Bài giảng môn Ngữ văn 8 - Tiết 85: Đọc hiểu văn bản Ngắm trăng (Hồ Chí Minh) - Nguyễn Văn Hiệp

Văn học 8Tiết 85: Văn bảnNGẮM TRĂNG – ĐI ĐƯỜNG ( Nhật kí trong tù) Hồ Chí MinhNgười thực hiện: Giáo viênCHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ CHÚC CÁC EM HỌC SINH CÓ MỘT GIỜ HỌC BỔ ÍCHNguyễn Hữu HiệpTRƯỜNG THCS CƯ PUIĐọc thuộc lòng bài “Tức cảnh Pác Bó” của Hồ Chí Minh và cho biết nhận định nào nói đúng nhất về con người Bác trong bài thơ.ABDBình tĩnh tự chủ trong mọi hoàn cảnh.Ung dung, lạc quan trước cuộc sống cách mạng đầy khó khăn.Quyết đoán, tự tin trước mọi tình thế cách mạngYêu nước, sẵn sàng cống hiến cả cuộc đời cho Tổ Quốc.CKiểm tra bài cũNgữ văn8I- Đọc hiểu chú thích1- Tác giả Mùa thu năm 1942 Bác lấy tên là Hồ Chí Minh lên đường sang Trung Quốc tranh thủ sự viện trợ của nước ngoài cho cách mạng Việt NamĐến Quảng Tây thì bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam. Bác bị giải đi khắp 13 huyện và hơn 30 nhà lao.Trong 13 tháng bị bắt giam Người đã sáng tác tập thơ “ Ngục trung nhật ký ”2- Tác phẩm.a- Ngắm trăngHoàn cảnh sáng tácNgười viết bài thơ này vào tháng 9 năm 1942 Tìm hiểu nhan đềNhà thơ ngắm trăng trong hoàn cảnh đặc biệt: Trong tù, ở nước ngoài. Vậy người tù ngắm trăng sẽ như thế nào? Tâm trạng ra sao? b- Đi đườngHoàn cảnh sáng tácBài thơ ra đời trong hoàn cảnh khi Bác bị giải đi nhà lao Thiên BảoTìm hiểu nhan đề“Đi đường” cho ta thấy những khó khăn gian khổ mà Bác phải trải qua trong những năm tháng bị giam cầm ở Quảng Tây.II- Đọc hiểu văn bảnA- Ngắm trăng1- Đọc văn bảnPhiên âmNgục trung vô tửu diệc vô hoa, Đối thử lương tiêu nại nhược hà ? Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt, Nguyệt tòng song khích khán thi gia.(Vọng: ngắm, nguyệt: trăng, ngục: nhà tù, trung: trong, vô: không, tưủ: rượu, diệc: cũng, hoa: hoa, đối: đứng trước, hướng về, đối với, thử: này , lương: tốt lành, đẹp, tiêu: đêm , nại nhược hà: biết làm thế nào , nhân : người , hướng: hướng về phía, song: cửa sổ, tiền : trước, trước khi, khán: xem , nhìn, minh: sáng , tòng: từ , theo, khích: khe, chỗ hở, thi gia: nhà thơ.)Trong tù không rượu cũng không hoa,Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ;Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ, Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.Dịch thơ(Vọng nguyệt)Ngắm TrăngHình ảnhNgữ văn8Dịch nghĩaTrong tù không rượu cũng không hoa, Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào? Người hướng ra trước song ngắm trăng sáng, Từ ngoài khe cửa, trăng ngắm nhà thơ.1- Đọc văn bảnTrong tù không rượu cũng không hoa,(Ngục trung vô tửu diệc vô hoa, )2-Phân tícha- Câu khai đềNgữ văn8NGẮM TRĂNGPhê phán các chế độ nhà tù Tưởng Giới Thạch tàn bạo.Bày tỏ sự nuối tiếc không có “rượu” và “hoa “để thưởng thức cảnh trăng sáng.Nói về cái gian khổ thiếu thốn của cuộc sống tù đầy.Vì sao ở đây nhà thơ lại nhắc đến “rượu”, “hoa”? Hãy chọn phương án trả lời đúng trong các phương án sau:CÂU HỎIABCTrắc nghiệmNgữ văn8- Vào đề một cách tự nhiên, đồng thời cũng đưa ra một lời nhận xét chân thực- Trong tù làm gì có rượu và hoa -> bộc lộ sự bực mình vì thiếu thốn.- Giọng thơ tương đối bình thản2-Phân tícha- Câu khai đề2- Phân tích b- Câu thừa đề(Đối thử lương tiêu nại nhược hà?)Ngữ văn8Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ;Qua câu thơ chúng ta phẩm chất gì của người tù Hồ Chí Minh? Bộc lộ tâm hồn nghệ sỹ yêu say đắm thiên nhiên Người thấy tiếc và thấy thiếu vắng rượu, hoa Ung dung, khát khao, thèm tận hưởng cảnh đẹp đêm trăng Sự say mê, rung động mãnh liệt trước cảnh đẹp thiên nhiên mặc dù đâng bị lao tù.Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.songsong( hướng tiền khán minh , tòng khích khán .)NhânNguyệtthi gianguyệtNgữ văn82- Phân tích c- Hai câu chuyển đề và hợp đềHai câu thơ thể thể hiện mối quan hệ và tình cảm gì giữa người và trăngThể hiện mối quan hệ đặc biệt, giao hòa thắm thiết giữa trăng và người.Biện pháp nghệ thuật gì được sử dụng trong hai câu thơ trên?Phép đối và nhân hóa được sử dụng thành công.Người tù hướng ra ngoài say đắm tận hưởng vẻ đẹp của vầng trăng.Vầng trăng cũng chủ động vượt song sắt nhà tù để đến với tri âmCả hai chủ động tìm đến nhau, giao hòa, nhìn ngắm nhau say đắmHình ảnh song sắt ở giữa nhà thơ và vầng trăng có ý nghĩa gì?Mang ý nghĩa biểu trưng, là sức mạnh tàn bạo, lạnh lùng của nhà tù trước tâm hồn tự do của nhà thơ.2- Phân tích c- Hai câu chuyển đề và hợp đềCó ý kiến cho rằng: Bài thơ là một cuộc vượt ngục về tinh thần. Em có nhất trí với ý kiến đó không? Vì sao ?Định hướng cho học sinh trả lời: Sức mạnh tinh thần kì diệu của người chiến sỹ - thi sỹ Phía sau nhà tù đen tối là vầng trăng thơ mộng và bầu trời tự do Với cuộc ngắm trăng thì nhà tù trở nên vô nghĩa trước tâm hồn tri âm, tri kỉ tìm đến nhau Bác không bận tâm về cuộc sống thiếu thốn vật chất trong tù mà tâm hồn bay bổng hòa cùng thiên nhiên.Ngữ văn82- Phân tích c- Hai câu chuyển đề và hợp đề(Tẩu lộ)Đi đườngHình ảnhTẩu lộ tài tri tẩu lộ nan, Trùng san chi ngoại hựu trùng san;Trùng san đăng đáo cao phong hậu,Vạn lí dư đồ cố miện gian.(Tẩu: đi , chạy , lộ: đường, tài: mới , tri: biết , nan: khó , trùng: nhiều lớp chồng lên nhau, san : núi, chi: quan hệ từ dùng để nối, ngoại: ngoài, hựu: lại, lại lần nữa, đăng: lên , đáo : đến , cao: cao, phong: đỉnh núi, chỏm núi, hậu : sau, sau khi, vạn: vạn, lí: dặm, dư đồ: bản địa đồ, lãnh thổ, cố miện gian: trong tầm mắt, trong tầm nhìn)Đi đường mới biết gian lao, Núi cao rồi lại núi cao trập trùng; Núi cao lên đến tận cùng, Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.	Phiên âmDịch thơNgữ văn8Dịch nghĩa	Có đi đường mới biết đường đi khó, 	Hết lớp núi này lại tiếp đến lớp núi khác; 	Khi đã vượt các lớp núi lên đến đỉnh cao chót,	Thì muôn dặm nước non thu cả vào trong tầm mắt. Phân tích Đi đường mới biết gian lao, Núi cao rồi lại núi cao trập trùng;Theo em nội dung câu thơ thứ nhất là gì?Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:CÂU HỎIKể việc đi đường.Miêu tả việc đi đường..Nhận xét, suy ngẫm về việc đi đườngABCchi ngoại hựu ;)Tẩu lộTrùng santẩu lộtrùng san ( tài tri nanNgữ văn8Kết cấu trùng lặp tăng tiến trong câu thơ thứ hai cho em thấy rõ hơn điều gì?Hãy chọn đáp án đúng trong các đáp án sau:CÂU HỎI Khó khăn ngày càng chồng chất, triền miên. Độ cao của dãy núi.Độ dài của con đường.ABCTrắc nghiệmNgữ văn8Phân tích Núi cao lên đến tận cùng,Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non.(Trùng san đăng đáo cao phong hậu,Vạn lí dư đồ cố miện gian)Ngữ văn8Luyện TậpNêu điểm giống nhau và khác nhau của hai bài thơ: “Ngắm trăng”, “đi đường”.Ngữ văn8Trả lời:- Điểm khác nhau: Đề tài.- Điểm giống nhau:	Thể thơ, hoàn cảnh sáng tác, nhân vật trữ 	tình, vẻ đẹp của nhân vật trữ tình. 	(lòng lạc quan, bản lĩnh cách mạng)