Bài giảng môn Lịch sử Lớp 8 - Tiết 40: Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX

Giáo viên : Trần Đình Anh 
Lịch sử lớp 8 Bài 26 Tiết 40 
BÀI 26 
PHONG TRAØO KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG PHAÙP TRONG NHÖÕNG NAÊM CUOÁI THEÁ KÆ XIX 
Tiết 40 
I- CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Điểm khác nhau cơ bản giữa nội dung 
 Hiệp ước Hác-măng (1883) và Hiệp ước Pa- tơ-nốt (1884?) 
2) Em có nhận xét gì về 2 Hiệp ước trên ? 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Điểm khác nhau cơ bản giữa nội dung 
 Hiệp ước Hác-măng (1883) và Hiệp ước Pa- tơ-nốt (1884?) 
2) Em có nhận xét gì về 2 Hiệp ước trên ? 
Pháp trả lại cho triều đình Huế tỉnh Bình Thuận và ba tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh . 
Triều đình Huế cắt tỉnh Bình Thuận ra khỏi Trung Kì , nhập vào đất Nam Kỳ thuộc Pháp . Ba tỉnh Thanh-Nghệ-Tĩnh được sát nhập vào Bắc Kì thuộc Pháp . 
	 Chấm dứt sự tồn tại của quốc gia phong kiến , thay vào đó là xã hội thuộc địa nửa phong kiến . 
Sau Hiệp ước Hác - măng ( 1883) và Pa- tơ nốt(1884) . Phạm vi cai quản của triều đình chỉ còn lại Trung Kì . Nhưng trong triều , phái chủ chiến quyết tâm giành lại chính quyền từ tay Pháp . Dựa vào quần chúng nhân , cuộc tấn công đêm ngày mùng 4 rạng ngày 5-8-1885 đã mở đầu cho phong trào kháng chiến chống Pháp cuối thế kỉ XIX 
Bài 26 - Tiết 40 
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU CẦN VƯƠNG” 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7-1885 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885 
Tôn Thất Thuyết (1835-1913) 
Nguyên nhân 
+ Phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp . 
? Sau hai Hiệp ước 1883, 1884, phe chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu có mong muốn gì ? 
Theo em , phe chủ chiến dựa vào đâu để hành động chống Pháp ? 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế tháng 7/1885 
- Nguyên nhân 
+ Phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết đứng đầu muốn giành lại chủ quyền từ tay Pháp . 
+ Thực dân Pháp lo sợ , tìm mọi cách để tiêu diệt phái chủ chiến . 
- Diễn biến 
+ 5.7.1885: Tấn công Tòa Khâm sứ và đồn Mang Cá 
+ Pháp phản công chiếm Hoàng thành , tàn sát người vô tội . 
Để chuẩn bị hành động , phe chủ chiến đã làm gì ? 
Thái độ và hành động của thực dân Pháp trước những việc làm của phe chủ chiến như thế nào ? 
Cuộc phản công diễn ra như thế nào ? 
Lược đồ kinh thành Huế 1885 
Vì sao cuộc phản công quân Pháp của phe chủ chiến lại thất bại ? 
Bài 26 - Tiết 40 
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX 
I. CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN TẠI 
KINH THÀNH HUẾ. VUA HÀM NGHI RA “CHIẾU 
CẦN VƯƠNG” 
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến ở Huế 
tháng 7-1885 
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng 
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng 
Cuộc rút khỏi kinh thành Huế 
của phe chủ chiến 
Ngày 13 - 7 - 1885, vua Hàm Nghi ra chiếu Cần vương . 
Tân Sở-nơi ban chiếu Cần vương lần I (13-7-1885) 
Phú Gia-nơi ban chiếu Cần vương lần II (20-9-1885) 
Căn cứ thượng lưu sông Gianh - nơi vua Hàm Nghi bị bắt (11-1888) 
Sau khi cuộc phản công thất bại , Tôn Thất Thuyết đã có chủ trương gì ? 
Vua Hàm Nghi (1870-1943) 
	 “ Từ xưa kế sách chống giặc không ngoài ba điều : đánh , giữ , hòa . Đánh thì chưa có cơ hội ; giữ thì khó định hẹn được sức ; hoà thì họ đòi hỏi không biết chán . 
