Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Tiết 114: Lựa chọn trật tự từ trong câu - Hoàng Thị Thanh Thúy

Trường THCS Đống đaThi đua dạy tốt, học tốt!ngữ văn 8- lớp 8a5GV: Hoàng Thị Thanh Thúy 	Kiểm tra bài cũ:	Thế nào là lượt lời ? Để thể hiện phép lịch sự tôn trọng lượt lời của người khác thì người tham gia hội thoại phải làm gì?Trả lời	- Trong hội thoại ai cũng được núi. Mỗi lần cú một người tham gia hội thoại núi được gọi là một lượt lời.	- Để giữ lịch sự cần: Trỏnh núi tranh lượt lời, cắt lời hoặc chờm vào lời người khỏc.Nhiều khi cần im lặng để biểu thị thỏi độNhạc : Nguyễn Lê TâmLời thơ : Lưu Quang VũCa sĩ: Ngô Hồng QuangTiếng ViệtTiết 114Lựa chọn trật tự từ trong câuTiết 114: Lựa chọn trật tự từ trong câuVớ dụ:Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn. Run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng. Gừ đầu roi xuống đất, cai lệ thột bằng giọng khàn khàn của người hỳt nhiều xỏi cũ:- Thằng kia ! ễng tưởng mày chết đờm qua, cũn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! (Ngụ Tất Tố - Tắt đốn)I. Nhận xột chung:Thảo luận nhóm: 3 phútEm hãy thay đổi trật tự từ trong câu in đậm màu đỏ, sao cho nghĩa của câu không thay đổi ?Vớ dụ:Cỏc cỏch sắp xếp khỏc:2.Cai lệ gừ đầu roi xuống đất, thột bằng giọng khàn khàn của một người hỳt nhiều xỏi cũ.3.Cai lệ thột bằng giọng khàn khàn của một người hỳt nhiều xỏi cũ, gừ đầu roi xuống đất.	I.Nhận xột chungTiết 114 : Lựa chọn trật tự từ trong câu 1. Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: Tiết 114 : Lựa chọn trật tự từ trong câu I. Nhận xột chungVớ dụ: Cỏch 1Anh Dậu uốn vai ngỏp dài mộttiếng. Uể oải, chống tay xuốngphản, anh vừa rờn vừa ngỏngđầu lờn. Run rẩy cất bỏt chỏo,anh mới kề vào đến miệng, cailệ và người nhà lớ trưởng đósầm sập tiến vào với nhữngsong, tay thước và dõy thừng. Gừ đầu xuống đất, cai lệ bằng giọng khàn khàn củangười hỳt nhiều xỏi cũ:- Thằng kia ! ễng tưởng màychết đờm qua, cũn sống đấy à?Nộp tiền sưu! Mau! (Ngụ Tất Tố)Cỏch sắp xếpNhấn mạnh sự hung hónLiờn kết chặt chẽ với cõu trướcLiờn kết chặt chẽ với cõu sau 1 + + +roiroithộtTiết 114 : Lựa chọn trật tự từ trong câuI.Nhận xột chungVớ dụ: Cỏch 2Anh Dậu uốn vai ngỏp dài mộttiếng. Uể oải, chống tay xuốngphản, anh vừa rờn vừa ngỏngđầu lờn. Run rẩy cất bỏt chỏo,anh mới kề vào đến miệng, cai lệvà người nhà lớ trưởng đó sầmsập tiến vào với những song,tay thước và dõy thừng. Cai lệ gừ đầu xuống đất, bằng giọng khàn khàn của ngườihỳt nhiều xỏi cũ:Thằng kia ! ễng tưởng màychết đờm qua, cũn sống đấy à?Nộp tiền sưu! Mau! Cỏch sắp xếpNhấn mạnh sự hung hónLiờn kết chặt chẽ với cõu trướcLiờn kết chặt chẽ với cõu sau 1 + + + 2 - ++roiroithột+ Lặp lại từ “roi” ngay ở đầu câu có tác dụng liên kết chặt chẽ câu ấy với câu trước.+ Đặt từ “thét” ở sau có tác dụng liên kết chặt chẽ câu ấy với câu sau. + Mở đầu bằng cụm từ “gõ đầu roi xuống” đất có tác dụng nhấn mạnh sự hung hãn của cai lệ.2. Việc lựa chọn trật tự như trên vì:Có nhiều cách sắp xếp mà không thay đổi ý nghĩa của câu. Vì sao tác giả Ngô Tất Tố lại lựa chọn trật tự từ như vậy?Tiết 114 : Lựa chọn trật tự từ trong câu I.Nhận xột chung- Cú nhiều cỏch sắp xếptrật tự từ, mỗi cỏch đemlại hiệu quả diễn đạtriờng.