Bài giảng môn Ngữ Văn Khối 8 - Tiết 34: Tìm hiểuvăn bản: Hai cây phong (Trích Người thầy đầu tiên - Ai-ma-top) - Hoàng Thị Hạnh

Chào mừng các thầy cô đến dự giờ thăm lớp 8a1Môn VănGV: Hoàng Thị HạnhTổ: Xã hộiTrường THCS Chu Mạnh Trinh Hai cây phong (Trích người thầy đầu tiên) Ai-ma-tốpAi – ma – tốp sinh năm 1928 - là người nước cộng hoà Cư-rơ-gư-xtan(vùng Trung á thuộc Liên Xô cũ).- Là nhà văn nổi tiếng, là viện sĩ hàn lâm khoa học =>được giải thưởng Lê -nin Nhà văn Ai – ma – tốp a/ Đọc và tìm hiểu chú thíchb/ Tác phẩm: + Xuất xứ: Là phần đầu của tác phẩm: “ Người thầy đầu tiên”.+ Phương thức :Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.+ Chủ đề : Tình yêu quê hương, lòng biết ơn người thầy đầu tiên đã trồng cây và trồng người nơi thảo nguyên hoang vu mênh mông.- Bố cục: Hai phần.+ Phần 1: “Từ đầu” đến “Như một mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh” => Hai cây phong trong cảm nhận của nhân vật “Tôi” - Người hoạ sĩ.+ Phần 2: Còn lại => Kí ức tuổi thơ về hai cây phong. Suy ngẫm về người trồng hai cây phong. Phong: một loại cây to, thân cao và thẳng, mọc ở vùng ôn đới, bắc bán cầuLàng Kurkurờu chỳng tụi nằm ven chõn nỳi, trờn một cao nguyờn rộng cú những khe nước ào ào từ nhiều ngỏch đỏ đổ xuống. Phớa dưới làng tụi là thung lũng Hoàng Thổ, là cỏnh thảo nguyờn Karakh mờnh mụng nằm giữa cỏc nhỏnh của rặng nỳi Đen và con đường sắt làm thành một cỏi thảm màu băng qua đồng bằng chạy tớt đến chõn trời phớa tõy. nằm ven chõn nỳi, trờn một cao nguyờn rộngkhe nước ào àocỏnh thảo nguyờn Karakh mờnh mụngnỳi Đen và con đường sắt=> Hựng vĩ, bao laPhớa trờn làng tụi, giữa một ngọn đồi, cú hai cõy phong lớn. Tụi biết chỳng từ thuở bắt đầu biết mỡnh. Dự ai đi từ phớa nào đến làng Kurkurờu trụng thấy hai cõy phong đú trước tiờn; chỳng luụn luụn hiện ra trước mắt hệt như những ngọn hải đăng đặt trờn nỳi. cú hai cõy phong biết chỳng từ thuở bắt đầu biết mỡnh thấy hai cõy phong đú trước tiờnnhư những ngọn hải đăng đặt trờn nỳi=>Mang giỏ trị tớn hiệu-Là biểu tượng của làng, niềm tự hào của cả dõn làng=>So sỏnh ý nghĩaThậm chớ tụi cũng khụng biết giải thớch ra sao nhưng cứ mỗi lần về quờ, khi xuống xe lửa đi qua thảo nguyờn về làng, tụi đều coi bổn phận đầu tiờn là từ xa đưa mắt tỡm hai cõy phong thõn thuộc ấy. Dự chỳng cú cao đến đõu chăng nữa, đứng xa thế cũng khú lũng trụng thấy ngay được, nhưng tụi thỡ bao giờ cũng cảm biết được chỳng, lỳc nào cũng nhỡn rừ. Đó bao lần tụi từ những chốn xa xụi trở về Kurkurờu và lần nào tụi cũng thỡ thầm với một nỗi buồn da diết: “Ta sắp được thấy chỳng chưa, hai cõy phong sinh đụi ấy? Mong sao chúng về tới làng, chúng lờn đồi mà đến với hai cõy phong. Rồi sau đú cứ đứng dưới gốc cõy để nghe mói tiếng lỏ reo cho đến khi say sưa ngõy ngất”. coi bổn phận đầu tiờn là từ xa đưa mắt tỡm hai cõy phongbao giờ cũng cảm biết được chỳng, lỳc nào cũng nhỡn rừ. sắp được thấy chỳng chưaMong sao chúng về tới làng, chúng lờn đồinghe mói tiếng lỏ reo cho đến khi say sưa ngõy ngất”.