Bài giảng môn Ngữ Văn Lớp 8 - Tiết 98: Hành động nói (Tiếp theo)

I/ Cách thực hiện hành động nói:
Thực hiện hành động nói theo cách trực tiếp hoặc theo cách gián tiếp
* Ghi nhớ:
Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó (cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác (cách dùng gián tiếp)
17 trang | Chia sẻ: hienduc166 | Lượt xem: 319 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Bài giảng môn Ngữ Văn Lớp 8 - Tiết 98: Hành động nói (Tiếp theo), để tải tài liệu về máy bạn click vào nút TẢI VỀ ở trên
út ra nhận xét gì?(1) Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý.(2) Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy.(3) Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.(4) Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày.(5) Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.Thực hiện hành động nói theo cách trực tiếp Thực hiện hành động nói theo cách gián tiếpII. LUYỆN TẬP1/ Tìm các câu nghi vấn trong bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn.Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước đời nào không có?Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không?Vì sao vậy?Nếu vậy, rồi đây, sau khi giặc giã dẹp yên, muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa?Câu nghi vấn thực hiện hành động khẳng địnhCâu nghi vấn thực hiện hành động phủ địnhCâu nghi vấn thực hiện hành động khẳng địnhCâu nghi vấn thực hiện hành động giải thích nhằm gây sự chú yCâu nghi vấn thực hiện hành động phủ địnhCho biết những câu nghi vấn ấy được dùng làm gì? BT1BT2BT3BT4BT5BT6CCII. LUYỆN TẬPVị trí của mỗi câu nghi vấn trong từng đoạn văn có liên quan như thế nào đến mục đích nói của nó?Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước đời nào không có?Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui vẻ phỏng có được không?Vì sao vậy?Nếu vậy, rồi đây, sau khi giặc giã dẹp yên, muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa?* Câu nghi vấn ở đoạn văn đầu tạo tâm thế cho tướng sĩ chuẩn bị nghe những lí lẽ của tác giả.* Câu nghi vấn ở những đoạn văn giữa bài thuyết phục và động viên, khích lệ tướng sĩ.* Câu nghi vấn ở đoạn cuối khẳng định chỉ có con đường là chiến đấu đến cùng để bảo vệ bờ cõi.BT1BT2BT3BT4BT5BT6CCII. LUYỆN TẬP2/ Nhiều người có nhận xét là trong các bài nói, bài viết của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường kêu gọi chiến sĩ, đồng bào bằng những câu trần thuật. Hãy tìm những câu trần thuật có mục đích cầu khiến trong các đoạn trích dưới đây của Người và cho biết hình thức diễn đạt ấy có tác dụng như thế nào trong việc động viên quần chúng?	a/ Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc.	Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi.	Đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng dưới ngọn cờ vẻ vang của Mặt trận Dân tộc Giải phóng, liên tục tiến công, liên tục nổi dậy, kiên quyết tiến lên, giành lấy thắng lợi hoàn toàn.	Quân và dân miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội và làm tròn nghĩa vụ của mình đối với đồng bào miền Nam ruột thịt ()	b/ Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng.	() Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới. 	a/ Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới hòa bình thống nhất Tổ quốc.	Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi.	Đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng dưới ngọn cờ vẻ vang của Mặt trận Dân tộc Giải phóng, liên tục tiến công, liên tục nổi dậy, kiên quyết tiến lên, giành lấy thắng lợi hoàn toàn.	Quân và dân miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội và làm tròn nghĩa vụ của mình đối với đồng bào miền Nam ruột thịt ()	b/ Cuối cùng, tôi để lại muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng.	() Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới. BT1BT2BT3BT4BT5BT6CCII. LUYỆN TẬP	Hình thức diễn đạt ấy có tác dụng như thế nào trong việc động viên quần chúng?	Tất cả các câu trần thuật đều thực hiện hành động cầu khiến, kêu gọi, có tác dụng làm cho quần chúng thấy gần gũi với lãnh tụ, thấy nhiệm vụ mà lãnh tụ giao cho chính là nguyện vọng của mình.BT1BT2BT3BT4BT5BT6CC3/ Tìm các câu có mục đích cầu khiến trong đoạn trích sau. II. LUYỆN TẬP	Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:	- Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng khôn không được. Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa (). Hay là bây giờ em nghĩ thế này Song anh có cho phép em mới dám nói	Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:	- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.	Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:	- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tối lửa tắt đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang	Chưa nghe hết câu, tôi đã hết răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:	- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sụt sùi ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!	Tôi về, không một chút bận tâm. 	(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)	Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu:	- Thưa anh, em cũng muốn khôn nhưng khôn không được. Đụng đến việc là em thở rồi, không còn hơi sức đâu mà đào bới nữa (). Hay là bây giờ em nghĩ thế này Song anh có cho phép em mới dám nói	Rồi Dế Choắt loanh quanh, băn khoăn. Tôi phải bảo:	- Được, chú mình cứ nói thẳng thừng ra nào.	Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:	- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang bên nhà anh, phòng khi tối lửa tắt đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang	Chưa nghe hết câu, tôi đã hết răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:	- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sụt sùi ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!	Tôi về, không một chút bận tâm. 	(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)BT1BT2BT3BT4BT5BT6CCNhững câu có mục đích cầu khiến vừa tìm được thể̉ hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách nhân vật như thế nàọ?II. LUYỆN TẬPDế Choắt yếu đuối nên lời cầu khiến nhã nhặn, mềm mỏng, khiêm tốn.Dế Mèn ỷ là kẻ mạnh nên giọng điệu ra lệnh, ngạo mạn, hách dịch..BT1BT2BT3BT4BT5BT6CC4/ Trong các cách hỏi đường dưới đây, em nên dùng những cách nào để hỏi người lớn?	A Bác có biết bưu điện ở đâu không ạ?B Bác làm ơn chỉ dùm cháu bưu điện ở đâu ạ. 	C Bưu điện ở đâu, hả bác?	D Chỉ giùm cháu bưu điện ở đâu với!	E Bác có thể chỉ giúp cháu bưu điện ở đâu không ạ? II. LUYỆN TẬPBT1BT2BT3BT4BT5BT6CCA Lẳng lặng đưa lọ gia vị cho người kia.B Trả lời người kia: “Có chứ ạ. Cái lọ ấy không nặng đâu mà!”.C Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: “Mời anh.” ( hoặc “Mời chị.”, “Mời bác.”).5/ Trong quán ăn, một người nói với người bên cạnh : “Anh có thể chuyển giúp tôi lọ gia vị không ạ?”. Theo em, trong những hành động dưới đây, người nghe nên chọn những hành động nào?II. LUYỆN TẬPBT1BT2BT3BT4BT5BT6CCChỉ ra hành động nói và cách thực hiện hành động nói trong mỗi câu sau đây: Câu1: Mấy giờ thì bạn đi học? Hành động hỏi – Cách dùng trực tiếpCâu 2: Bạn có thể đóng cánh cửa giúp mình được không? Hành động điều khiển – Cách dùng gián tiếpCâu 3: Thời oanh liệt nay còn đâu? Hành động bộc lộ cảm xúc – Cách dùng gián tiếpCâu 4: Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương. Hành động đề nghị – Cách dùng trực tiếpCâu 5: Thương thay thân phận con tằm Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ. Hành động bộc lộ cảm xúc – Cách dùng trực tiếpCâu 6: Em hứa sẽ đi học đúng giờ. Hành động hứa hẹn – Cách dùng trực tiếpCâu7: Bổn phận của con cái là phải hiếu thảo với cha mẹ.Hành động khuyên bảo – Cách dùng gián tiếpBÀI TẬP 6BT1BT2BT3BT4BT5BT6CCI/ Cách thực hiện hành động nói:	Thực hiện hành động nói theo cách trực tiếp hoặc theo cách gián tiếp	* Ghi nhớ:	Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó (cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác (cách dùng gián tiếp)	II/ Luyện tập:Tiết 98Tiếng ViệtHÀNH ĐỘNG NÓI. (TT)BT1BT2BT3BT4BT5BT6CC Dặn dò: Về nhà học phần ghi nhớ. Cho ví dụ về cách dùng hành động nói theo lối trực tiếp, gián tiếp Đọc và soạn bài “Hội thoại”.BT1BT2BT3BT4BT5BT6CCGIỜ HỌC KẾT THÚCCẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ ĐÃ ĐẾN DỰCẢM ƠN CÁC EM ĐÃ THAM GIA XÂY DỰNG BÀI HỌC.
File đính kèm:
Hanh dong noi.ppt