- Cần lựa chọn trật tự từthớch hợp với yờu cầugiao tiếp.Cách sắp xêpNhấn mạnh sự hung hónLiờn kết chặt chẽ với cõu trướcLiờn kết chặt chẽ với cõu sau1+++2-++II. Một số tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ? Trật tự từ trong những bộ phận câu in đậm dưới đây thể hiện điều gì?Vớ dụ1:a) Người nhà lớ trưởng hỡnh như khụng dỏm hành hạ một người ốm nặng, sợ hoặc xảy ra sự gỡ, hắn cứ lúng ngúng ngơ ngỏc, muốn núi mà khụng dỏm núi. Đựng đựng, cai lệ giật phắt cỏi thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu. 	Chị Dậu xỏm mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn.Thể hiệnthứ tự trước sau của hoạt độngThể hiện thứ bậc cao thấp của các nhân vậtThứ tự xuất hiện của các nhân vật.Tương ứng với cụm từ đứng trước:Cai lệ mang roi songNgười nhà lí trưởng mang tay thước và dây thừngự.Vớ dụ1:Anh Dậu uốn vai ngỏp dài một tiếng. Ủờ oải, chống tay xuống phản, anh vừa rờn vừa ngỏng đầu lờn, run rẩy cất bỏt chỏo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lớ trưởng đó sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dõy thừng.Vớ dụ 2:a, Gậy tre, chụng tre chống lại sắt thộp của quõn thự. Tre xung phong vào xe tăng, đại bỏc. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mỏi nhà tranh, giữ đồng lỳa chớn. Tre hi sinh để bảo vệ con người. (Thộp Mới)b. Gậy tre, chụng tre chống lại sắt thộp của quõn thự. Tre xung phong vào xe tăng, đại bỏc. Tre giữ mỏi nhà tranh, giữ đồng lỳa chớn, giữ làng, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người.c. Gậy tre, chụng tre chống lại sắt thộp của quõn thự. Tre xung phong vào xe tăng, đại bỏc. Tre giữ làng,giữ mỏi nhà tranh, giữ đồng lỳa chớn, giữ nước. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Cách viết của nhà văn Thép Mới có hiệu quả diễn đạt cao hơn vì nó có nhịp điệu hài hòa.Trong những cách nêu trên, cách nào gợi âm hưởng, tiết tấu, nhịp điệu hay hơn? Vì sao?   III. Luyện tập: Nờu lớ do (hiệu quả, tỏc dụng) của sự sắp xếp trật tự từ ?Tiết 114 : Lựa chọn trật tự từ trong câuĐọc và xỏc định yờu cầu của bài tập?III. Luyện tập: Giải thớch lớ do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận cõu và cõu in đậm dưới đõy: a) Lịch sử ta đó cú nhiều cuộc khỏng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yờu nước của dõn ta. Chỳng ta cú quyền tự hào vỡ những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lờ Lợi, Quang Trung, ... Chỳng ta phải ghi nhớ cụng lao của cỏc vị anh hựng dõn tộc, vỡ cỏc vị ấy là tiờu biểu của một dõn tộc anh hựng.  Kể tờn cỏc vị anh hựng dõn tộc theo thứ tự xuất hiện của cỏc vị ấy trong lịch sử.Tiết 114: Lựa chọn trật tự từ trong câuIII. Luyện tập: Giải thớch lớ do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận cõu và cõu in đậm dưới đõy: b). Đẹp vụ cựng, Tổ quốc ta ơi! Rừng cọ đồi chố, đồng xanh ngào ngạt Nắng chúi sụng L , hũ ụ tiếng hỏt Chuyến phà dào dạt bến nước Bỡnh Ca  Nhấn mạnh vẻ đẹp của non sụng đất nướcTiết 114 : Lựa chọn trật tự từ trong câuụỏtụụđồng thời đảm bảo cho cõu thơ cú sự hài hũa về mặt ngữ õm của cõu thơ .