Bài giảng môn Ngữ Văn 8 - Tiết 95: Tiếng Việt: Hành động nói

 Chµo mõng quý thÇy c« gi¸o vÒ dù giê líp 8A h«m nay ! HOẠT ĐỘNGGIAO TIẾPHÀNH ĐỘNG NÓI?Hành động là việc làm cụ thể của một con người nhằm một mục đích nhất địnhTiết 95:	HÀNH ĐỘNG NÓIĐọc đoạn trích sau:Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói:Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.	(Thạch Sanh)	Tiết 95:	HÀNH ĐỘNG NÓI(1) Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. (2) Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. (4) Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.(1) Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. (2) Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. (4) Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.- Lý Thông tìm cách đuổi Thạch Sanh đi để cướp công của Thạch Sanh(1) Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. (2) Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. (4) Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.- Lý Thông tìm cách đuổi Thạch Sanh đi để cướp công của Thạch SanhĐoạn trích :Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói:Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.	(Thạch Sanh)	,Đoạn trích :Mẹ con Lý Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cửa. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về, mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho nghe chuyện giết chằn tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lý Thông bỗng nảy ra kế khác. Hắn nói:Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.Thạch Sanh lại thật thà tin ngay. Chàng vội vã từ giã mẹ con Lý Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân.	(Thạch Sanh)Có(1) Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. (2) Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. (3) Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. (4) Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.- Lý Thông tìm cách đuổi Thạch Sanh đi để cướp công của Thạch SanhHành động nóiLời nóiMục đíchBài tập tình huốngA hỏi B:	- Mấy giờ rồi ?B có thể ứng xử như sau:Câu trả lời của B thỏa mãn được việc cung cấp thông tin cần thiết cho A.(1) B im lặng không trả lời.B có cộng tác nhưng B không nắm được nội dung thông tin để trả lời theo nội dung đòi hỏi của A.B không cộng tác với A. Có thể B đang mải theo đuổi chuyện riêng của mình và không nghe thấy lời A hỏi. Hoặc có thể B nghe thấy lời A nhưng không muốn trả lời.(2) B nói: Xin lỗi, tôi không biết.(3) B nói: 3 giờ rồi.=> Hành động nói => Hỏi(1)Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu.(2)Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết.(3)Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy. trốn đi ngay đi.(4)Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu.Đẩy Thạch Sanh đi để mình hưởng lợiXác định mục đích của hành động nói:	Lời của Lý ThôngMục đíchTrìnhbàyĐiềukhiển (đe doạ )Điều khiển Hứa hẹnCái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống: - Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?Điểm thêm một “giây” nức nở, chị Dậu ngó con bằng cách xót xa: - Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị Thôn Đoài.Cái Tí nghe nói dãy nảy, giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và òa lên khóc.[] Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí vẫn tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ nghe mẹ nó giục phải đi, nó lại nhếch nhác, mếu khóc:- U nhất định bán con đấy ư ? U không cho con ở nhà nữa ư ? Khốn nạn thân con thế này ! Trời ơi !...	( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )Thảo luận nhóm(3 phút): Chỉ ra các hành động nói trong đoạn trích sau và cho biết mục đích của mỗi hành động.Đoạn văn:Bộc lộ cảm xúc (4)Khốn nạn thân con thế này ! Trời ơi !...Hỏi, bộc lộ cảm xúc (3) U nhất định bán con đấy ư ? U không cho con ở nhà nữa ư? Trình bày ( báo tin ) (2) Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.Hỏi, bộc lộ cảm xúc (1) Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu ?MỤC ĐÍCHHÀNH ĐỘNG NÓITiÕt 95: Hµnh ®éng nãiCËu võa ®i du lÞch vÒ ®Êy µ?GËt ®Çu.A. Cã vui kh«ng?B. L¾c ®Çu.Bµi tËp më réng:Em h·y cho biÕt ®o¹n v¨n trªn cã nh÷ng hµnh ®éng nãi nµo?-> Cã hµnh ®éng hái vµ hµnh ®éng gËt ®Çu, l¾c ®Çu ( x¸c nhËn vµ b¸c bá).=>Nh­ vËy hµnh ®éng nãi cã thÓ diÔn ra b»ng lêi nãi t­¬ng øng víi c¸c kiÓu c©u, còng cã thÓ b»ng cö chØ, ®iÖu bé, nh­ng d¹ng ®iÓn h×nh cña hµnh ®éng nãi vÉn lµ b»ng lêi nãi.III. Luyện tập: Bài 1 (trang 63)“Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình,đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ,thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa,để thỏa lòng tham không cùng,giả hiệu Vân Nam Vương mà thu bạc vàng ,để vét của kho có hạn.”“Các ngươi ở cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, không có mặc thì ta cho áo,không có ăn thì ta cho cơm;quan nhỏ thì ta thăng chức, lương ít thì ta cấp bổng; đi thủy ta cho thuyền, đi bộ ta cho ngựa; lúc trận mạc xông pha thì cùng nhau sống chết,lúc ở nhà nhàn hạ thì cùng nhau vui cười.”khích lệ lòng căm thù giặc“Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên khiến cho người người giỏi như Bàng Mông,nhà nhà đều là Hậu Nghệ;có thể bêu được đầu Hốt Tất Liệt ở cửa khuyết,làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai.”khích lệ lòng trung quân ái quốckhích lệ tinh thần học tập,rèn luyệnKhích lệ tinh thần học tập “Binh thư yếu lược” và lòng yêu nước của các tướng sĩ.MỤC ĐÍCH CỦA HÀNH ĐỘNG NÓI	 trình bày(kể)trình bày (tả)điều khiển 1) Bác trai đã khá rồi chứ ? (2) Cảm ơn cụ, nhà cháu đã tỉnh táo như thường. Nhưng xem ý hãy còn lề bề lệt bệt chừng như vẫn mỏi mệt lắm. (3) Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. (4) Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn.	(5) Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã. Nhịn suông từ sáng hôm qua tới giờ còn gì. - (6) Thế thì phải giục anh ấy ăn mau lên đi, kẻo nữa người ta sắp sửa kéo vào rồi đấy ! 	=> Hỏi=> Cảm ơn, trình bày=> Cầu khiến ( khuyên bảo )=> Trình bày ( dự đoán tình hình )=> Trình bày.=> Điều khiển ( thúc giục, khuyên bảo )Hµnh ®éng nãiMôc ®Ých§©y lµ trêi cã ý...lµm viÖc lín.tr×nh bµyChóng t«i nguyÖn...tæ quèc!høa hÑn Hµnh ®éng nãimôc ®Ých“Cậu vàng đi đời rồi , ông giáo ạ!”, Bán rồi, họ vừa bắt xong” B¸o tinCụ bán rồi?; “thÕ nã cho b¾t µ? ” §Ó háiKhốn nạn... Ông giáo ơi!... Béc lé c¶m xócC¸c c©u cßn l¹iTr×nh bµyBµi 3 :	X¸c ®Þnh kiÓu hµnh ®éng nãi ®­îc thùc hiÖn trong c©u chøa tõ “høa”.	- Anh ph¶i høa víi em kh«ng bao giê ®Ó chóng ngåi c¸ch xa nhau.	hµnh ®éng ®iÒu khiÓn	- Anh høa ®i.	hµnh ®éng ®iÒu khiÓn	- Anh xin høa.	hµnh ®éng høa	Bài tập: Viết một đoạn hội thoại từ 5 – 6 câu với chủ đề tự chọn có sử dụng hành động nói sao cho phù hợp với tình huống giao tiếp ? xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« vµ c¸c em häc sinh ®· chó ý l¾ng nghe !