=>Mong nhớ mónh liệt, gắn bú đến mức say mờ, hạnh phỳc khi được gặp Trong làng tụi khụng thiếu gỡ cỏc loại cõy,nhưng hai cõy phong này khỏc hẳn: chỳng cú tiếng núi riờng và hẳn phải cú một tõm hồn riờng, một tõm hồn chan chứa những lời ca ờm dịu. Dự ta cú tới đõy vào lỳc nào, ban ngày hay ban đờm, chỳng vẫn nghiờng ngả thõn cõy, lay động lỏ cành, khụng ngớt tiếng rỡ rào theo nhiều cung bậc khỏc nhau. Cú khi tưởng chừng như một làn súng thuỷ triều dõng lờn vỗ vào bói cỏt, cú khi lại nghe như một tiếng thỡ thầm thiết tha nồng thắm chuyển qua lỏ cành như một đỏm lửa vụ tỡnh, cú khi hai cõy phong bỗng im bặt một thoỏng, rồi khắp lỏ cành lại cất tiếng thở dài một hơi như thương tiếc người nào. Và khi mõy đen kộo đến cựng với bóo giụng, xụ góy cành, tỉa trụi lỏ, hai cõy phong nghiờng ngả tấm thõn dẻo dai và reo vự vự như một ngọn lửa bốc chảy rừng rực. hai cõy phong này khỏc hẳncú một tõm hồn riờnglời ca ờm dịunghiờng ngả thõn cõy, lay động lỏ cànhkhụng ngớt tiếng rỡ ràonhư một làn súng thuỷ triều dõng lờn vỗ vào bói cỏtnhư một tiếng thỡ thầm thiết tha nồng thắmcú khi hai cõy phong bỗng im bặt một thoỏngcất tiếng thở dài một hơi như thương tiếc người nàonghiờng ngả tấm thõn dẻo dai và reo vự vựnhư một ngọn lửa bốc chảy rừng rực.chỳng cú tiếng núi riờng=> Cảm nhận tinh tế, trớ tưởng tượng phong phỳ, tỡnh cảm tha thiết mónh liệt=> So sỏnh, ẩn dụ, nhõn húa, kết hợp miờu tả và biểu cảm=> Như hai con người với hỡnh hài cao lớn, sức lực dẻo dai, dũng mạnh với sức sống mạnh mẽ, tõm hồn phong phỳ, cú cuộc sống riờng. Cứ vào cuối năm học, trước khi bắt đầu nghỉ hố là bọn con trai chỳng tụi lại chạy ào lờn đõy phỏ tổ chim. Cứ mỗi lần chỳng tụi reo hũ, huýt cũi ầm ĩ chạy lờn đồi là hai cõy phong khổng lồ lại nghiờng ngả đung đưa như muốn chào mời chỳng tụi đến với búng rõm mỏt rượi và tiếng lỏ xào xạc dịu hiền. Và chỳng tụi, lũ ranh con đi chõn đất, cụng kờnh nhau bỏm vào cỏc mắt mấu và cành cõy trốo lờn cao làm chấn động cả vương quốc loài chim. Hàng đàn chim hoảng hốt kờu lờn, chao đi chao lại trờn đầu. Cứ vào cuối năm họchai cõy phong khổng lồ lại nghiờng ngả đung đưamuốn chào mời chỳng tụi đến với búng rõm mỏt rượitiếng lỏ xào xạc dịu hiền=>Nghệ thuật nhõn húa=>Là người bạn thõn thiết, gắn búvà từ trờn những cành cao ngất, cao đến ngang tầm cỏnh chim bay, bỗng như cú một phộp thần thụng nào vụt mở ra trước mắt chỳng tụi cả một thế giới đẹp đẽ vụ ngần của khụng gian bao la và ỏnh sỏng. Chiều rộng khụng cựng của đất đai làm chỳng tụi sửng sốt. Mỗi đứa chỳng tụi đều nớn thở ngồi yờn lặng đi trờn một cành cõy và quờn mất cả chim lẫn tổ chim. Chuồng ngựa của nụng trường mà chỳng tụi vẫn coi là toà nhà rộng lớn nhất trờn thế giới, ngồi đõy chỳng tụi thấy chỉ như một căn nhà xộp bỡnh thường. Phớa sau làng là dải thảo nguyờn hoang vu mất hỳt trong làn sương mờ đục...thấy những con sụng mà trước đõy chỳng tụi chưa từng nghe núi đến. Những dũng sụng lấp lỏnh tận chõn trời như những sợi chỉ bạc mỏng manh. Chỳng tụi nộp mỡnh ngồi trờn cỏc cành cõy suy nghĩ: đó phải đấy là nơi tận cựng thế giới chưa, hay phớa sau vẫn cũn cú bầu trời ấy, những đỏm mõy, những đồng cỏ và sụng ngũi như thế này? Chỳng tụi nỏu mỡnh trờn cỏc cành cõy, lắng nghe những tiếng giú ảo huyền và tiếng lỏ cõy đỏp lại lời giú, thỡ thầm to nhỏ về những miền đất bớ ẩn đầy sức quyến rũ lẩn sau chõn trời xa thẳm biờng biếc kia. trờn những cành cao ngấtnhư cú một phộp thần thụng nào vụt mởmột thế giới đẹp đẽ vụ ngầnthảo nguyờn hoang vulàn sương mờ đụcchõn trời xa thẳm biờng biếcdũng sụng lấp lỏnh tận chõn trờiChiều rộng khụng cựng của đất đai=> Bức tranh quê hương đẹp vụ ngần, thơ mộng, bí ẩn và đầy quyến rũ.=>NT kể và tả xen lẫn đậm chất hội hoạ.