Bài giảng môn học Lịch sử Khối 7 - Bài 24: Khởi nghĩa nông dân đàng Ngoài thế kỉ XVIII

BÀI 24: KHỞI NGHĨA NÔNG DÂN ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVIII 
1. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ: 
a. Chính quyền phong kiến: 
Hỏi: Em có nhận xét gì về chính quyền Đàng Ngoài giữa thế kỉ XVIII? 
Trả lời: Chính quyền Đàng Ngoài mục nát đến cực độ, vua Lê bù nhìn. Chúa Trịnh quanh năm hội hè yến tiệc. Quan lại, binh lính hoành hành, đục khóe nhân dân. 
Hỏi: Chính quyền mục nát như vậy dẫn đến hậu quả gì? 
Trả lời: 
Ruộng đất của nông dân bị địa chủ và quan lại lấn chiếm, sản xuất nông nghiệp đình đốn, đê điều vỡ liên tục, nhà nước đánh thuế cao. 
Tài liệu tham khảo 
Nhà sử học Phan Huy Chú viết: “Vì trưng thu quá mức dân kiệt cả vật lực mà không thể nộp đủ đến nổi trở thành bần cùng mà bỏ cả nghề nghiệp. Có người vì thuế sơn mà chật cây sơn, vì thuế vải lụa mà phá khung cửi, vì thu mua cá tôm mà phải xé cả chài lưới” 
Hỏi: Đời sống của nhân dân vào khoảng nữa cuối thế kỉ XVIII như thế nào? 
TRẢ LỜI: Vào khoảng những năm 40 của thế kỉ XVIII,hàng chục vạn nông dân chết đói, người sống sót phải lìa bỏ làng quê, phiêu tán khắp nơi. 
Sử liệu tham khảo: 
Nạn đói khũng khiếp năm 1740-1741 ở đàng ngoài, “dân lưu vong bồng bế, dắt díu nhau đi kiếm ăn đầy đường dân phần nhiều sống vào rau cỏ, ăn cả chuột, rắn. Người chết đói ngỗng ngang, người sống sót không còn một phần mười. Làng nào có tiếng trù mật cũng chỉ còn năm, ba hộ mà thôi”. 
Hỏi: Trước những khó khăn không thể nào giải quyết được nhân dân ta đã làm gì? 
Nhân dân ta đã vùng lên đấu tranh, các cuộc khởi nghĩa nông dân liên tiếp nổ ra 
 Các em hãy cho biết địa bàn 
hoạt động của các cuộc khởi nghĩa? 
Lê Duy Mật 
Nguyễn Dương Hưng 
Nguyễn Danh Phương 
Nguyễn Hữu Cầu 
Hoàng Công Chất 
 Nhìn vào bản đồ em có nhận xết gì về các cuộc khởi nghĩa của nông dân ở Đàng Ngoài vào giữa cuối thế kỉ XVIII? 
Lê Duy Mật 
Nguyễn Danh Phương 
Nguyễn Hữu Cầu 
Hoàng Công Chất 
Trả lời: Địa bàn hoạt động khắp Đồng Bằng và miền núi. 
1.T×nh h×nh chÝnh trÞ: 
2. Những cuộc khởi nghĩa lớn: 
- Địa bàn hoạt động khắp Đồng Bằng và vùng Thanh Nghệ 
Khëi nghÜa NguyÔn H÷u CÇu 
Khëi nghÜa Hoµng C«ng ChÊt. 
2. Những cuộc khởi nghĩa lớn: 
- Địa bàn hoạt động khắp Đồng Bằng và vùng Thanh Nghệ 
Tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa: 
 + Nguyễn Hữu Cầu: 
 Còn gọi là (Quận He) khởi nghĩa xuất phát từ Đồ Sơn(Hải Phòng),di chuyển lên Kinh Bắc (Bắc Giang, Bắc Ninh), uy hiếp kinh thành Thăng Long rồi xuống Sơn Nam, 
vào Thanh Hóa, với khẩu hiệu “Lấy của nhà giàu chia cho dân nghèo” 
Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu 
Khởi nghĩa Hoàng Công Chất 
Câu 1: Kết quả và nguyên nhân thất bại của các cuộc khởi nghĩa? 
Câu 2: Em có nhận xét gì về các phong trào khởi nghĩa nông dân ở Đàng Ngoài vào khoảng giữa thế kỉ XVIII? 
2. Những cuộc khởi nghĩa lớn: 
- Kết quả và ý nghĩa: 
+ Các cuộc khởi nghĩa đều bị thất bại. 
+ Chính quyền phong kiến Lê Trịnh lung lay. 
+ Tạo điều kiện cho cuộc khởi nghĩa lớn nổ ra. 
+ Nêu cao tinh thần đấu tranh của nông dân. 
Hỏi: Em hãy tường thuật lại cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
15 
65 
30 
45 
15 
2. Những cuộc khởi nghĩa lớn 
Dựa vào SGK, hãy điền vào chỗ trống các cuộc khởi nghĩa lớn ở thế kỉ XVIII theo thứ tự thời gian. 
Thời gian 
Người lãnh đạo 
Địa bàn hoạt động 
Kết quả 
Nguuyễn Danh Phương 
1737 
1738 -1770 
1740 -1751 
1741 - 1751 
1739 - 1769 
Nguyễn Duy Hưng 
L ê Duy Mật 
 Nguyễn Hữu Cầu 
Hoàng Công Chất 
Sơn Tây 
Thanh Hoá , Nghệ An 
Sơn Tây, Tuyên Quang 
Kinh Bắc, Sơn Nam, Nghệ An, Thanh Hoá 
Sơn Nam, Tây Bắc 
Thất bại 
Thất bại 
Thất bại 
Thất bại 
Thất bại 
Nhận xét phong trào nông dân đàng ngoài thế kỉ XVIII ? 
Nguyên nhân: 
 Mục đích: 
 Thời gian: 
 Lực lượng: 
 Phạm vi: 
Hỏi: Vì sau cuộc khởi nghĩa lại được đông đảo quần chúng nhân dân ủng hộ và tham gia? 
Trả lời: Vì cuộc khởi nghĩa đã nêu cao khẩu hiệu đáp ứng lòng dân lúc bấy giờ 
“lấy của nhà giàu chia cho dân nghèo” 
Hỏi: Việc chuyển quân lên vùng rừng núi Tây Bắc có ý nghĩa như thế nào? 
Trả lời: Đánh dấu bước chuyển biến mới của phong trào với tinh thần đoàn kết giữa nông dân miền Xuôi và miền Núi. 
5 
10 
15