Bài giảng môn Ngữ văn Khối 8 - Tiết 44: Làm văn Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh

 Kính chào quý thầy cơ Tiết 44. Bài 11. Tập làm văn TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH29I/ Vai trß vµ ®Ỉc ®iĨm chung cđa v¨n b¶n thuyÕt minh1.V¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi sèng con ng­êia. §äc v¨n b¶n:CÂY DỪA BÌNH ĐỊNH7 Lá cây cĩ màu xanh lục vì các tế bào của lá cĩ chứa nhiều lục lạp. Một mi- li- mét lá chứa bốn mươi vạn lục lạp. Trong các lục lạp này cĩ chứa một chất gọi là diệp lục, tức là chất xanh của lá. Ánh sáng trắng của mặt trời gồm bảy màu: tím. chàm, lam, lục, vàng, cam, đỏ.Sở dĩ chất diệp lục cĩ màu xanh lục vì nĩ hút các tia sáng cĩ màu khác,nhất là màu đỏ và màu lam, nhưng khơng thu nhận màu xanh lục và lại phản chiếu màu này, do đĩ mắt ta mới nhìn thấy màu xanh lục. Nếu ta chiếu chất diệp lục của lá cây bằng một nguồn sáng màu đỏ, chất này sẽ thu nhận tất cả các tia màu đỏ, nhưng vì khơng cĩ tia sáng màu xanh lục để phản chiếu lại, nên kết quả ta nhìn vào lá cây chỉ thấy một màu đen sì Như vậy lá cây cĩ màu xanh là do chất diệp lục trong lá cây. (Theo Vũ Văn Chuyên, Hỏi đáp về thực vật)TẠI SAO LÁ CÂY CĨ MÀU XANH LỤC ?8HUẾ9Thân cây làm máng.Cọng lá làm chổi.Lá làm nhà tranh. Nước dừa để uống, để làm thức ăn, bánh kẹo.mang nhiều lợi ích và gắn bĩ với cuộc sống.11Trình bày những lợi íchcủa cây dừa (Bình Định).12Văn bản “Tại sao lá cây cĩ màu xanh lục?” giải thích điều gì?13Chất diệp lục trong lá cây cĩ màu xanh lục vì nĩ hút các tia sáng cĩ màu khác nhưng khơng thu nhận màu xanh lục và lại phản chiếu màu nầy, do đĩ mắt ta mới nhìn thấy màu xanh lục.14 Nếu ta chiếu chất diệp lục của lá cây bằng nguồnsáng màu đỏ, chất nầy sẽ thu nhận các tia màu đỏ, nhưng vì khơng cĩ tia sáng màu xanh lục đểphản chiếu lại, nên ta nhìn vào lá cây chỉ thấy mộtmàu đen sì.15 Giải thích lá cây cĩ màu xanhlục là do chất diệp lục cĩ tronglá cây. 16Sơng núi hài hịaCơng trình văn hĩa nghệ thuật nổi tiếng17 Văn bản HUẾCơm hếnbánh bèo Huếbún bị HuếMĩn ăn đặc sản HuếSản phẩm - nĩn lá Huế18Giới thiệu HUẾ là một trung tâm vănhĩa nghệ thuật lớn của ViỆT NAM.20Một số văn bản cùng loại:-Giới thiệu về một danh lam thắng cảnh: Vịnh Hạ Long - Trình bày tiểu sử của một danh nhân : Hồ Chí Minh. - Giới thiệu một đồ vật: Cây bút bi. Thảo luận nhóm ( 2 phút ) Câu 1 : Các văn bản trên có thể xem là văn bản tự sự ( hay miêu tả, nghị luận, biểu cảm) không ? Tại sao ? Chúng khác với các văn bản ấy ở chỗ nào ? Câu 2 : Các văn bản trên có những đặc điểm chung nào làm chúng trở thành một kiểu riêng ? Câu 3 : Các văn bản trên đã thuyết minh về đối tượng bằng những phương thức nào ? Câu 4 : Ngôn ngữ của văn bản trên có đặc điểm gì ?PHÂN BIỆT VĂN BẢN THUYẾT MINH VỚI CÁC THỂ LOẠI VĂN BẢN KHÁCTỰ SỰMIÊU TẢBIỂU CẢMNGHỊ LUẬNTHUYẾT MINH- Trình bày chi tiết cụ thể giúp người đọc hình dung ra sự vật, con người, - Bộc lộ cảm xúc chủ quan của người viết về đối tượng..- Trình bày ý kiến, luận điểm.- Thể hiện quan điểm của người viết bằng suy luận và lí lẽ..-Trình bàyđặc điểm,tính chất,nguyênnhân củacác hiệntượng, sựvật trongtự nhiênxã hội.- Trình bày sự việc, diễn biến, nhân vật. Có cốt truyện.24Câu 1: Các văn bản trên không thể xem là văn bản tự sự ( Hay miêu tả, nghị luận , biểu cảm ) Vì : - Văn bản tự sự có cốt truyện , sự việc , diễn biến , nhân vật.