Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 94: Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn)

NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸oKiểm tra bài cũĐọc thuộc lòng đoạn văn “ Ta thường tới bữa quên ănvui lòng ” ?Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ lßng yªu n­íc cña t¸c gi¶ qua ®o¹n v¨n ®ã ?H­ng ®¹o V­¬ngBút tích “ Hịch tướng sĩ”( Trần Quốc Tuấn )HÞch T­íng sÜ( Dô ch­ t× t­íng hÞch v¨n )II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n 1. Nêu gương trung thần nghĩa sĩ. 2. Tố c¸o téi ¸c bọn giặc và nỗi lòng của tác giả.Ng÷ v¨n: TiÕt 94:i. T×m hiÓu chung v¨n b¶nII. T×m hiểu chi tiÕt văn bản3. Thái độ của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩMối quan hệ giữa chủ và tướngKhông có mặc thì ta cho áo,không có ăn thì ta cho cơmQuan nhỏ thì ta thăng chức,lương ít thì ta cấp bổngĐi thủy thì ta cho thuyền, đi bộ thì ta cho ngựaLúc trận mạc xông pha thì cùng nhau sống chết,lúc ở nhà nhàn hạ thì cùng nhau vui đùa. Liên kết các câu có hai vế song hành ,đối xứng. Đối đãi hậu hĩnh, có tình nghĩa. Tình cảm đó dựa trên 2 quan hệ: quan hệ chủ- tướng và quan hệ những người cùng cảnh ngộ. Khích lệ ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người với đạo vua tôi cũng như với tình cốt nhục.HÞch T­íng sÜ( Dô ch­ t× t­íng hÞch v¨n )Ng÷ v¨n: TiÕt 94:( Trần Quốc Tuấn )b. Phê phán thái độ, hành động sai trái của các tướng sĩ . Thái độ:+ Nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn.+ Làm tướng triều đình phải hầu quân giặc mà không biết tức; nghe nhạc thái thường để đãi yến ngụy sứ mà không biết cămHành động: chọi gà, đánh bạc, vui thú ruộng vườn, quyến luyến vợ con, lo làm giàu, ham săn bắn, thích rượu ngon, mê tiếng hát. Lặp và tăng cấp Giọng điệu xỉ mắng, chì chiết, sâu cay. Thái độ bàng quan, vô trách nhiệm.Hành động vui chơi, hưởng lạc,vun vén hạnh phúc cá nhân.- Hậu quả:+ Cựa gà trống không đâm thủng áo giáp của giặc+Mẹo cờ bạc không thể dùng làm mưu lược nhà binh+ Chó săn tuy khỏe không đuổi được quân thù + Chén rượu ngon không thể làm giặc say chết+ Tiếng hát hay không làm giặc điếc tai+ Ta cùng các ngươi sẽ bị bắt+ Chẳng những thái ấp của ta không còn, mà bổng lộc các ngươi cũng mất+ Chẳng những gia quyến của ta bị tan, mà vợ con các ngươi cũng khốn+ Chẳng những thân ta kiếp này chịu nhụcmà đến gia thanh các ngươi cũng không khỏi mang tiếng là tướng bại trận Nghệ thuật liệt kê cùng giọng điệu mỉa mai Những trò vui đó không hề có tác dụng trong việc đánh giặc. Lặp cấu trúc câu và tăng cấp Mất tất cả từ chung đến riêng từ vật chất đến tinh thầnHậu quả thêthảm,đau đớn, nhục nhãNhững việc cần làm“Đặt mồi lửa vào dưới đống củi”“Kiềng canh nóng mà thổi rau nguội”Người người giỏi như Bàng Mông, nhà nhà đều là Hậu Nghệ.Viễn cảnhBêu được đầu Hốt Tất Liệt , làm rữa thịt Vân Nam Vương.Chẳng những thái ấp của ta vững bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ.Chẳng những gia quyến của ta được êm âm chiếu chăn, mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão.Chẳng những tông miếu của ta