Bài giảng môn Lịch sử Lớp 7 - Tiết 25, Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên Thế kỉ XIII (Bản hay)

LỊCH SỬ 7 
Kiểm tra bài cũ 
1. Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần thứ nhất (1258)? 
2. Nêu cách đánh giặc độc đáo, sáng tạo 
 của quân và dân nhà Trần? 
TIẾT 25 – BÀI 14 (tt): 
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN 
XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) 
II. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG 
 QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285) 
 II. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285) 
1 . Âm mưu xâm lược Chăm-pa và Đại Việt của nhà Nguyên . 
Nhà Nguyên 
1283 
 1 vạn quân. 
 300 chiến thuyền . 
Toa đô 
1 1279 
 II. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285) 
1 . Âm mưu xâm lược Chăm-pa và Đại Việt của nhà Nguyên . 
- Năm1279, nhà Nam Tống bị quân Mông Cổ tiêu diệt. Trung Quốc hoàn toàn bị Mông Cổ thống trị. (năm 1271, Hốt Tất Liệt lập ra nhà Nguyên). 
- Nhà Nguyên xâm lược Chăm-pa và Đại Việt  thôn tính các nước phía Nam. 
- Năm1283, nhà Nguyên cử Toa Đô chỉ huy 10 vạn quân tiến đánh Chăm-pa. Sau khi chiếm được Chăm-pa, quân Nguyên cố thủ ở phía Bắc chờ phối hợp đánh Đại Việt. 
 Âm mưu dùng Chăm-pa làm bàn đạp tấn công Đại Việt bước đầu thất bại. 
 II. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285) 
1 . Âm mưu xâm lược Chăm-pa và Đại Việt của nhà Nguyên . 
2. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến. 
- Vua Trần triêu tập các vương hầu, quan lại họp ở Bình Than để bàn kế đánh giặc. Trần Quốc Tuấn được giao chỉ huy cuộc kháng chiến. 
- Đầu năm 1285, vua Trần mời các vị bô lão họp hội nghị Diên Hồng ở Thăng Long để bàn kế đánh giặc. 
- Cả nước được lệnh chuẩn bị sẵn sàng, quân đội tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu. 
Bình Than 
Sát Thát 
Đầu 1285, Diên Hồng 
Đông Bộ Đầu 
Quốc công tiết chế 
 II. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285) 
1 . Âm mưu xâm lược Chăm-pa và Đại Việt của nhà Nguyên . 
2. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến. 
3. Diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến. 
Thoát Hoan 
50 vạn quân 
Tháng 1/1285 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
Cuối 1/1285 khoảng 30 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan cùng A Lí Hải Nha chỉ huy từ Quảng Tây theo đường Lạng Châu tràn vào xâm lược Đại Việt. 
