Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 65: Đọc văn Ông đồ (Vũ Đình Liên) - Nguyễn Thế Quyên

 thùc hiÖn: NguyÔn ThÕ QuyªnTr­êng trung häc c¬ së Cao Nh©nEm h·y ®äc thuéc bµi th¬ “Muèn lµm th»ng Cuéi” cña T¶n §µ? Nªu néi dung vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña bµi th¬?MỘT NÉT VĂN HOÁ CỦA NGƯỜI VIỆT NAMC©y nªu, Trµng ph¸o b¸nh ch­ng xanh.ThÞt mì, d­a hµnh, c©u ®èi ®á.¤ng §åVò §×nh Liªn TiÕt 65Bµi 17 - TiÕt 65:¤ng §å- Vò §×nh Liªn -I, §äc – chó tÝch1. Giíi thiÖu t¸c gi¶ - t¸c phÈm:Vũ Đình Liên (sinh ngày 12 tháng 11 năm 1913- mất ngày 18 tháng 1 năm 1996) là một nhà thơ, nhà giáo nhân dân Việt namÔng sinh tại Hà Nội, quê gốc ở thôn Châu Khê, xã Thúc Kháng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương, đỗ tú tài trường Bưởi năm 1932, ông từng dạy học ở các trường tư thục Thăng Long, Gia Long, Trường nữ sinh Hoài Đức để kiếm sống, ông học thêm trường Luật. Năm 1936 ông được biết đến với bài thơ "Ông đồ" đăng trên báo Tinh Hoa. Ông tham gia giảng dạy nhiều năm và từng là chủ nhiệm khoa tiếng Pháp trường Đại học Quốc gia Hà Nội [1]. Ngoài thơ ông còn hoạt động trong lĩnh vực lý luận, phê bình văn học và dịch thuật. Ông là hội viên sáng lập Hội Nhà văn Việt nam Vò §×nh Liªn (1913-1996) Tác phẩmMột số bài thơ: Ông đồ, Lòng ta là những hàng thành quách cũ, Luỹ tre xanh, Người đàn bà điên ga Lưu xá... Đôi mắt (1957) Sơ thảo lịch sử văn học Việt Nam (cùng Nhóm Lê Quý Đôn-1957) Nguyễn Đình Chiểu (1957) Thơ Baudelaire (dịch-1995) Mặc dù được biết đến trong phong trào Thơ mới nhưng Vũ Đình Liên chưa xuất bản một tập thơ nào. Đầu năm 1941, trong một bức thư gửi Hoài Thanh, lúc Hoài Thanh làm cuốn Thi nhân Việt Nam, Vũ Đình Liên viết "Tôi bao giờ cũng có cái cảm tưởng là không đạt được ý thơ của mình. Cũng vì không tin thơ tôi có chút giá trị gì nên đã lâu tôi không làm thơ nữa". Hoài Thanh nhận xét Vũ Đình Liên hạ mình quá đáng, nhưng ông cũng hiểu nỗi đau của Vũ Đình Liên [3]. Những bài thơ hiếm hoi được biết đến của ông đều mang nặng nỗi niềm hoài cổ, về luỹ tre xưa, về thành quách cũ và "những người muôn năm cũ". Hoài niệm của ông cũng là nỗi niềm của nhiều người và bức tranh bằng thơ về Ông Đồ vẫn sẽ còn tồn tại với thời gian: - H×nh t­îng nµy ®­îc x©y dùng trªn mét nguyªn mÉu cã thùc ngoµi ®êi. §ã lµ vµo kho¶ng nh÷ng n¨m 1935 - 1936 trªn phè Hµng Bå ( Hµ Néi ) cã mét «ng ®å nghÌo ngåi viÕt ch÷ thuª. ¤ng ®å nµy nghÌo ®Õn møc kh«ng cã s½n giÊy ®Ó viÕt ch÷, khi nµo cã kh¸ch ®Õn th× «ng míi ch¹y ®i mua giÊy. Tõ nh©n vËt nµy Vò §×nh Liªn ®· x©y dùng h×nh t­îng «ng ®å bÊt hñ trong thi ca ViÖt Nam. - Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c n¨m 1936, in trªn b¸o “ Tinh hoa”.Hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ Vò ®×nh liªnI. §äc – chó thÝchT¸c gi¶- t¸c phÈm.