	... Nước ta gần đây ngẫu nhiên gặp nhiều việc . Trẫm tuổi trẻ nối ngôi , không lúc nào không nghĩ đến tự cường tự trị . Kẻ phái của Tây ngang bức , hiện tình mỗi ngày một quá thêm . Hôm trước chúng tăng thêm binh quyền đến , buộc theo những điều mình không thể nào làm được ...; trong triều đình đắn đo về hai điều : cúi đầu tuân mạng , ngồi để mất cơ hội , sao bằng nhìn thấy chỗ âm mưu biến động của địch mà đối phó trước ? Vì bằng việc xảy ra không thể tránh , thì cũng còn có cái việc ngày nay để mưu tốt cái lợi sau này , ấy là do thời thế xui nên vậy . Phàm những người cùng dự chia mối lo này cũng đã dư biết . Biết thì phải tham gia công việc , nghiến răng dựng tóc , thề giết hết giặc , nào ai là không có cái lòng như thế ?” 
 ( Trích “ Chiếu Cần vương ”) 
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng 
- Ngày 13 - 7 - 1885, vua Hàm Nghi ra chiếu Cần vương . 
- Mục đích : Kêu gọi văn thân cùng nhân dân cả nước đứng lên giúp vua cứu nước . 
- Diễn biến : Sôi nổi và kéo dài đến cuối TK XIX, chia thành 2 giai đoạn : 
+ Giai đoạn 1: Từ 1885 - 1888: Phong trào bùng nổ khắp cả nước , sôi động nhất là các tỉnh ở Trung Kì và Bắc Kì . 
Mục đích của “ Chiếu Cần Vương ” là gì ? 
Phong trào diễn ra như thế nào ? 
Em có nhận xét gì về hành động của tôn Thất thuyết và vua Hàm Nghi ? 
Nguyễn Duy Hiệu , 
Trần Văn Dự 
Lê Trung Đình , 
Nguyễn Tự Tân 
Mai Xuân Thưởng 
Trương Đình Hội 
Phan Đình Phùng 
Phạm Bành 
Nguyên Thiện Thuật 
Lê Trực , 
Nguyễn Phạm Tuân 
Nguyễn Xuân Ôn 
Ngô Quang Bích 
Nguyễn Văn Giáp 
Vì sao phong trào nổ ra ở Trung Kì và Bắc Kì mà không nổ ra ở Nam Kì ? 
2. Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng 
- Ngày 13 - 7 - 1885, vua Hàm Nghi ra chiếu Cần vương . 
- Mục đích : Kêu gọi văn thân cùng nhân dân cả nước đứng lên giúp vua cứu nước . 
- Diễn biến : Sôi nổi và kéo dài đến cuối TK XIX, chia thành 2 giai đoạn : 
+ Giai đoạn 1: Từ 1885 - 1888: Phong trào bùng nổ khắp cả nước , sôi động nhất là các tỉnh ở Trung Kì và Bắc Kì . 
+ 1889-1896: Phong trào tiếp tực duy trì , quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn , có quy mô , trình độ tổ chức cao . 
Lược đồ phong trào Cần Vương cuối TKXIX 
Khởi nghĩa Hương Khê 
Khởi nghĩa Bãi Sậy 
SƠ KẾT BÀI HỌC 
- Sau Hiệp ước 6-6-1884, thực dân Pháp tìm mọi cách loại trừ phe chủ chiến trong triều đình Huế . 
- Phong trào Cần vương bùng nổ và lan rộng khắp Trung kì và Bắc Kì . 
Tính chất chính của phong trào này là yêu nước chống xâm lược , dưới ngọn cờ của một ông vua yêu nước . 
Kết thúc giai đoạn 1, Vua Hàm Nghi bị bắt và bị đày sang An- giê-ri ( Bắc Phi) 
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ 
1. Học bài ( các câu hỏi SGK) 
2. Chuẩn bị bài 25, phần II 
NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG 
Vẽ lược đồ H91, H92, H94 - sgk 
Tìm hiểu thân thế , sự nghiệp của Phạm Bành , Nguyên Thiện Thuật , Phan Đình Phùng , Cao Thắng .