sẽ được muon đời tế lễ, mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm.Chẳng những thân ta kiếp này đắc chí, mà đến các ngươi trăm năm về sau tiếng vẫn lưu truyền.Chẳng những danh hiệu của ta không bị mai một, mà tên họ các ngươi cũng được sử sách lưu thơm. Sử dụng những điển tích, điển cốC.Chỉ ra việc đúng nên làm Nêu cao tinh thần cảnh giác biết lo xa, thường xuyên huấn luyện quân sĩ, luyện tập cung tên.Thảo luận nhóm? Đoạn văn này so với đoạn văn trên có gì giống và khác nhau về cấu trúc đoạn văn, kiểu câu, cách dùng từ ?So sánh đoạn văn chỉ ra hậu quả và đoạn văn nêu viễn cảnh.* Giống nhau:Mở đầu bằng từ “Nay”.Kết cấu lặp và tăng tiến: không những mà cònCâu nghi vấn kết thúc đoạn văn.Khác nhauCâu nghi vấn để khẳng định Hàng loạt từ phủ định: không còn, cũng mất, bị tan ,cũng khốnCâu nghi vấn để khẳng định. Hàng loạt từ khẳng định: mãi mãi vững bền,đời đời hưởng thụ,Đoạn trướcĐoạn sauNhững việc cần làm“Đặt mồi lửa vào dưới đống củi”“Kiềng canh nóng mà thổi rau nguội”Người người giỏi như Bàng Mông, nhà nhà đều là Hậu Nghệ.Viễn cảnhBêu được đầu Hốt Tất Liệt , làm rữa thịt Vân Nam Vương.Chẳng những thái ấp của ta vững bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ.Chẳng những gia quyến của ta được êm âm chiếu chăn, mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão.Chẳng những tông miếu của ta sẽ được muon đời tế lễ, mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm.Chẳng những thân ta kiếp này đắc chí, mà đến các ngươi trăm năm về sau tiếng vẫn lưu truyền.Chẳng những danh hiệu của ta không bị mai một, mà tên họ các ngươi cũng được sử sách lưu thơm. Sử dụng những điển tích, điển cốc.Chỉ ra việc đúng nên làmNêu cao tinh thần cảnh giácbiết lo xa, thường xuyên huấn luyện quân sĩ, luyện tập cung tên.- Kết cấu lặp lại, tăng tiến - Câu nghi vấn để khẳng định - Một loạt các từ khẳng địnhTiêu diệt được kẻ thù.- Được tất cả chung và riêng.Đó là viễn cảnh huy hoàng, vẻ vang. b. Phê phán hành động sai trái của các tướng sĩThái độ: bàng quan, vô trách nhiệm, hành động vui chơi, hưởng lạc, vun vén hạnh phúc cá nhân.Hậu quả: Mất tất cả từ chung đến riêng Hậu quả thê thảm, đau đớn, nhục nhã.c. Chỉ ra việc đúng nên làm- Việc làm: nêu cao tinh thần cảnh giác, biết lo xa, thường xuyên huấn luyện quân sĩ, luyện tập cung tên.- Viễn cảnh: Được tất cả chung và riêng. Viễn cảnh huy hoàng, vẻ vang.Giúp các tướng sĩ nhận rõ đúng sai, nêu cao tinh thần quyết chiến, quyết thắng.3. Thái độ của Trần Quốc Tuấn với các tướng sĩMối quan hệ giữa chủ và tướngHÞch T­íng sÜ( Dô ch­ t× t­íng hÞch v¨n )Ng÷ v¨n: TiÕt 94:( Trần Quốc Tuấn )4. Chủ trương và mệnh lệnhChuyên tập “ Binh thư yếu lược”.Theo lời dạy của ta là đạo thần chủ - khinh bỏ sách này là kẻ nghịch thù. Thái độ kiên quyết, dứt khoát Giọng điệu tâm tình, tâm sự. Chủ trương ấy nhằm thanh toán tư tưởng trù trừ, cổ vũ những kẻ do dự nhập vào hàng ngũ quyết chiến, quyết thắng.HÞch T­íng sÜ( Dô ch­ t× t­íng hÞch v¨n )Ng÷ v¨n: TiÕt 94:( Trần Quốc Tuấn )III. Tổng kếtNghệ thuật:Kết cấu sáng rõ.Lập luận chặt chẽ, lý lẽ sắc