§äctiÕt 65 «ng ®åMỗi năm hoa đào nở Lại thấy ông đồ già Bày mực tàu giấy đỏ Bên phố đông người qua. Bao nhiêu người thuê viết Tấm tắc ngợi khen tài“Hoa tay thảo những nét Như phượng múa rồng bay”.Nhưng mỗi năm mỗi vắng Người thuê viết nay đâu? Giấy đỏ buồn không thắm; Mực đọng trong nghiên sầu...Ông đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay. Lá vàng rơi trên giấy;Ngoài giời mưa bụi bay.Năm nay đào lại nở, Không thấy ông đồ xưa. Những người muôn năm cũ Hồn ở đâu bây giờ ?¤ng §å Vò §×nh LiªnVò ®×nh liªnI. §äc – chó thÝchT¸c gi¶- t¸c phÈm.§äcTõ khãtiÕt 65 «ng ®å3. Tõ khã¤ng ®å:Lµ ng­êi d¹y häc ch÷ nho x­a. Nhµ nho x­a nÕu kh«ng ®ç ®¹t lµm quan th× th­êng lµm ngÒ d¹y häc. ¤ng §åVò §×nh Liªn TiÕt 65ii. T×m hiÓu v¨n b¶nNh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇuÔng đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay, Lá vàng rơi trên giấy; Ngoài giời mưa bụi bay. Năm nay đào lại nở, Không thấy ông đồ xưa. Những người muôn năm cũ Hồn ở đâu bây giờ ?¤ng §åMçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµBµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi qua.Bao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen tµi“Hoa tay th¶o nh÷ng nÐtNh­ ph­îng móa rång bay”.Mçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµBµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi qua.Bao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen tµi“Hoa tay th¶o nh÷ng nÐtNh­ ph­îng móa rång bay”.H×nh ¶nh «ng ®å thêi thÞnhv­îng H×nh ¶nh «ng ®å thêi suy tµn Sù hoµi niÖm cña nhµ th¬Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇu ¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy, Qua ®­êng kh«ng ai hay, L¸ vµng r¬i trªn giÊy;Ngoµi giêi m­a bôi bay.N¨m nay ®µo l¹i në,Kh«ng thÊy «ng ®å x­a.Nh÷ng ng­êi mu«n n¨m còHån ë ®©u b©y giê?Ông ĐồTiết 65:(Vũ Đình Liên)1. H×nh ¶nh «ng ®å thêi thÞnh v­îng Mçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµBµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi qua.Bao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen tµi“Hoa tay th¶o nh÷ng nÐtNh­ ph­îng móa rång bay”.1. H×nh ¶nh «ng ®å thêi thÞnh v­îng Mçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµBµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi qua.Bao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen tµi“Hoa tay th¶o nh÷ng nÐtNh­ ph­îng móa rång bay”.¤ng §å xuÊt hiÖn mçi dÞp tÕt ®Õn xu©n vÒ (cã hoa §µo në).