 Ở Vân Nam tướng Naxirut Đin chỉ huy quân tiến xuống Đại Việt 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
 Tướng Trần Nhật Duật đóng quân tại Thu Vật (Yên Bái) đã cho quân chặn đánh rồi rút lui. 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
 Vua Trần Nhân Tông và Trần Quốc Tuấn tổ chức một số trận đấu chặn đánh giặc, rồi cho quân lui về Vạn Kiếp ( Chí Linh, Hải Dương) 
Nghe tin quân của Trần Quốc Tuấn không chặn được giặc, phải lui quân, vua Trần lo lắng, bỏ cả ăn cơm, vội vã đi thuyền đến gặp và hỏi Quốc Tuấn: thế giặc mạnh, giết hại nhân dân tàn bạo, có nên hàng giặc không. Trần Quốc Tuấn trả lời: ‘’ Nếu bệ hạ 
( vua) muốn hàng giặc thì trước hãy chém đầu thần rồi hãy hàng’ 
 ( Đại Việt sử kí toàn thư ) 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
Quaân Thoaùt Hoan keùo vaøo chieám Thaêng Long troáng vaéng, khoâng giaùm ñoùng quaân trong thaønh, chuùng phaûi döïng doanh traïi ôû phía baéc soâng Nhò ( soâng Hoàng) 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
Toa Ñoâ ñöôïc leänh töø Champa ñaùnh ra Boá Chính, Traàn Nhaät Duaät vaø Trònh Ñình Toaûn choáng cöï khoâng noåi, Toa Ñoâ chieám Ngheä An. Traàn Quang Khaûi taêng vieän nhöng khoâng kòp, Toa Ñoâ tieán ra Boá Veä Thanh Hoùa, nhaân daân cuøng noåi daäy ñaùnh giaëc. 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
3/1285 Thoaùt Hoan ñaùnh xuoáng Thieân Tröôøng, Toa Ñoâ tieán quaân ra baéc taïo thaønh theá goïng kìm hoøng tieâu dieät quaân chuû löïc cuûa ta vaø baét soáng toaøn boä ñaàu naõo khaùng chieán. 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
Traàn Quoác Tuaán ruùt lui thaät taøi tình, oâng cho quaân xuoáng phía ñoâng caùc loä ven bieån roài vöôït bieån vaøo Thanh Hoùa ñeå cuûng coá löïc löôïng, chuaån bò cho cuoäc phaûn coâng tieâu dieät ñòch. 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
Bò thaát baïi trong aâm möu baét soáng vua Traàn vaø tieâu dieät quaân chuû löïc cuûa ta, Thoaùt Hoan ruùt veà Thaêng Long chôø tieáp vieän, quaân giaëc rôi vaøo tình theá bò ñoäng laïi thieáu löông thöïc traàm troïng. 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
5/1285 lôïi duïng thôøi cô, quaân Traàn toå chöùc phaûn coâng ñaùnh baïi quaân giaëc ôû nhieàu nôi... Vaø tieán vaøo giaûi phoùng Thaêng Long. 
TÂY KẾT 
HÀM TỬ 
CHƯƠNG DƯƠNG 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
Quaân giaëc hoát hoaûng thaùo chaïy, bò quaân Traàn phuïc kích chaën ñaùnh, nhieàu teân bò gieát. 
Thoaùt Hoan chui vaøo oáng ñoàng baét lính khieâng vaø chaïy thoaùt veà nöôùc. 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
Töôùng Naxi ruùt Ñin cuõng tìm ñöôøng chaïy veà Vaân Nam, qua huyeän Phuø Ninh thì bò quaân Haø Ñaëc chaën ñaùnh. 
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên (1285) 
Quân Trần chặn đánh 
Quân Trần rút lui 
Quân Trần tiến công 
Quân Nguyên tiến đánh 
Quân Nguyên rút chạy 
Taïi Taây Keát 24/61285 vua Traàn ñem quaân chaën ñaùnh gieát cheát haøng vaïn quaân giaëc, töôùng Toa Ñoâ bò cheùm ñaàu 
Câu hỏi: 
Cho bieát caùch ñaùnh giaëc cuûa nhaø traàn trong cuoäc khaùng chieán 
laàn thöù hai choáng quaân Nguyeân? 
Cách đánh giặc đúng đắn sáng tạo của nhà Trần: 
Tröôùc theá giaëc maïnh, ta chuû ñoäng vöøa chaën giaëc vöøa 
ruùt lui ñeå baûo toaøn löïc löôïng vaø thöïc hieän keá hoaïch 
‘’vöôøn khoâng nhaø troáng‘’chôø thôøi cô ñeå phaûn coâng 
tieâu dieät giaëc. 
Hướng dẫn về nhà : 
- Học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK. 
Xem trước phần III. Cuộc kháng chiến lần thứ III chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288) và trả lời các câu hỏi sau : 
1 Nêu một số dẫn chứng về việc Nhà Nguyên chuẩn bị xâm lược Đại Việt lần III ? 
2 Tường thuật diễn biến trận Vân Đồn ? 
3 Ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 ?