Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Ôn tập: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

BUỔI ƠN THỨ 3CHỮA BÀI TẬP LÀM VĂN TUẦN TRƯỚC:Ơn kiến thức Tiếng Việt” hội thoại”.Cảm thụ văn học: “ Thuế máu”Chữa bài làm văn về nhà:1. Ưu điểm:Số lượng nộp bài:Nội dung:(Hành văn, sắp xếp ý, cách diễn đạt ý...)	Hành văn:Hình thức:	Bố cục bài viết:	Diễn đạt ý:	Lỗi chính tảChữa bài làm văn về nhà:Nhược điểm:Nội dung:Hình thức:I.Vai xã hội trong hội thoại:Thế nào là vai xã hội trong hội thoại ? Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại.Vai xã hội được xác định bằng quan hệ nào ? Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội:+ Quan hệ trên- dưới, ngang hàng (tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội)+ Quan hệ thân - sơ (quen biết, thân tình)-Vai xã hội đa dạng, nhiều chiều nên khi tham gia hội thoại cần xác định đúng vai để chọn cách nĩi cho phù hợp.Lượt lời trong hội thoại ? Những lưu ý khi tham gia hội thoai ? Trong hội thoại ai cũng được nĩi. Mỗi lần nĩi trong hội thoại là một lượt lời.- Khi tham gia hội thoại phải giữ lịch sự, tơn trọng lượt lời của người khác, tránh nĩi tranh lượt lời, cắt lời, chêm lời ...- Nhiều khi im lặng cũng là một cách biểu thị thái độ.* Đoạn trích: Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi: - Hồng ! Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không? [] Nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp. Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ t«i, một người đàn bà đã bị cái tội là goá chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực. Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến. [..] Tôi cũng cười đáp lại cô tôi: - Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về. Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt: - Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu! Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi chằm chặp đưa nhìn tôi. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng .. .. thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay. Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng: - Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ. [] Tôi cười dài trong tiếng khóc, hỏi cô tôi: - Sao cô biết mợ con có con? Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể các chuyện cho tôi nghe. Có một bà họ nội xa vào trong ấy cân gạo về bán. Bà ta một .hôm đi qua chợ thấy mẹ tôi ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn. [] Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đày đoạ mẹ tôi là một vật .như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi. Cô tôi bỗng đổi giọng, lại vỗ vai, nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị: - Vậy mày hỏi cô Thông – tên người đàn bà họ nội xa kia – chỗ ở của mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trước sau gì cũng một lần xấu, chả nhẽ bán xới mãi được sao? Tỏ sự ngậm ngùi thương xót thầy tôi, cô tôi chập chừng nói tiếp: -Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù sao cũng đỡ tủi cho cậu mày, và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ? (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)Tiết 107: HỘI THOẠICâu 1: Quan hệ giữa các nhân vật tham gia hội thoại trong đoạn trích trên đã cho là quan hệ gì? Ai ở vai trên? Ai là vai dưới?Quan hệ gia tộc Người cơ của Hồng: vai trên Chú bé Hồng : vai dướiI.Vai xã hội trong hội thoại:Vai trênVai dướiCâu 2: Cách xử sự của người cơ cĩ gì đáng chê trách?+ Với quan hệ gia tộc, người cơ đã xử sự khơng đúng với thái độ chân thành, thiện chí của tình cảm ruột thịt. +Với tư cách là người lớn tuổi, vai bề trên, người cơ đã khơng cĩ thái độ đúng mực của người lớn đối với trẻ em.Thảo luận:Câu 3: Tìm những chi tiết cho thấy nhân vật chú bé Hồng đã cố gắng kìm nén sự bất bình của mình để giữ thái độ lễ phép? tơi cúi đầu khơng đápTơi lại im lặng cúi đầu xuống đấtcổ họng tơi đã nghẹn ứ khĩc khơng ra tiếng? Giải thích vì sao Hồng phải làm như vậy?Vì Hồng là người thuộc vai dưới, cĩ bổn phận tơn trọng người trên.	Vai xã hội là gì?	Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoạiVai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội nào? Quan hệ trên - dưới hay ngang hàng (theo tuổi tác, thứ bậc trong gia đình và xã hội) Quan hệ thân – sơ (mức độ quen biết)Khi tham gia hội thoại, mỗi chúng ta cần chú ý điều gì? Vì quan hệ xã hội vốn đa dạng nên vai xã hội của mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều.Khi ta tham gia hội thoại, mỗi người cần xác định vai của mình để chọn cách nĩi cho phù hợp.NGUYỄN THỊ NGỌC BÍCH- Tóm tắt văn bản tự sự là gì ? - Kể ra các nhân vật quan trọng trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao. Em hãy cho biết yêu cầu đối với một văn bản tóm tắt. - Muốn tóm tắt văn bản tự sự, theo em cần làm gì ?LUYỆN TẬP TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ Tiết ôn tậpBài tập 1:TÓM TẮT TRUYỆN NGẮN “ LÃO HẠC” CỦA NHÀ VĂN NAM CAO a) Con trai lão Hạc đi đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng”.b) Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng.c) Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông giáo trông coi mảnh vườn.d) Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó.e) Một hôm lão xin Binh Tư một ít bả chó.g) Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm một trận khủng khiếp.h) Lão bỗng nhiên chết – cái chết thật dữ dội.i) Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy.k) Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo. Sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng đã được nêu chưa ?Những sự việc tiêu biểu và các nhân vật quan trọng của truyện lão Hạc đã được liệt kê khá đầy đủ nhưng còn lộn xộn, cần sắp xếp lại.Hãy sắp xếp hợp lí. a) Con trai lão Hạc đi đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng”.b) Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng.c) Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông giáo trông coi mảnh vườn.d) Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó.e) Một hôm lão xin Binh Tư một ít bả chó.g) Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm một trận khủng khiếp.h) Lão bỗng nhiên chết – cái chết thật dữ dội.i) Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy.k) Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo. b) Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng.a) Con trai lão Hạc đi đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng”. d) Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó.c) Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông giáo trông coi mảnh vườn.g) Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm một trận khủng khiếp.e) Một hôm lão xin Binh Tư một ít bả chó.i) Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy.h) Lão bỗng nhiên chết – cái chết thật dữ dội.k) Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo. Hãy tóm tắt khoảng 10 dòng . “Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng. Con trai lão Hạc đi đồn điền cao su, lão chỉ còn lại cậu Vàng. Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó, mặc dù hết sức buồn bã và đau xót. Lão mang tất cả tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ trông coi mảnh vườn. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và từ chối cả những gì ông giáo giúp. Một hôm lão xin Binh Tư một ít bả chó, nói là để giết con chó hay đến vườn, làm thịt và rủ Binh Tư cùng uống rượu. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. Nhưng rồi bỗng nhiên lão chết – cái chết thật dữ dội. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, chỉ có Binh Tư và ông giáo hiểu.” - Các nhân vật quan trọng : - Sự việc tiêu biểu : Bài tập 2 : đoạn trích Tức nước vỡ bờ chị Dậu, cai lệ, người nhà lý trưởng. Sự việc tiêu biểu, nhân vật quan trọng. Trình bày vào bảng nhóm (5 phút) - Chị Dậu chăm sóc chồng ốm nặng. - Cai lệ và người nhà lí trưởng vào quát tháo đòi sưu, định bắt anh Dậu. - Chị Dậu hạ mình van xin nhưng chúng vẫn cố tình hành hạ cả chồng chị lẫn bản thân chị . - Bị dồn vào đường cùng và để bảo vệ chồng, chị đã vùng lên chống trả. - Chị đã quâït ngã hai tên tay sai.Hãy tóm tắt khoảng 10 dòng . “ Chị Dậu đang chăm sóc chồng ốm nặng. Cai lệ và người nhà lí trưởng vào quát tháo đòi sưu, định bắt anh Dậu. Chị Dậu hạ mình van xin nhưng chúng vẫn cố tình hành hạ cả chồng chị và bản thân chị . Bị dồn vào đường cùng, chị vùng lên thật quyết liệt . Chị đã quâït ngã hai tên tay sai.” Đây là hai tác phẩm tự sự nhưng rất giàu chất thơ, ít sự việc (truyện ngắn trữ tình), các tác giả tập trung chủ yếu miêu tả cảm giác và nội tâm nhân vật nên rất khó tóm tắt. Bài tập 3 : văn bản Tôi đi học , Trong lòng mẹRất khó tóm tắt ? Chuẩn bị bài mới  CÔ BÉ BÁN DIÊM (tiết 1)- Đọc văn bản, chú thích- Trả lời câu hỏi 1 phần đọc – hiểu văn bản+ xác định 3 phần của văn bản.+ căn cứ vào đâu để chia phần thứ hai thành những đoạn nhỏ ?Chúc Các Em Học Tốt