- §Þa ®iÓm bªn hÌ phè- Lµm nghÒ: viÕt c©u ®èi, viÕt ch÷ ®Ó b¸n cho mäi ng­êi ch¬i tÕt1. H×nh ¶nh «ng ®å thêi thÞnh v­îng Mçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµBµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi qua.Bao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen tµi“Hoa tay th¶o nh÷ng nÐtNh­ ph­îng móa rång bay”.- “Mçi  l¹i” lµ mét cÆp tõ diÔn t¶ thêi gian xuÊt hiÖn cña «ng §å ®Òu ®Æn, liªn tôc, nhÞp nhµng vµ th­êng xuyªn.- “Hoa ®µo - ¤ng §å” lµ h×nh ¶nh “Sãng ®«i”Tµi viÕt ch÷ cña «ng ®åPhim- ¤ng lµ trung t©m thu hót sù chó ý, lµ ®èi t­îng cña mäi sù ng­ìng mé => Mét ng­êi nghÖ sü ®Çy tµi n¨ng ®ang biÓu diÔn tr­íc con m¾t th¸n phôc cña mäi ng­êi. - §ã lµ thêi k× huy hoµng, ®­îc träng dôngH×nh ¶nh «ng §å qua hai khæ th¬ ®Çu.Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇuÔng đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay, Lá vàng rơi trên giấy; Ngoài giời mưa bụi bay. ¤ng §å 2Ho¹t ®éng nhãm theo bµnThêi gian th¶o luËn 2 phótNh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇuÔng đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay, Lá vàng rơi trên giấy; Ngoài giời mưa bụi bay. Em h·y liÖt kª c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông trong khæ th¬ 3 vµ 4? HÕt giêHo¹t ®éng nhãm theo bµnThêi gian th¶o luËn 2 phótNh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇuÔng đồ vẫn ngồi đấy, Qua đường không ai hay, Lá vàng rơi trên giấy; Ngoài giời mưa bụi bay. §iÖp ng÷C©u hái tu tõNh©n ho¸Èn dôMçi n¨m hoa ®µo nëL¹i thÊy «ng ®å giµBµy mùc tµu giÊy ®áBªn phè ®«ng ng­êi qua.Bao nhiªu ng­êi thuª viÕtTÊm t¾c ngîi khen tµi“Hoa tay th¶o nh÷ng nÐtNh­ ph­îng móa rång bay”.Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇu ¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy, Qua ®­êng kh«ng ai hay, L¸ vµng r¬i trªn giÊy,Ngoµi giêi m­a bôi bay.Ông ĐồTiết 65:(Vũ Đình Liên) - Tìm sự giống nhau và khác nhau về cảnh vật và con người ở hai khổ thơ giữa so với hai khổ thơ đầu ? Câu hỏi thảo luận nhóm theo cặp :Giống nhauKhác nhauBiện pháp nghệ thuật ở hai khổ thơ giữa- H×nh ¶nh «ng ®å xuÊt hiÖn cïng víi mùc tµu, giÊy ®á bªn hÌ phè- Ng­êi thuª viÕt kh«ng cßn- Cã l¸ r¬i trªn giÊy, m­a bôi bay ngoµi trêi- §iÖp ng÷: “mçi” - C©u hái: “Ng­êi thuª viÕt nay ®©u ?” -Nh©n hãa: “GiÊy ®á buån”; “ nghiªn sÇu”- Ẩn dô:“L¸ vµng”; “m­a bôi”Kết quả thảo luận nhóm:Ông ĐồTiết 65:(Vũ Đình Liên)¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy, Qua ®­êng kh«ng ai hay, L¸ vµng r¬i trªn giÊy,Ngoµi giêi m­a bôi bay.Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇu Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?c©u hái hs kh¸T¹i sao mäi ng­êi ®Õn víi «ng ®å l¹i v¾ng dÇn? C©u hái tu tõ mang hµm ý g×?Nh­ng mçi n¨m mçi v¾ngNg­êi thuª viÕt nay ®©u ?c©u hái hs kh¸T¹i sao mäi ng­êi ®Õn víi «ng ®å l¹i v¾ng dÇn? C©u hái tu tõ mang hµm ý g×?- Thêi gian cø tr«i, thó ch¬i c©u ®èi, ch¬i ch÷ H¸n cø gi¶m dÇn, gi¶m dÇn theo mçi n¨m. Ng­êi ta t×m ®Õn víi thó vui kh¸c, míi mÎ h¬n, hÊp dÉn h¬n, hiÖn ®¹i h¬n.- Mäi ng­êi vÉn ®i l¹i ®«ng, tÊp nËp nh­ng ch¼ng ai xóm ®Õn, dõng l¹i thuª viÕt mua ch÷. c©u hái t×nh huèng“GiÊy ®á buån kh«ng th¾m;Mùc ®äng trong nghiªn sÇu L¸ vµng r¬i trªn giÊy,Ngoµi giêi m­a bôi bay.”Mét b¹n cho r»ng: ®©y lµ hai c©u th¬ t¶ c¶nh. B¹n kh¸c l¹i cho r»ng ®©y lµ hai c©u th¬ t¶ t×nh. Theo ý kiÕn em th× hai c©u th¬ nµy t¶ c¶nh hay t¶ t×nh? Em h·y gi¶i thÝch râ?3/ Khổ thơ 5Khổ 1:Mỗi năm hoa đào nởLại thấy ông đồ giàBày mực tàu giấy đỏBên phố đông người qua Khổ 5:Năm nay đào lại nởKhông thấy ông đồ xưaNhững người muôn năm cũHồn ở đâu bây giờ?- 2 câu cuối :Câu hỏi tu từ  Hình ảnh ông đồ bị quên lãng và niềm thương cảm, tiếc nuối của tác giả.- Giống nhau:- Khác nhau: Thiên nhiên vẫn tồn tại, bất biến; con người thì trở thành xưa cũ, vắng bóng. đều xuất hiện “ hoa đào nở” Khổ 1: “Lại thấy ông đồ già” Khổ 5: “Không thấy ông đồ xưa” TIẾT 65: OÂNG ÑOÀ – Vuõ Ñình LieânHoµi niÖm vÒ mét thêi 1/ Nghệ thuật: - Thể thơ ngũ ngôn, các biện pháp tu từ - Kết cấu đầu cuối tương ứng - Biểu cảm kết hợp miêu tả và tự sự. - Tả cảnh ngụ tình sâu sắc 2/ Nội dung: Niềm cảm thương chân thành trước lớp người đã đi qua bị xã hội quên lãng. III/ TỔNG KẾT§­îc mäi ng­êi träng väng, t«n kÝnh v× tµi viÕt ch÷ ®Ñp.H×nh ¶nh «ng ®å ë hai khæ th¬ ®Çu hiÖn ra nh­ thÕ nµo?§­îc mäi ng­êi yªu quý v× ®øc ®é.A01BÞ mäi ng­êi quªn l·ng theo thêi gian.BCDC¶ A, B, C ®Òu saiQuay l¹iý nµo nãi ®óng nhÊt vÒ h×nh ¶nh «ng ®å ë khæ 3 vµ 4 ?¤ng ®å trë nªn c« ®¬n, l¹c lâng gi÷a con phè ®«ng ng­êi qua l¹i.A02¤ng ®å vÉn ®ang cè b¸m lÊy sù sèng, lÊy cuéc ®êi.BCDKh«ng cßn ai thuª «ng viÕt.C¶ ba ý trªn.Quay l¹iý A vµ BTiÕc nuèi vÒ sù tµn phai cña mét nÐt ®Ñp v¨n hãa truyÒn thèng.Dßng nµo nãi ®óng nhÊt t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ?C¶m th­¬ng vµ ngËm ngïi tr­íc c¶nh cò ng­êi x­a.A03Quay l¹i¢n hËn v× ®· thê ¬ víi t×nh c¶nh ®¸ng th­¬ng cña «ng ®å.BCDKÕt cÊu bµi th¬ gi¶n dÞ mµ chÆt chÏ, c¶nh t­îng t­¬ng ph¶n, ®Çu cuèi t­¬ng øng.§Æc s¾c nghÖ thuËt ®· lµm nªn thµnh c«ng cña bµi th¬ lµ g×?ThÓ th¬ ngò ng«n phï hîp víi viÖc diÔn t¶ t©m t­, c¶m xóc.A04Ng«n ng÷ th¬ b×nh dÞ, hµm sóc, ý t¹i ng«n ngo¹i.BCDC¶ ba yÕu tè trªnQuay l¹iXin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh yªu quÝ!Bµi 17 - TiÕt 65:¤ng §å- Vò §×nh Liªn -