Bài giảng môn Ngữ văn 9 tiết 121: Sang thu - Hữu Thỉnh

Sang thuTiết 121Hữu ThỉnhI- Vài nét về tác giả và tác phẩm.1- Tác giảNguyễn Hữu Thỉnh sinh năm1942.Quê quán: huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh PhúcNhiều năm làm công tác tuyên huấn trong quân đội. Được trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ, ngòi bút gắn với đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn.Hiện là chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.Sang thuI/ Vài nét về tác giả, tác phẩm.1. Tác giả:- Hữu Thỉnh -2. Tác phẩm:Bài thơ in trong tập thơ: “ Từ chiến hào tới thành phố”- Hoàn cảnh sáng tác:+ Thiên nhiên bắt đầu sang thu+ Đất nước vừa bước từ chiến tranh sang hoà bình (1976).Sang thuI/ Vài nét về tác giả, tác phẩm.- Hữu Thỉnh -II/ Đọc – tiếp xúc văn bản.Sang thu- Hữu Thỉnh -Bỗng nhận ra hương ổiPhả vào trong gió seSương chùng chình qua ngõHình như thu đã vềSông được lúc dềnh dàngChim bắt đầu vội vãCó đám mây mùa hạVắt nửa mình sang thuVẫn còn bao nhiêu nắngĐã vơi dần cơn mưaSấm cũng bớt bất ngờTrên hàng cây đứng tuổi.Sang thu- Hữu Thỉnh -Bỗng nhận ra hương ổiPhả vào trong gió seSương chùng chình qua ngõHình như thu đã vềSông được lúc dềnh dàngChim bắt đầu vội vãCó đám mây mùa hạVắt nửa mình sang thuVẫn còn bao nhiêu nắngĐã vơi dần cơn mưaSấm cũng bớt bất ngờTrên hàng cây đứng tuổi.Sang thuI/ Vài nét về tác giả, tác phẩm.- Hữu Thỉnh -II/ Đọc – Tìm hiểu chung bài thơ.1. Thể thơ:2. Phương thức biểu đạt:4. Cảm Xúc chung của bài thơ:Những rung động và suy tư của nhà thơ trước cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa.3. Bố cục:Phần1: Tín hiệu báo thu về ( khổ 1).Phần2: Quang cảnh đất trời vào thu (khổ2).Phần3: Những biến đổi âm thầm trong lòng cảnh vật (khổ3). Thơ năm chữ.Biểu cảm kết hợp với miêu tả.Sang thuI/ Vài nét về tác giả, tác phẩm.- Hữu Thỉnh -II/ Đọc – Tiếp xúc văn bản.III/ Phân tíchBỗng nhận ra hương ổiPhả vào trong gió seSương chùng chình qua ngõHình như thu đã về1. Tín hiệu báo thu về.Hương ổiGió se: -Sương Nghệ thuật: nhân hoá, – phả -> Khứu giác. -> Xúc giác.- chùng chình ->Thị giác=>Tạo ra những bước chuyển nhẹ nhàng của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa.từ láy hình ảnh giàu sức gợi tả.Sang thuI/ Vài nét về tác giả, tác phẩm.- Hữu Thỉnh -II/ Đọc – Tìm hiểu chung bài thơ.III/ Phân tích bài thơ.Bỗng nhận ra hương ổiPhả vào trong gió seSương chùng chình qua ngõHình như thu đã về1. Tín hiệu báo thu về.hương ổiGió seSương- Nghệ thuật: nhân hoá, từ ngữ, hình ảnh giàu sức gợi tả -> Những bước chuyển nhẹ nhàng của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa.– phả- chùng chìnhBỗngHình như Cảm Xúc ngỡ ngàng, bâng khuâng, mơ hồ=>Bức tranh giao mùa nồng nàn hơi ấm làng quê trong cảm nhận ngỡ ngàng của tác giả.Sang thuI/ Vài nét về tác giả, tác phẩm.- Hữu Thỉnh -II/ Đọc – Tìm hiểu chung bài thơ.III/ Phân tích bài thơ.1. Tín hiệu báo thu về.2. Quang cảnh đất trời sang thu.Sông được lúc dềnh dàngChim bắt đầu vội vãCó đám mây mùa hạVắt nửa mình sang thuSông:Chim:Đám mây:dềnh dàngbắt đầu vội vã.: Vắt nửa mình sang thuNghệ thuật đối,diễn tả sự vận động tương phản của sự vật.Từ láy gợi cảm, nhân hoá sống động làm cho sự vật trở nên, có hồn.=>Đất trời biến chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt.Nếu tưởng tượng , em sẽ vẽ bức tranh thu lúc giao mùa như thế nào ?