bén.Giọng văn khi bi thiết nghẹn ngào, lúc sôi sục hùng hồn, khi mỉa mai, chế giễu, có lúc lại ra lệnh dứt khoát.Các biện pháp nghệ thuật phong phú: điệp ngữ, điệp cấu trúc câu, tăng tiến, câu hỏi tu từ, hình ảnh ẩn dụ khoa trương phóng đạiPhương pháp so sánh, đối lập.Tất cả các trường hợp trên. FTrần Quốc TuấnHÞch T­íng sÜ( Dô ch­ t× t­íng hÞch v¨n )Ng÷ v¨n: TiÕt 94:2. Nội dung- “ Hịch tướng sĩ” đã phản ánh được tinh thần yêu nước, căm thù giặc và ý chí quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược.- Trần Quốc Tuấn là một chủ soái giàu lòng yêu nước, cao cả và có tầm nhìn xa trông rộng.Tượng Hưng Đạo Vương tại Thành phố Vũng TàuTượng Hưng Đạo Vương tại đền thờ Trấn Thương ( Hà Nam)Đền thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo ở đường Phan Châu Trinh – Thành phố HuếĐền thờ Trần Hưng Đạo ở xã Yên Giang, Yên Hưng, Hà Nam.Khích lệ nhiều mặt để tập trung vào để tập trung vào một hướng, đó là cách triển khai lập luận của Bài “ Hịch tướng sĩ”. Hãy làm sáng tỏ điều này bằng một lược đồ về kết cấu của bài hịch1. Bài tập 1:IV. Luyện tậpIV. Luyện tập:1. Bài tập 1:1. Bài tập 1:Khích lệ lòng căm thù giặc,nỗi nhục mất nước.Khích lệ lòng trung quân ái quốc và lòng ân nghĩa thủy chung của người cùng cảnh ngộKhích lệ lòng tự trọng, liêm sỉ ở mỗi người khi nhận rõ cái sai, thấy rõ điều đúng.Khích lệ ý chí lập công danh, xả thân vì nước.Khích lệ lòng yêu nước bất khuất, quyết chiến thắng kẻ thù xâm lượcLuyÖn tËp1. Trong c¸c c©u sau ®©y, c©u nµo thÓ hiÖn râ môc ®Ých cña TrÇn Quèc TuÊn khi viÕt HÞch t­íng sÜ.a. Nay c¸c ng­¬i nh×n chñ nhôc mµ kh«ng biÕt lo, thÊy n­íc nhôc mµ kh«ng biÕt thÑn.b. Nay ta b¶o thËt c¸c ng­¬i, nªn nhí c©u: "®Æt måi löa vµo ®èng cñi" lµ nguy c¬, nªn lÊy ®iÒu "kiÒng canh nãng mµ thæi rau nguéi" lµm r¨n sî.c. NÕu c¸c ng­¬i biÕt chuyªn tËp s¸ch nµy, theo lêi d¹y b¶o cña ta th× míi ph¶i ®¹o thÇn chñ, nh­îc b»ng khinh bá s¸ch nµy, tr¸i lÖnh d¹y b¶o cña ta, tøc lµ kÎ nghÞch thï.d. ... c¸c ng­¬i cø ®iÒm nhiªn kh«ng biÕt röa nhôc, kh«ng lo chõ hung, kh«ng d¹y qu©n sÜ, ch¼ng kh¸c nµo quay mòi gi¸o mµ chÞu ®Çu hµng, gi¬ tay kh«ng mµ chÞu thua giÆc.c2. TrÇn Quèc TuÊn viÕt HÞch nh»m môc ®Ých g×?LuyÖn tËpNh»m môc ®Ých khÝch lÖ t­íng sÜ häc Binh th­ yÕu l­îc, khÝch lÖ lßng tù t«n d©n téc, ý chÝ chiÕn ®Êu chiÕn th¾ng kÎ thï x©m l­îc.2. Bài tập 2:Thử tưởng tượng trong lớp có một số bạn lơ là học tập, phỏng theo “ Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn, em hãy viết một đoạn hịch để phê phán hoặc kêu gọi các bạn hãy chăm chỉ học tập.Đề 1: Hãy chứng minh lòng yêu nước của Trần Quốc Tuấn qua “ Hịch tướng sĩ”.Đề 2: Trần Quốc Tuấn chẳng những là vị chủ soái giàu lòng yêu nước mà còn là một nhà hùng biện. Qua “ Hịch tướng sĩ”, em hãy làm sáng tỏ nhận định trên.Đề 3: Tư tưởng yêu nước qua ba áng văn “ Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt, “ Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn và đoạn trích “ Nước Đại Việt ta” của Nguyễn Trãi.Các đề bài tham khảoXin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c em häc sinh !