Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Phần Tiếng Việt: Hội thoại - Võ Thị Hồng Dược

GV DẠY : VÕ THỊ HỒNG ĐƯỢCBÀI : HỘI THOẠITHAO GIẢNGTIẾNG VIÊT 8 Câu 1 : 	Em hãy xác định kiểu hành động nói trong câu : “ Thời oanh liệt nay còn đâu ?”.	 A. Hỏi.	C. Bộc lộ cảm xúc.	 B. Điều khiển.	D. Trình bày.Câu 2 : Hành động nói nêu trên (câu 1) được thực hiện theo cách dùng trực tiếp hay cách dùng gián tiếp ?caùch duøng giaùn tieáp.C. Bộc lộ cảm xúc.KIỂM TRA BÀI CŨ* Ghi nhớ : Sgk/94. Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại. Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội : 	- Quan hệ trên – dưới hay ngang hàng (theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội).	- Quan hệ thân – sơ (theo mức độ quen biết, thân tình).  Vì quan hệ xã hội vốn rất đa dạng nên vai xã hội của mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham gia hội thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp.	Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn. Làm tướng triều đình phải hầu quân giặc mà không biết tức ; nghe nhạc thái thường để đãi yến ngụy sứ mà không biết căm. Hoặc lấy việc chọi gà làm vui đùa, hoặc lấy việc đánh bạc làm tiêu khiển ; hoặc vui thú ruộng vườn, hoặc quyến luyến vợ con ; hoặc lo làm giàu mà quên việc nước, hoặc ham săn bắn mà quên việc binh ; hoặc thích rượu ngon, hoặc mê tiếng hát. Nếu có giặc Mông Thát tràn sang thì cựa gà trống không thể đâm thủng áo giáp của giặc, mẹo cờ bạc không thể dùng làm mưu lược nhà binh ; dẫu rằng ruộng lắm vườn nhiều, tấm thân quý nghìn vàng khôn chuộc, vả lại vợ bìu con díu, việc quân cơ trăm sự ích chi ; tiền của tuy nhiều khôn mua được đầu giặc, chó săn tuy khỏe khôn đuổi được quân thù ; chén rượu ngon không thể làm cho giặc say chết, tiếng hát hay không thể làm cho giặc điếc tai 	Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn. Làm tướng triều đình phải hầu quân giặc mà không biết tức ; nghe nhạc thái thường để đãi yến ngụy sứ mà không biết căm. Hoặc lấy việc chọi gà làm vui đùa, hoặc lấy việc đánh bạc làm tiêu khiển ; hoặc vui thú ruộng vườn, hoặc quyến luyến vợ con ; hoặc lo làm giàu mà quên việc nước, hoặc ham săn bắn mà quên việc binh ; hoặc thích rượu ngon, hoặc mê tiếng hát. Nếu có giặc Mông Thát tràn sang thì cựa gà trống không thể đâm thủng áo giáp của giặc, mẹo cờ bạc không thể dùng làm mưu lược nhà binh ; dẫu rằng ruộng lắm vườn nhiều, tấm thân quý nghìn vàng khôn chuộc, vả lại vợ bìu con díu, việc quân cơ trăm sự ích chi ; tiền của tuy nhiều khôn mua được đầu giặc, chó săn tuy khỏe khôn đuổi được quân thù ; chén rượu ngon không thể làm cho giặc say chết, tiếng hát hay không thể làm cho giặc điếc tai 	Nay ta bảo thật các ngươi : nên nhớ câu “đặt mồi lửa vào dưới đống củi” là nguy cơ, nên lấy điều “kiềng canh nóng mà thổi rau nguội” làm răn sợ. Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên ; khiến cho người người giỏi như Bàng Mông, nhà nhà đều là hậu nghệ ; có thể bêu được đầu Hốt Tất Liệt ở cửa khuyết, làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai. Như vậy, chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ ; chẳng những gia quyến của ta được êm ấm gối chăn, mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão ; chẳng những tông miếu của ta sẽ được muôn đời tế lễ, mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm ; chẳng những thân ta kiếp này đắc chí, mà đến các ngươi trăm năm về sau tiếng vẫn lưu truyền ; chẳng những danh hiệu ta không bị mai một, mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu thơm. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không ?	Nay ta bảo thật các ngươi : nên nhớ câu “đặt mồi lửa vào dưới đống củi” là nguy cơ, nên lấy điều “kiềng canh nóng mà thổi rau nguội” làm răn sợ. Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên ; khiến cho người người giỏi như Bàng Mông, nhà nhà đều là hậu nghệ ; có thể bêu được đầu Hốt Tất Liệt ở cửa khuyết, làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai. Như vậy, chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ ; chẳng những gia quyến của ta được êm ấm gối chăn, mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão ; chẳng những tông miếu của ta sẽ được muôn đời tế lễ, mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm ; chẳng những thân ta kiếp này đắc chí, mà đến các ngươi trăm năm về sau tiếng vẫn lưu truyền ; chẳng những danh hiệu ta không bị mai một, mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu thơm. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không ? 	Tôi nắm lấy cái vai gầy của lão, ôn tồn bảo :	- Chẳng kiếp gì sung sướng thật, nhưng có cái này là sung sướng : bây giờ cụ ngồi xuống phản này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai lang, nấu một ấm nước chè tươi thật đặc ; ông con mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào Thế là sung sướng.	- Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.	Lão nói xong lại cười đưa đà. Tiếng cười gượng nhưng nghe đã hiền hậu. Tôi vui vẻ bảo :	 - Thế là được, chứ gì ? Vậy cụ ngồi xuống đây, tôi đi luộc khoai, nấu nước.	 - Nói đùa thế, chứ ông giáo cho để khi khác. (Nam Cao, Lão Hạc) 	Tôi nắm lấy cái vai gầy của lão, ôn tồn bảo :	- Chẳng kiếp gì sung sướng thật, nhưng có cái này là sung sướng : bây giờ cụ ngồi xuống phản này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai lang, nấu một ấm nước chè tươi thật đặc ; ông con mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào Thế là sung sướng.	- Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.	Lão nói xong lại cười đưa đà. Tiếng cười gượng nhưng nghe đã hiền hậu. Tôi vui vẻ bảo :	 - Thế là được, chứ gì ? Vậy cụ ngồi xuống đây, tôi đi luộc khoai, nấu nước.	 - Nói đùa thế, chứ ông giáo cho để khi khác. (Nam Cao, Lão Hạc) 	Tôi nắm lấy cái vai gầy của lão, ôn tồn bảo :	- Chẳng kiếp gì sung sướng thật, nhưng có cái này là sung sướng : bây giờ cụ ngồi xuống phản này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai lang, nấu một ấm nước chè tươi thật đặc ; ông con mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào Thế là sung sướng.	- Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.	Lão nói xong lại cười đưa đà. Tiếng cười gượng nhưng nghe đã hiền hậu. Tôi vui vẻ bảo :	 - Thế là được, chứ gì ? Vậy cụ ngồi xuống đây, tôi đi luộc khoai, nấu nước.	 - Nói đùa thế, chứ ông giáo cho để khi khác. (Nam Cao, Lão Hạc) Vai xã hội trong hội thoại là gì ? Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội nào ? CÂU HỎI CỦNG CỐHƯỚNG DẪN TỰ HỌC CHUẨN BỊ BÀI MỚI- Học thuộc ghi nhớ Sgk/94.- Tìm thêm ví dụ minh họa cho bài tập 3 Sgk/95.Bài : Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận.- Đọc văn bản Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.- Tìm những từ ngữ biểu lộ tình cảm mãnh liệt của tác giả và những câu cảm thán trong văn bản trên.- So sánh cách sử dụng từ ngữ và đặt câu có tính chất biểu cảm trong hai văn bản Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến và Hịch tướng sĩ.- Trả lời câu hỏi : Làm thế nào để phát huy hết tác dụng của yếu tố biểu cảm trong văn bản nghị luận ?- Làm bài tập 1 Sgk/97 và bài tập 3 Sgk/98.