Đáp ánThiên nhiên sang thuKhổ 1Khổ 2Giác quanVị trí miêu tả của cảnhThính giác, thị giác, khứu giác (cảm giác- ngỡ ngàng)Ngắm nhìn(tri giác)Thiên nhiên được miêu tả ở tầm thấp, gầnThiên nhiên được miêu tả ở tầm cao, xa, rộngI/ Vài nét về tác giả, tác phẩm.- Hữu Thỉnh -II/ Đọc – Tìm hiểu chung bài thơ.III/ Phân tích bài thơ.1. Tín hiệu báo thu về.2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu.3. Những chuyển biến âm thầm trong lòng cảnh vật.Vẫn còn bao nhiêu nắngĐã vơi dần cơn mưaSấm cũng bớt bất ngờTrên hàng cây đứng tuổiCảnh đứng tuổi Hàng cây Vẫn còn - vơi dần – cũng bớt Nắng – mưa – sấm Bản lĩnh cứng cỏiĐiềm tĩnh  Nghệ thuật ẩn dụ. Từ cảnh vật gợi gợi suy ngẫm sâu xa, kín đáo về cuộc đời.Cảnh vật sang thu và con người cũng ở độ “sang thu” Sang thu“ Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gửi gắm suy ngẫm của mình - khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.” ( Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)Sang thuI/ Vài nét về tác giả, tác phẩm.- Hữu Thỉnh -II/ Đọc – Tìm hiểu chung bài thơ.III/ Phân tích bài thơ.1. Tín hiệu báo thu về.2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu.3. Những chuyển biến âm thầm trong lòng cảnh vật.IV/ Tổng kết.1. Nghệ thuật: - Nhân hoá, ẩn dụ kết hợp đối lập tuơng phản. - Sử dụng nhiều từ láy gợi tả, hình ảnh giàu tính tượng trưng.2. Nội dung: - Cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước thiên nhiên ở thời điểm giao mùa- Thể hiện tình cảm tha thiết, trân trọng vẻ đẹp của quê hương xứ sở.- Suy ngẫm sâu lắng về con người, cuộc đời.Ghi nhớ Từ cuối hạ sang đầu thu, đất trời có những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt. Sự chuyển biến này đã được Hữu Thỉnh gợi lên bằng cảm nhận tinh tế, qua những hình ảnh giàu sức biểu cảm trong bài Sang thu.Sang Thu(Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa)Cảnh(Thiên nhiên)Khổ INghệ thuậtKhổ IIKhổ IIITình(Cảm nghí)CảnhKhổ INghệ thuậtNhân hoá, ẩn dụ kết hợp đối lập tương phản...Từ ngữ giàu sức gợi cảm, hình ảnh giàu tính tượng trựng.Khổ IIKhổ IIITìnhTín hiệu thu về(thấp, hẹp, gần)Đất trời sang thu(cao,rộng,xa) Đổi thay sâu kín(ngoài vào trong)Ngỡ ngàng(cảm giác)Ngắm nhìn(tri giác)Trầm ngâm(suy ngẫm)Sang Thu(Cảnh vật thiên nhiên lúc giao mùa)Tính đa nghĩa của bài thơSang thuNắng thu đang trải đầyĐã trăng non múi bưởiBên cầu con nghé đợiCả chiều thu sang sông ( Hữu Thỉnh, Chiều sông Thương)Em không nghe rừng thuLá thu rơi xào xạc,Con nai vàng ngơ ngácĐạp trên lá vàng khô? ( Lưu trọng Lư, Tiếng thu)Long lanh đáy nước in trờiThành xây khói biếc non phơi bóng vàng. ( Nguyễn Du)?Hãy đọc những câu thơ về mùa thu mà em biết.Bỗng nhận ra hương ổiPhả vào trong gió seSương chùng chình qua ngõHình như thu đã vềSông được lúc dềnh dàngChim bắt đầu vội vãCó đám mây mùa hạVắt nửa mình sang thuVẫn còn bao nhiêu nắngĐã vơi dần cơn mưaSấm cũng bớt bất ngờTrên hàng cây đứng tuổiSang thu- Hữu Thỉnh -trò chơi ô chữHƯƠNổGIMƠHồBấTNờGNHÂNHóTUYÊNHUATác giả cảm nhận mùa thu bắt đầu từ hương vị này?12345HMTAUUĐây là từ diễn tả tâm trạng của nhà thơ qua câu “Hình như thu đã về”Từ bỗng thể hiện trạng thái cảm xúc nàyBiện pháp tu từ này được dùng nhiều nhất trong bài”Sang thu”Đây là công việc mà Hữu Thỉnh từng làm trong quân đội.MùATHUấNbài tập Về nhà:Học thuộc lòng bài thơ.Viết một đoạn văn trình bày cảm nhận về cảnh sang thu trên quê hương em.- Soạn bài: Nói với con.10Trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo và các em !