Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Bài 44: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh - Trường THCS Đông Xuân

Êt, nguyªn nh©n,cña c¸c hiÖn t­îng vµ sù vËt trong tù nhiªn, x· héi b»ng ph­¬ng thøc tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch.V¨n b¶n thuyÕt minhI. Vai trß vµ ®Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh1. V¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi sèng con ng­êia. V¨n b¶n: SGKT×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nb. NhËn xÐtc. KÕt luËn2. §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minhTrao đổi trong bàn(thời gian 2 phút)12011911811711611511411311211111010910810710610510410310210110099989796959493929190898887868685848382818079787776757473727170696867676665646362616059585756555453525150494848474645444342414039383736353433323130292827262524232221201918171615141312111009080706050403020100HÕt giê1/ C¸c v¨n b¶n trªn cã thÓ xem lµ v¨n b¶n tù sù ( hay miªu t¶, nghÞ luËn, biÓu c¶m kh«ng ) ? T¹i sao ? Nã kh¸c víi c¸c v¨n b¶n Êy ë chç nµo ?2/ C¸c v¨n b¶n trªn cã ®Æc ®iÓm chung nµo ®Ó cho nã trë thµnh mét kiÓu riªng?T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nC¸c v¨n b¶n trªn: -Kh«ng lµ v¨n b¶n tù sù: V× kh«ng cã cèt truyÖn, sù viÖc, nh©n vËt. -Kh«ng lµ v¨n b¶n miªu t¶: V× kh«ng miªu t¶ tØ mØ, chi tiÕt cô thÓ ®Æc ®iÓm cña sù vËt. -Kh«ng lµ v¨n b¶n biÓu c¶m: V× kh«ng hoµn toµn béc lé c¶m xóc. Kh«ng lµ v¨n b¶n nghÞ luËn: V× kh«ng cã luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng V¨n b¶n thuyÕt minh chØ cã kiÕn thøcVăn bản thuyêt minh khác văn bản trên ở chỗ:-Văn tự sự: Kể lại sự việc và nhân vật - Văn bản thuyêt minh không có-Văn miêu tả: Tái hiện lại đặc điểm ,hình dáng ,màu sắc - Văn bản thuyêt minh chỉ chủ yếu làm cho người ta hiểu vấn đề-Văn biểu cảm: Bộc lộ cảm xúc, tình cảm – Văn bản thuyết minh không nhằm mục đích trên nên rất ít-Văn bản nghị luận: Làm sáng tỏ các vấn đề nêu ra bằng lí lẽ và dẫn chứngC©y dõa B×nh §Þnh.C«ng dông: th©n lµm m¸ng, l¸ lµm tranh, cäng chÎ nhá lµm 	 v¸ch, gèc lµm châ ®å x«i, n­íc ®Ó uèng, kho thÞt, nÊu canh, lµm n­íc m¾m cïi ¨n sèng, lµm møt, lµm b¸nh kÑo, Ðp lÊy dÇu 	 dïng ®Ó th¾p, ®Ó ¨n, ®Ó ch¶i ®Çu, nÊu xµ phßng. sä lµm khuy ¸o, lµm g¸o, lµm mu«i vá bÖn d©y rÊt tèt  v× nã mÒm, dÎo, dai, chÞu 	 m­a, chÞu n¾ngN¬i ph©n bè: dõa mäc ven s«ng, men bê ruéng, leo s­ên ®åi, 	 r¶i ra biÓn Ph©n lo¹i: dõa xiªm , dõa nÕp , dõa löa T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nChñ ®Ò: Gi¶i thÝch hiÖn t­îng l¸ c©y cã mµu xanhNguån gèc: ¸nh s¸ng mÆt trêi cã b¶y mµu, chÊt diÖp lôc 	 	 hót c¸c tia s¸ng cã mµu kh¸c, nhÊt lµ mµu ®á 	 vµ mµu lam, nh­ng kh«ng thu nhËn mµu xanh 	 lôc vµ l¹i ph¶n chiÕu mµu nµy§Æc ®iÓm: mµu xanhT¸c dông: lµm cho l¸ c©y cã mµu xanhT×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nTại