, HËu qu ¶ 
- § Êt n­íc bÞ chia c¾t : 
+ §µ ng ngoµi : § Õn ® êi TrÞnh Tïng th × x­ng v­¬ng , x©y phñ chóa bªn c¹nh triÒu Lª ( Vua Lª- Chóa TrÞnh ) 
+ §µ ng trong : Con ch¸u hä NguyÔn truyÒn nèi nhau cÇm quyÒn ( Chóa NguyÔn ) 
- Nh©n d©n ® ãi khæ li t¸n . 
Bài 22, Tiết 53 SỰ SUY YẾU CỦA NHÀ NƯỚC 	 PHONG KIẾN TẬP QUYỀN 
II. Các cuộc chiến tranh Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn 
1.Chiến tranh Nam Bắc triều 
2. Chiến tranh Trịnh - Nguyễn và sự chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài 
a, Sự hình thành Đàng Trong , Đàng Ngoài 
- Năm 1545, Nguyễn Kim chết , con rể là Trịnh Kiểm lên thay , nắm hết binh quyền -> hình thành thế lực họ Trịnh 
- Con cả Nguyễn Kim là Nguyễn Uông bị đầu độc chết , con thứ là Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa , Quảng Nam -> hình thành thế lực họ Nguyễn 
b, Diễn biến cuộc chiến : 
- Đầu TK XVII chiến tranh Trịnh - Nguyễn bùng nổ . 
- Tư ̀ năm 1627 đến 1672, Trịnh Nguyễn đánh nhau 7 lần , vùng đấtQuảng Bình , Hà Tĩnh trở thành chiến trường 
- Không tiêu diệt được nhau hai bên , lấy sông Gianh làm ranh giới chia cắt đất nước . 
- § Êt n­íc bÞ chia c¾t : 
+ §µ ng ngoµi : § Õn ® êi TrÞnh Tïng th × x­ng v­¬ng , x©y phñ chóa bªn c¹nh triÒu Lª ( Vua Lª- Chóa TrÞnh ) 
+ §µ ng trong : Con ch¸u hä NguyÔn truyÒn nèi nhau cÇm quyÒn ( Chóa NguyÔn ) 
- Nh©n d©n ® ãi khæ li t¸n 
 Thảo Luận : ( 2-3 phót )( Kü thuËt kh¨n tr¶i bµn ) 
T Ýnh chÊt cña cuéc chiÕn tranh Nam- B¾c triÒu vµ TrÞnh - NguyÔn ? ( gi¶i thÝch ) 
- §©y lµ cuéc chiÕn tranh phi nghÜa , giµnh giËt quyÒn lîi , ® Þa vÞ cña c¸c phe ph¸i phong kiÕn trong n­íc => Néi chiÕn phong kiÕn phi nghÜa  
Cùng suy ngẫm 
 HẬU QUẢ 
Chiến tranh Nam - Bắc triều , Trịnh - Nguyễn và sư ̣ chia cắt Đàng trong - Đàng ngoài kéo dài hơn 200 năm gây trơ ̉ ngại cho giao lưu kinh tê ́, văn hóa làm suy giảm tiềm lực phát triển đất nước . 
Là những cuộc chiến phi nghĩa . Chỉ vì tham vọng cá nhân , các thế lực phong kiến đẩy trăm họ vào cảnh nội chiến , nồi da nấu thịt , huynh đệ tương tàn thảm khốc nhất lịch sử phong kiến Việt Nam. 
TÍNH CHẤT 
Chiến tranh Lê - Mạc 
Chiến tranh Trịnh - Nguyễn 
Chän ®¸p ¸n ® óng nhÊt cho nh÷ng c©u hái sau : 
1. TÝnh chÊt cña c ¸c cuéc chiÕn tranh Nam - B¾c triÒu vµ TrÞnh - NguyÔn lµ: 
A. ChiÕn tranh x©m l­îc phi nghÜa . 
B. Néi chiÕn phong kiÕn . 
C. Néi chiÕn phong kiÕn phi nghÜa . 
D. ChiÕn tranh phong kiÕn phi nghÜa . 
Chän ®¸p ¸n ® óng nhÊt cho nh÷ng c©u hái sau : 
2. C¸c cuéc chiÕn tranh Nam - B¾c triÒu vµ TrÞnh - NguyÔn ®Ó l¹i hËu qu ¶ nh ­ thÕ nµo ?- 
Nh©n d©n ® ãi khæ , phiªu b¹t li t¸n . 
Chia c¾t ® Êt n­íc , tæn h¹i cho nh©n d©n vµ sù ph¸t triÓn ® Êt n­íc . 
§ ång ruéng bá hoang , nh©n d©n ® ãi khæ , ® Êt n­íc chËm ph¸t triÓn . 
T×nh h×nh chÝnh trÞ - x· héi n­íc ta thÕ kØ XVI - XVIII? 
 H­íng dÉn VÒ NH µ 
- ChuÈn bÞ bµi : Kinh tÕ , v¨n hãa thÕ kØ XVI- XVIII 
Chµo t¹m biÖt quý thÇy c« vµ c¸c em häc sinh !