ạtIII. Luyện tập: Giải thớch lớ do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận cõu và cõu in đậm dưới đõy: c) Ấy cũng may cho cụ, vơ vẩn mói ở ngoài phố thế này mà gặp mật thỏm hay đội con gỏi thỡ khốn. - Mật thỏm tụi cũng chả sợ, đội con gỏi tụi cũng chả cần.  Liờn kết cõu với những cõu khỏc trong văn bản Tiết 114 : Lựa chọn trật tự từ trong câuIII. Luyện tập: Bài tập bổ trợ d) Cựng lắm, nú cú giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tự. Ở tự thỡ hắn coi là thường. Liờn kết với cõu đứng trước, đồng thời nhấn mạnh sự việc được núi đến. Tiết 114 : Lựa chọn trật tự từ trong câuÔ cửa số 3Nêu lí do sắp xếp trật tự từ trong các câu sau: Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàngNhị vàng, bông trắng, lá xanh Phạm Văn Đồng từng nhận định như thế nào về TiếngViệt?Sửa lại trật tự từ ở câu sauBiển luôn thay đổi màu tùytheo sắc mây trời.Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm. Nêu tác dụng của sự sắp xếp trật tự từ ?Trật tự từ của câu nào góp phần tạo nên tính nhạc?A.Giấy đỏ buồn không thắm.B.Tiếng gà gáy vang cả xóm.C. Mát rượi lòng ta ngân nga tiếng hát .trò chơi: ô cửa bí mậtÔ cửa bí mậtGiữ gìn sự trong sángcủa Tiếng ViệtTrời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề .Biển xám xịt, nặng nề, trời âm u mây mưa. Tiếng Việt là một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay. Miêu tả vẻ đẹp hoa sen từ ngoài vào trong và ngược lại.Luật chơiÔ cửa may mắn Chúc mừng các bạn!Luật chơi- Có 7 ô cửa trong đó có 1 ô cửa bí mật. Lần lượt các đội lựa chọn ô cửa và trả lời câu hỏi. Nếu trả lời đúng được 5 điểm, trả lời sai không có điểm.- Sau khi mở hết 6 ô cửa, đội nào nhiều điểm hơn sẽ được mở ô cửa bí mật.- Nếu đội nào mở được ô cửa may mắn, bạn sẽ được tặng 5 điểm.- Nếu nhúm chọn trả lời sai thỡ cỏc nhúm khỏc dành quyền trả lời. Nếu trả lời đỳng được 3 điểm, trả lời sai khụng được điểm.Trật tự từ trong câu có thể :-Thể hiện thứ tự nhất định của sự vật, hiện tượng- Liên kết câu với những câu khác.- Nhấn mạnh hình ảnh, đặc điểm của sự vật..Đảm bảo sự hài hòa về ngữ âm.Tiếng ViệtThơ : Lưu Quang VũTrỏi đất rộng giàu sang bao thứ tiếng Cao quý thõm trầm rực rỡ vui tươi Tiếng Việt rung rinh nhịp đập trỏi tim ngườiTiếng tha thiết, núi thường nghe như hỏt Kể mọi điều bằng rớu rớt õm thanh.HệễÙNG DAÃN HOẽC ễÛ NHAỉ:Veà nhaứ hoùc baứi. Xem laùi baứi taọp. Chuaồn bũ baứi mụựi.gõ đầu roi xuống đất2.Cai lệbằng giọngthétkhàn khàn của người hút nhiều xái cũ.3. Cai lệcai lệcai lệgõ đầu roi xuống đất,gõ đầu roi xuống đất.gõ đầu roi xuống đất.theựtthét.4.Thétbằng giọng5.Bằng giọngbằng giọngkhàn khàn của người hút nhiềukhàn khàn của người hút khàn khàn của người hút nhiều xái cũ,nhiều xái cũ,xái cũ,6. Bằng giọngkhàn khàn của người hút nhiềugoừ ủaàu roi xuoỏng ủaỏt,cai lệ7. Gõ đầu roi xuống đất,bằng giọng khàn khàncủa người hút nhiều xái cũ,cai lệthét.xái cũthét.