sao lá cây có màu xanh lụcChñ ®Ò: - mét thµnh phè ®Ñp- trung t©m v¨n hãa, nghÖ thuËt lín cña ViÖt Nam.Thiªn nhiªn: - nói B¹ch M·, ®Ìo H¶i V©n m©y phñ, cöa biÓn ThuËn An - s«ng H­¬ng nh­ mét d¶i lôa xanh trong tay nghÖ sÜ móa, dßng n­íc hiÒn dÞu, giäng hß ngät ngµoC«ng tr×nh kiÕn tróc: lµ di s¶n v¨n hãa thÕ giíi - l¨ng tÈm vua triÒu NguyÔn - chïa Thiªn Mô, chïa Tróc L©m - ®µi Väng C¶nh, ®iÖn Hßn ChÐn, chî §«ng BaS¶n phÈm ®Æc biÖt:- nhµ v­ên, v­ên hoa, c©y c¶nh, c©y ¨n qu¶..., nãn HuÕCon ng­êi: nh÷ng c« g¸i HuÕ ®Ñp , duyªn d¸ngÈm thùc:- nh÷ng mãn ¨n ngonLÞch sö: ®Êu tranh kiªn c­êng. Th¸ng T¸m n¨m 1945, HuÕ ®· ®øng lªn cïng c¶ n­íc, 	chÕ ®é phong kiÕn ngµn n¨m sôp ®æ d­íi ch©n thµnh HuÕ.T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nHuÕ Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña sù vËt, hiÖn t­îngI. Vai trß vµ ®Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh1. V¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi sèng con ng­êia. V¨n b¶n: SGKT×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nb. NhËn xÐtc. KÕt luËn2. §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh -Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña sù vËt, hiÖn t­îng - Cung cÊp tri thøc : Khoa học, kh¸ch quan, x¸c thùc vµ h÷u Ých- Ph­¬ng thøc: tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝchBµi tËp tr¾c nghiÖmADCBChóc mõng b¹n ®· chän ®óngB¹n ®· chän sai!B¹n ®· chän sai!B¹n ®· chän sai!D. Cã tÝnh chÝnh x¸c, c« ®äng chÆt chÏ vµ sinh ®éng.C. Cã tÝnh c¸ thÓ giµu h×nh ¶nhB. Cã tÝnh ®a nghÜa vµ giµu c¶m xóc.A. TÝnh h×nh t­îng giµu c¶m xócNg«n ng÷ cña v¨n b¶n thuyÕt minh cã ®Æc ®iÓm g×?I. Vai trß vµ ®Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh1. V¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi sèng con ng­êia. V¨n b¶n: SGKT×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nb. NhËn xÐtc. KÕt luËn2. §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh -Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña sù vËt, hiÖn t­îng - Cung cÊp tri thøc : Khoa học, kh¸ch quan, x¸c thùc vµ h÷u Ých- Ph­¬ng thøc: tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch- Ng«n ng÷ chÝnh x¸c, râ rµng, chÆt chÏ, hÊp dÉn.*Ghi nhớ: SGK trang 117I. Vai trß vµ ®Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh1. V¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi sèng con ng­êia. V¨n b¶n: SGKT×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nb. NhËn xÐtc. KÕt luËn2. §Æc ®iÓm chung cña v¨n b¶n thuyÕt minh -Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm tiªu biÓu cña sù vËt, hiÖn t­îng - Cung cÊp tri thøc : Khoa học, kh¸ch quan, x¸c thùc vµ h÷u Ých- Ph­¬ng thøc: tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i thÝch- Ng«n ng÷ chÝnh x¸c, râ rµng, chÆt chÏ, hÊp dÉn.*Ghi nhớ: SGK trang 117T×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nBµi tËp1.C¸c v¨n b¶n sau cã ph¶i lµ v¨n b¶n thuyÕt minh kh«ng?V× sao? a) Khëi nghÜa N«ng V¨n V©n(1833 - 1835) N«ng V¨n V©n lµ tï tr­ëng d©n téc Tµy, gi÷ chøc tri ch©u B¶o L¹c (Cao B»ng). Kh«ng chÞu næi sù chÌn Ðp cña triÒu ®×nh nhµ NguyÔn, N«ng V¨n V©n cïng mét sè tï tr­ëng tËp hîp d©n chóng næi dËy [...] Cuéc khëi nghÜa lan kh¾p miÒn nói ViÖt B¾c vµ mét sè lµng ng­êi M­êng, ng­êi ViÖt ë trung du. Nhµ NguyÔn ®· hai lÇn cö nh÷ng ®¹o qu©n lín kÐo lªn ®µn ¸p, nh­ng kh«ng hiÖu qu¶. LÇn thø ba(n¨m 1835), qu©n triÒu ®×nh tÊn c«ng d÷ déi tõ nhiÒu phÝa vµ bao v©y ®èt rõng. N«ng V¨n V©n chÕt trong rõng. Cuéc khái nghÜa bÞ dËp t¾t. (LÞch sö 7) => Lµ v¨n b¶n ThuyÕt minh v× nã cung cÊp kiÕn thøc lÞch söT×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨nb/ CON GIUN §ÊT Giun ®Êt lµ ®éng vËt cã ®èt, gåm kho¶ng 2500 loµi, chuyªn sèng ë vïng ®Êt Èm. §Çu giun ®Êt cã c¬ ph¸t triÓn vµ tr¬n ®Ó ®µo chui trong ®Êt. M×nh giun ®Êt cã ch©t nhên ®Ó da lu«n ­ít, gi¶m ma s¸t khi chui trong ®Êt. Giun ®Êt cã mµu n©u khi ë trong lßng ®Êt, cã mµu rªu trªn l­ng khi sèng trong rªu. Giun ®Êt cã søc sèng m¹nh , dï bÞ chÆt ®øt , nã vÉn cã thÓ t¸i sinh. Giun ®Êt cã t¸c dông ®µo bíi lµm xèp ®Êt. Ph©n giun ®Êt lµ thø ph©n bãnrÊt tèt cho thùc vËt. Giun ®Êt ®­îc dïng lµm ph­¬ng tiÖn xö lý r¸c, lµm s¹ch m«i tr­êng. Giun ®Êt dïng ®Ó ch¨n nu«i gia sóc. Ng­êi còng cã thÓ ¨n giun ®Êt v× nã cã 70% l­îng ®¹m trong c¬ thÓ. Giun ®Êt cã thÓ dïng lµm thuèc ch÷a bÖnh. Giun ®Êt lµ gièng vËt cã Ých. (Theo B¸ch khoa tri thøc thÕ kØ XXI)Lµ v¨n b¶n thuyÕt minh v× nã cung cÊp tri thøc vÒ bé m«n sinh häcT×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n thuyÕt minhTiÕt 44.TËp lµm v¨n“Th«ng tin vÒ ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000” thuéc lo¹i v¨n b¶n nghÞ luËn, ®Ò xuÊt mét hµnh ®éng tÝch cùc ®Ó b¶o vÖ m«i tr­êng nh­ng ®· sö dông yÕu tè thuyÕt minh ®Ó nãi râ t¸c h¹i cña bao b× nylon lµm cho lêi ®Ò nghÞ cã søc thuyÕt phôc caoII. LuyÖn tËp.Bµi tËp 2: H·y ®äc l¹i vµ cho biÕt “ Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000” thuéc lo¹i v¨n b¶n nµo? PhÇn néi dung thuyÕt minh trong v¨n b¶n nµy cã t¸c dông g×?Bµi tËp 3: C¸c v¨n b¶n kh¸c nh­ tù sù, nghÞ luËn, biÓu c¶m, miªu t¶ cã cÇn yÕu tè thuyÕt minh kh«ng? V× sao? C¸c v¨n b¶n kh¸c còng cÇn ph¶i sö dông c¸c yÕu tè thuyÕt minh v×:Tù sù: Giíi thiÖu sù viÖc, nh©n vËt.Miªu t¶: Giíi thiÖu c¶nh vËt, con ng­êi.BiÓu c¶m: Giíi thiÖu ®èi t­îng g©y c¶m xóc.NghÞ luËn: Giíi thiÖu luËn ®iÓm, luËn cø. Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi ( WTO ) . Ngµy 1-1-1995 WTO ra ®êi. Sù ra ®êi cña WTO ®· vµ ®ang gãp phÇn to lín vµo qu¸ tr×nh thiÕt lËp mét hÖ thèng mËu dÞch thÕ giíi cëi më tù do, b×nh ®¼ng vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. ChÝnh v× vËy, WTO thu hót nhiÒu n­íc tham gia. HiÖn nay, WTO ®· cã 150 n­íc thµnh viªn. Ngµy 8-11-2006 ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc nµy. WTO chiÕm 98% tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i toµn cÇu, ®ãng vai trß quan träng nhÊt trong viÖc quyÕt ®Þnh c¸c nguyªn t¾c, quy t¾c vµ ®Þnh chÕ chung trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. ( Theo tµi liÖu §Þa lÝ kinh tÕ ViÖt Nam- §HKTQD )BAØI TAÄP NHANH Th¸p T­êng Long - §å S¬n Mïa thu n¨m 1058 vua Lý Th¸nh T«ng di tuÇn ®· nghÐ th¨m c«ng tr×nh x©y th¸p ë nói §å S¬n vµ ban cho tªn th¸p lµ T­êng Long (rång vµng ). §©y lµ mét trong bèn ng«i th¸p to ®Ñp nhÊt thêi nhµ Lý. Nh­ng ®Õn n¨m 1804 ng«i th¸p bÞ ph¸ 	 HiÖn nay, di tÝch th¸p T­êng Long chØ cßn l¹i nÒn mãng ®­îc x©y b»ng g¹ch cæ, mçi viªn ®Òu in dßng ch÷ kh¸ ®Ñp “Lý gia ®Ö tam ®Õ Long Thuþ Th¸i B×nh tø niªn t¹o” (nghÜa lµ g¹ch ®­îc lµm vµo ®êi vua thø ba triÒu Lý, niªn hiÖu Long Thuþ Th¸i B×nh thø t­ (1057). Ngoµi g¹ch x©y th¸p, ng­êi ta cßn t×m ®­îc nhiÒu cæ vËtgióp cho viÖc nghiªn cøu gi¸ trÞ v¨n ho¸ thêi lÝ n­íc ta. NÒn th¸p T­êng Long ®· ®­îc Nhµ n­íc xÕp h¹ng lµ di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ cÊp quèc gia n¨m 2005 . ( Theo §Þa chÝ thÞ x· §å S¬n ) NghÒ truyÒn thèng ë quª em: NghÒ muèi. Nguån gèc: Cã tõ l©u ®êi, g¾n víi sù h×nh thµnh lµng quª. C¸ch lµm : v¨ng c¸t- ph¬i, thu c¸t, ch¹t läc, lùa n­íc mÆn cã nång ®é tõ 16- 25 ®éB , ®­a ph¬i trªn «, thu muèi vÒ kho Thùc tr¹ng: Tr­íc d©n c­ chñ yÕu sinh sèng b»ng nghÒ muèi 80- 90%. Nay xuÊt hiÖn nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c, nghÒ muèi mÊt dÇn chØ cßn 20- 30%.- Vai trß, ý nghÜa ®èi víi ®êi sèng con ng­êi ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ( 6- 8 dßng) thuyÕt minh vÒ ng«i tr­êng cña em?H.C-C«ng vôThuyÕt minhNghÞ luËnBiÓu c¶mMiªu t¶Tù sùNªu ý kiÕn ®¸nh gi¸, bµn luËn.Giíi thiÖu ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, ph­¬ng ph¸pBµy tá t×nh c¶m, c¶m xócTr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖcTr×nh bµy ý muèn, quyÕt ®Þnh thÓ hiÖn quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖmT¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vËt, con ng­êiTr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖcBµy tá t×nh c¶m, c¶m xócNªu ý kiÕn ®¸nh gi¸, bµn luËn.Giíi thiÖu ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, ph­¬ng ph¸pTr×nh bµy ý muèn, quyÕt ®Þnh thÓ hiÖn quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖmT¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vËt, con ng­êi- Häc bµi n¾m kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n thuyÕt minh.- Hoµn thµnh bµi tËp 1, 2, 3.- S­u tÇm ®o¹n v¨n thuyÕt minh trong c¸c v¨n b¶n ®· häc.- §äc t×m hiÓu v¨n b¶n “Bài to¸n d©n sè” theo c©u hái h­íng dÉn.Xin ch©n thµnh c¶m ¬n QuÝ thÇy c« ®· ®Õn dù giê häc