=> Hỡnh ảnh, đường nột, màu sắc sinh động, huyền ảoChiều rộng khụng cựng của đất đai làm chỳng tụi sửng sốt. Mỗi đứa chỳng tụi đều nớn thở ngồi yờn lặng đi trờn một cành cõy và quờn mất cả chim lẫn tổ chimChỳng tụi cố gương hết tầm mắt nhỡn vào nơi xa thẳm biờng biếc của thảo nguyờn và nom thấy khụng biết bao nhiờu đất đai mà trước đõy chỳng tụi khụng biết đến, thấy những con sụng mà trước đõy chỳng tụi chưa từng nghe núi đến... Chỳng tụi nộp mỡnh ngồi trờn cỏc cành cõy suy nghĩ: đó phải đấy là nơi tận cựng thế giới chưa, hay phớa sau vẫn cũn cú bầu trời ấy, những đỏm mõy, những đồng cỏ và sụng ngũi như thế này? Chỳng tụi nỏu mỡnh trờn cỏc cành cõy, lắng nghe những tiếng giú ảo huyền và tiếng lỏ cõy đỏp lại lời giú, thỡ thầm to nhỏ về những miền đất bớ ẩn đầy sức quyến rũ lẩn sau chõn trời xa thẳm biờng biếc kia.  Tụi lắng nghe tiếng hai cõy phong rỡ rào, tim đập rộn ràng vỡ thảng thốt và vui sướng, trong tiếng xạc xào khụng ngớt ấy tụi cố hỡnh dung ra những miền xa lạ kia. chỳng tụi sửng sốtnớn thở ngồi yờn lặng nộp mỡnh ngồi trờn cỏc cành cõy suy nghĩnỏu mỡnh trờn cỏc cành cõy, lắng ngheTụi lắng nghetim đập rộn ràngthảng thốt và vui sướng=>Bất ngờ, xỳc động, say sưa=>Làm giàu cú tõm hồn, trớ tuệ tuổi thơ=>Khơi dậy khỏt vọng, ước mơ được khỏm phỏ, được mở rộng tầm nhỡn.Tụi lắng nghe tiếng hai cõy phong rỡ rào, tim đập rộn ràng vỡ thảng thốt và vui sướng, trong tiếng xạc xào khụng ngớt ấy tụi cố hỡnh dung ra những miền xa lạ kia. Thuở ấy chỉ cú một điều tụi chưa hề nghĩ đến: ai là người đó trồng hai cõy phong trờn đồi này? Người vụ danh ấy đó ước mơ gỡ, đó núi những gỡ khi vựi hai gốc cõy xuống đất, người ấy đó ấp ủ những niềm hi vọng gỡ khi vun xới chỳng nơi đõy, trờn đỉnh đồi cao này? => Gắn với tình yêu thiên nhiên và quê hương đất nước.- Thuở ấy chưa nghĩ- Thầy Đuy-sen đem hai cõy phong về trồng trờn đồi cao cựng An-tư-nai-Mục đớch: hi vọng những đứa trẻ nghèo sẽ được mở mang kiến thức, sẽ trưởng thành, sẽ là người cú ớch=> Ca ngợi tấm lũng, phẩm chất của người chiến sĩ cộng sản chõn chớnh=> Tỡnh yờu hai cõy phong gắn với tình yêu, lũng kớnh trọng thầy Đuy-sena) Nghệ thuật- Ngôn ngữ trong sáng kết hợp với hai mạch kể.- Kể, tả, biểu cảm đan xen.- Bút pháp miêu tả hết sức tinh tế cùng với phép so sánh, nhân hoá và trí tưởng tượng phong phú.- Ngòi bút trữ tình đậm chất hội hoạ.b) Nội dung ý nghĩa- Văn bản cho thấy vẻ đẹp quyến rũ và cao quí của hai cây phong.- Tấm lòng gắn bó thiết tha của con người với cảnh vật quê hương yêu quí, tình cảm yêu quí cảnh vật gắn liền với tình yêu con người- Tâm hồn trong sáng, giàu cảm xúc của tác giả. Đọc diễn cảm“Trong làng tôi không thiếu gì các loài cây, nhưng hai cây phong này khác hẳn – chúng có tiếng nói riêng và hẳn phải có một tâm hồn riêng, chan chứa những lời ca êm dịu. Dù ta tới đây, ban ngày hay ban đêm, chúng cũng vẫn nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành, không ngớt tiếng rì rào theo nhiều cung bậc khác nhau. Có khi tưởng chừng như một làn sóng thuỷ triều dâng lên vỗ vào bãi cát, có khi lại nghe như một tiếng thì thầm thiết tha nồng thắm truyền qua lá cành như một đốm lửa vô hình, có khi hai cây phong im bặt một thoáng, rồi khắp lá cành lại cất tiếng thở dài một lượt như thương tiếc người nào. Và khi mây đen kéo đến cùng với bão dông, xô gãy cành, tỉa trụi lá, hai cây phong nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo vù vù như một ngọn lửa bốc cháy rừng rực”IV/ Luyện tập Em hãy cho biết tên một thầy giáo sau này trở thành nhà cách mạng vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam ?