Bài giảng Lịch sử Lớp 8 - Bài 25: Kháng chiến lan rộng ra toàn quốc (1873-1884) - Hồ Ngọc Tú

I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ. 
LỊCH SỬ 8 
Bài 25 – KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC(1873-1884) 
C ửa ô Quan chưởng ( Hà Nội ) 
Hồ Ngọc Tú trường THCS Chư Êwi 
Nhân dân Nam Kì nêu cao tinh thần quyết tâm chống Pháp . Họ nổi lên khởi nghĩa ở khắp nơi . Nhiều trung tâm kháng chiến được lập ra ở đồng Tháp Mười , Tây Ninh , Bến Tre , Vĩnh Long, ... với nhiều lãnh tụ nổi tiếng như Trương Quyền , Phan Tôn , Phan Liêm , Nguyễn Trung Trực , Nguyễn Hữu Huân ... Trong số đó , nhiều người thà chết chứ không chịu hợp tác với giặc ; lại có người dùng văn thơ để chiến đấu như Nguyễn Đình Chiểu , Hồ Huân Nghiệp , Phan Văn Trị ... 
Từ năm 1867 đến năm 1875 hàng loạt cuộc khởi nghĩa chống Pháp còn tiếp tục nổ ra ở Nam Kì . 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Tinh thần kháng chiến chống Pháp xâm lược của nhân 
 dân Nam Kì được thể hiện như thế nào từ năm 1858 đến năm 1875? 
KHÁNG CHIẾN LAN RỘNG RA TOÀN QUỐC (1873 - 1884) 
I- THỰC DÂN PHÁP ĐÁNH BẮC KÌ LẦN THỨ NHẤT. 
 CUỘC KHÁNG CHIẾN Ở HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH 
 ĐỒNG BẰNG BẮC KÌ 
Bài 25 
Tiết 38 
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc Kì 
	 Em hãy trình bày tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc kì ? 
Pháp thiết lập bộ máy cai trị làm cơ sở để chiếm nốt 3 tỉnh Miền Tây Nam Kì và Cam- pu-chia . 
Thực dân Pháp đã dùng những biện pháp gì để ổn định tình hình bắc kì ? 
Xây dựng bộ máy cai trị có tính chất quân sự . 
Đẩy mạnh bóc lột tô thuế , cướp đoạt ruộng đất,mở trường đào tạo tay sai  
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc Kì 
Ở Nam Kì , thực dân Pháp tiến hành việc xây dựng bộ máy cai trị và bóc lột về kinh tế . 
Triều đình Huế vẫn tiếp tục thi hành các chính sách đối nội , đối ngọai lỗi thời 
Thái độ và hành động của triều đình Huế từ sau năm 1867? 
+	 Đối với Pháp , tiếp tục thương lượng để chia sẻ quyền thống trị . 
+	 Đối với nhân dân , ra sức vơ vét tiền của để phục vụ cho cuộc sống xa hoa , bồi thường chiến phí cho Pháp và đàn áp các cuộc khởi nghĩa nông dân . 
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh chiếm Bắc Kì 
Ở Nam Kì , thực dân Pháp tiến hành việc xây dựng bộ máy cai trị và bóc lột về kinh tế . 
Triều đình Huế vẫn tiếp tục thi hành các chính sách đối nội , đối ngọai lỗi thời 
Các ngành kinh tế sa sút , tài chính thiếu hụt , binh lực suy yếu , đời sống nhân dân cơ cực . 
Thái độ và hành động của triều đình Huế từ sau năm 1867 đã đem lại hậu quả gì cho đất nước ? 
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất 
- Pháp cho tên lái buôn Đuy-puy vào gây rối ở Hà Nội . 
- Lấy cớ giải quyết vụ Đuy-puy , Pháp cử tướng Gác-ni-ê chỉ huy 200 quân tiến ra Bắc . 