- Văn bản miêu tả : Miêu tả cụ thể sinh động giúp cho người đọc cảm thấy.- Văn bản biểu cảm:Bộc lộ cảm xúc cá nhân.- Văn bản nghị luận : Trình bày luận điểm , luận cứ.Câu 2 : Văn bản trên có những đặc điểm chung : Trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật , hiện tượng.Câu 3 : Các văn bản trên đã thuyết minh đối tượng bằng phương thức : Trình bày, giải thích, giới thiệu .Câu 4 : Ngôn ngữ của các văn bản trên có đặc điểm: Chính xác , rõ ràng, dễ hiểu. - Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức ( kiến thức ) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân , của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu,giảithích.- Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, xác thực , hữu ích cho con người.- Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác , rõ ràng, chặt chẽ và hầp dẫn.Ghi nhớLuyện tậpBài tập 1: Các văn bản sau đây có phải là văn bản thuyết minh không? Vì sao? a) Khởi nghĩa Nông Văn Vân. b) Con giun đất. 28KHỞI NGHĨA NƠNG VĂN VÂN(1833_1835) Nơng Văn Vân là tù trưởng dân tộc Tày, giữ chức tri châu Bảo Lạc(Cao Bằng). Khơng chịu nổi sự chèn ép của triều đình nhà Nguyễn, Nơng Văn Vân cùng một số tù trưởng tập hợp dân chúng nổi dậy(). Cuộc khởi nghĩa lan khắp miền núi Việt Bắc và một số làng người Mường, người Việt ở trung du. Nhà Nguyễn đã hai lần cử những đạo quân lớn kéo lên đàn áp, nhưng khơng hiệu quả. Lần thứ ba( năm 1835), quân triều đình tấn cơng dữ dội từ nhiều phía và bao vây đốt rừng. Nơng Văn Vân chết trong rừng. Cuộc khởi nghĩa bị dập tắt.(Lịch sử 7) 29CON GIUN ĐẤT Giun đất là động vật cĩ đốt, gồm khoảng 2500 lồi, chuyên sống ở vùng đất ẩm, Đầu giun đất cĩ cơ phát triển và trơn để chui vào trong đất. Mình giun đất cĩ chất nhờn để da luơn ướt, giảm ma sát khi chui trong đất . Giun đất cĩ màu nâu khi ở trong lịng đất, cĩ màu rêu trên lưng khi sống trong rêu. Giun đất cĩ sức sống mạnh, dù bị chặt đứt , nĩ vẫn cĩ thể tái sinh. Giun đất cĩ tác dụng đào bới làm xốp đất. Phân giun đất là thứ phân bĩn rất tốt cho thực vật. Giun đất được dùng làm phương tiện xử lý rác, làm sạch mơi trường. Giun đất dùng để chăn nuơi gia súc. Người cũng thể ăn giun đất vì nĩ cĩ 70% lượng đạm trong cơ thể. Giun đất cĩ thể dùng làm thuốc chữa bệnh. Giun đất là giống vật cĩ ích.( Theo Bách khoa tri thức thế kỉ XXI) 31CÁC TRI THỨC VỀKHOA HỌC32BT 2 :Văn bản “ Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000” Thuộc văn bản nghị luận nhưng sử dụng yếu tố thuyết minh nói rõ tác hại của bao bì ni lông làm cho đề nghị có sức thuyết phục cao. BT 3 : Các văn bản khác như tự sự, nghị luận , biểu cảm , miêu tả cần yếu tố thuyết minh như một phương tiện diễn đạt rất có hiệu quả. Câu 2 : Những hìnhảnh sau đây giới thiệuđiều gì ?Giới thiệu đền thờ anh hùng dân tộc tổng lãnh binh NGUYỄN VĂN TiẾN33Hướng dẫn chuẩn bị bài ở nhà :- Soạn bài : Phương pháp thuyết minh : + Đọc trước các đoạn văn trang 126 đến trang 128 và em hãy viết một đoạn văn ( đề tài tự chọn ) có sử dụng yếu tố thuyết minh và cho biết em đã sử dụng các phương pháp nào ?- Về học ghi nhớ và làm tất cả các bài tập.Bài học đến đây là kết thúc.Tạm biệt các em!