Pháp đã xúc tiến kế hoạch đánh chiếm Bắc Kì như thế nào ? 
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất 
Chiến trường Hà Nội 1873, 1882i 
 - Sáng ngày 20-11-1873, quân Pháp nổ súng đánh thành Hà Nội .- Trưa 20-11-1873 thành Hà Nội thất thủ . 
Quân Pháp đánh thành Hà Nội 
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất 
“ Vua cha nặng nghĩa nhẹ thân mình 
Thua được bàn chi việc dụng binh 
Trăm trận gian nan mà chẳng chết 
Một hòa tạm bợ lại quyên sinh 
Cửa trời đã đón người quân tử 
Bể ngọc khôn trông mặt lão thành 
Danh vọng thế mà lâm cảnh thế 
Quả trời không muốn để tròn danh ”. 
 Kh ương Hữu Dụng dịch 
 ( Thơ văn yêu nước thế kỷ XIX) 
 Sáng ngày 20-11-1873, quân Pháp nổ súng đánh thành Hà Nội .- Trưa 20-11-1873 thành Hà Nội thất thủ . 
Thơ điếu Nguyễn Tri Phương 
 của Nguyễn Thiện Thuật 
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất 
Tại sao quân triều đình ở Hà Nội đông mà vẫn không thắng được giặc ? 
- Do quân triều đình không chủ động tấn công địch . 
- Trang thiết bị lạc hậu 
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất 
- Sau khi chiếm được Hà Nội chiến sự ở các tỉnh Bắc Kì diễn ra như thế nào ? 
 Sau khi chiếm được Hà Nội , quân  Pháp nhanh chóng chiếm Hưng Yên(23-11), Phủ Lí(26-11), Hải Dương(3-12), Ninh Bình(5-12),, Nam Định(12-12). 
Hưng Yên 
Phủ Lý 
Nam Định 
Ninh Bình 
Hải Dương 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì 
 Ngay khi quân Pháp kéo đến Hà Nội , nhân dân ta đã anh dũng đứng lên kháng chiến .+ Trận chiến đấu ở cửa ô Thanh Hà ( Hà Nội ) 
C ửa ô Quan chưởng ( Hà Nội ) 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì 
 Ngay khi quân Pháp kéo đến Hà Nội , nhân dân ta đã anh dũng đứng lên kháng chiến .+ Trận chiến đấu ở cửa ô Thanh Hà ( Hà Nội )+ Căn cứ kháng chiến của Nguyễn Mậu Kiến ( Thái Bình ).+ Căn cứ kháng chiến của Phạm Văn Nghị (Nam Định ) 
Cầu Giấy 1884 
Căn cứ kháng chiến của Phạm Văn Nghị (Nam Định ) 
Căn cứ kháng chiến của Nguyễn Mậu Kiến ( Thái Bình ) 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì 
 Ngay khi quân Pháp kéo đến Hà Nội , nhân dân ta đã anh dũng đứng lên kháng chiến .+ Trận chiến đấu ở cửa ô Thanh Hà ( Hà Nội )+ Căn cứ kháng chiến của Nguyễn Mậu Kiến ( Thái Bình ).+ Căn cứ kháng chiến của Phạm Văn Nghị (Nam Định )+ Chiến thắng cầu giấy lần thứ nhất (21-12-1873) 
Chiến trường Hà Nội 1873, 1882i 
Cầu Giấy 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì 
 Ngày 15-3-1874, Triều đình Huế ký với Pháp Hiệp ước Giáp Tuất , thừa nhận sáu tỉnh Nam Kì hoàn toàn thuộc Pháp . 
Cầu Giấy 1884 
Sáu tỉnh Nam Kì thuộc Pháp 
Đừng tưởng một lời khuyên bốn cõi 
Nào hay ba tỉnh lại chầu ba 
 Phan Thanh Giản 
HIỆP ƯỚC GIÁP TUẤT1873 
 Điều 5: Triều Đình Huế thừa nhận chủ quyền của Pháp trên tất cả 6 tỉnh nam kì . 
 Điều 11: Triều đình cam kết mở cửa Thị Nại ( Quy Nhơn ), Cửa Ninh Hải ( Hải Phòng ), tỉnh lị Hà Nội , Sông Hồng và tùy theo tình hình về sau sẽ mở thêm nhiều nơi khác nữa để người ngoại quốc vào buôn bán . 
 Điều 12: Người Pháp được tự do buôn bán và kinh doanh công nghiệp ở các tỉnh nói trên , triều đình phải cung cấp đất cho họ xây kho , làm nhà và để họ được tự do thuê mướn người việt làm việc . 
 Điều 15: Người Pháp hay người ngoại quốc nào muốn vào nội địa Việt Nam phải có giấy thông hành do người Pháp cấp và không có quyền buôn bán , nếu trái với điều khoản này thì hàng hóa bị tịch thu . 
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì 
 Ngay khi quân Pháp kéo đến Hà Nội , nhân dân ta đã anh dũng đứng lên kháng chiến .+ Trận chiến đấu ở cửa ô Thanh Hà ( Hà Nội )+ Căn cứ kháng chiến của Nguyễn Mậu Kiến ( Thái Bình ).+ Căn cứ kháng chiến của Phạm Văn Nghị (Nam Định )+ Chiến thắng cầu giấy lần thứ nhất (21-12-1873)- Ngày 15-3-1874, Triều đình Huế ký với Pháp Hiệp ước Giáp Tuất , thừa nhận sáu tỉnh Nam Kì hoàn toàn thuộc Pháp . 
Vì sao triều đình Huế kí Hiệp ước Giáp Tuất (1874). Nhận xét về Hiệp ước này ? 
- Triều đình Huế đã vì lợi ích dòng họ và giai cấp , ảo tưởng vào con đường thương thương lượng nên đã kí Hiệp ước . 
- Việt Nam mất một phần quan trọng chủ quyền lãnh thổ , thương mại và ngoại giao . 
SƠ KẾT BÀI HỌC 
	 Trong việc chống thực dân Pháp xâm lược miền Bắc , triều đình và nhân dân có thái độ và hành động trái ngược nhau . 
	 Trong Khi nhân dân hăng hái chống giặc , lập nên chiến thắng Cầu Giấy , thì triều đình Huế vì quyền lợi ích kỷ của dòng họ , của giai cấp , ảo tưởng vào con đường thương lượng để chuộc lại Nam Kì , đã không kiên quyết chống giặc , cản trở nhân dân kháng chiến , nên dẫn tới hậu quả : Pháp đánh chiếm miền Bắc , triều đình kí Hiệp ước Giáp Tuất . 
CỦNG CỐ BÀI H Ọ C 
1) Sau năm 1867, tình hình Việt Nam có gì nổi bật ? 
a) Ở Nam Kì , thực dân Pháp tiến hành việc xây dựng bộ máy cai trị và bóc lột về kinh tế . 
b) Triều đình Huế : đối với Pháp tiếp tục muốn thương lượng đẻ chia sẻ quyền thống trị ; đối với nhân dân thì ra sức bóc lột và đàn áp các cuộc khởi nghĩa nông dân . 
c) Các ngành kinh tế sa sút , tài chính thiếu hụt , binh lực suy yếu , đời sống nhân dân cơ cực . 
d) a, b, c đều đúng . 
Đ 
2) Vì sao triều đình Huế kí Hiệp ước Giáp Tuất ? Nhận xét về Hiệp ước này ? 
- Triều đình Huế đã vì lợi ích dòng họ và giai cấp , ảo tưởng vào con đường thương thương lượng nên đã kí Hiệp ước . 
- Việt Nam mất một phần quan trọng chủ quyền lãnh thổ , thương mại và ngoại giao .