Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 98: Hành động nói (Tiếp theo) - Phạm Thị Hồng Ninh

phòng gd-đt vụ bảnTrường THCS Hiển Khánhhội giảng huyệnTiết 98: hành động nói (Tiếp theo)Giáo viên: Phạm Thị Hồng NinhKiểm tra bài cũ Em hãy cho biết hành động nói là gì?Một số kiểu hành động nói thường gặp?I/ Hành động nói là gì?Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằmmục đích nhất định.II/ Một số kiểu hành động nói thường gặp:Những kiểu hành động nói thường gặp là hỏi , trình bày ( báo tin,kể,tả, nêu ý kiến, dự đoán), điều khiển ( cầu khiến, đe dọa, thách thức,), hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc.Tiết 98: hành động nói (Tiếp theo)I/ Cách thực hiện hành động nói:Đánh số thứ tự trước mỗi câu trần thuật trong đoạn trích sau đây . Xác định mục đích nói của những câu ấy bằng cách đánh dấu (+) vào ô thích hợp và dấu (-) vào ô không thích hợp theo bảngtổng hợp kết quả bên dưới Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. . (Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân dân ta )(1)(2)(3)(4)(5)Mục đíchCâuHỏiTrình bàyĐiều khiểnHứa hẹnBộc lộ cảm xúcPhiếu học tập Nhóm số:. 13524+++++--------------------2. Dựa theo cách tổng hợp kết quả ở bài tập trên, hãy lập bảng trình bày quan hệ giữa các kiểu câu nghi vấn, cầu khiến, cảm thán, trần thuật với những kiểu hànhđộng nói mà em đã biết. Cho ví dụ minh họa.HỏiTrình bàyĐiều khiểnHứa hẹnBộc lộ cảm xúcKiểu câuHành động nói+++++CảmthánNghivấnCầukhiếnTrầnthuậtTrực tiếpTrực tiếpTrực tiếpTrực tiếpTrực tiếpEm hãy xác định cách thực hiện hành động nói trong các câu sau? Giải thích? => Cách dùng trực tiếp => Cách dùng gián tiếpa) Bạn đi đâu đấy?b) Chị có thể mua hộ em quyển sách được không ạ ?c) Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu? => Cách dùng gián tiếpd) Đau đớn thay phận đàn bà Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung! => Cách dùng trực tiếp Trực tiếpTrực tiếpTrực tiếpTrực tiếpTrực tiếpHành động nóiKiểu câuTrần thuậtCầu khiếnCảm thánNghi vấnHỏiTrình bàyĐiều khiểnHứa hẹnBộc lộ cảm xúc( Hỏi – NV)( ĐK – NV)(BLCX – CT)(BLCX – NV)2. Ghi nhớ:Mỗi hành động nói có thể được thực hiện bằng kiểu câu có chức năng chính phù hợp với hành động đó ( cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác ( cách dùng gián tiếp)* Cần nhớ :Hành động nóiKhái niệmCác kiểu hành động nóiCách thực hiện hành động nói HỏiTrình bàyĐiều khiểnBộc lộ cảm xúcGiántiếpTrựctiếpHứa hẹnI/ Cách thực hiện hành động nói :II/ Luyện tập:* Bài tập 1:Chia nhúm: Nhúm 1: Đoạn 1 – Trang 55 “Từ đầu  muụn đời bất hủ được” Nhúm 2: Đoạn 8 – Trang 57 “Nay cỏc ngươi  phỏng cú được khụng?” Nhúm 3: Đoạn 9 – Trang 57 “Nay ta bảo  phỏng cú được khụng?” Nhúm 4: Đoạn 11 – Trang 58 “Vỡ sao  biết bụng ta.”? Tỡm cỏc cõu nghi vấn trong bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn. Cho biết những cõu ấy được dựng làm gỡ? Vị trớ của mỗi cõu nghi vấn trong văn bản cú liờn quan như thế nào đến mục đớch núi của nú?Tiết 98: hành động nói (Tiếp theo)I/ Cách thực hiện hành động nói :II/ Luyện tập:* Bài tập 1:? Hóy tỡm những cõu trần thuật cú mục đớch cầu khiến trong cỏc đoạn trớch của Chủ tịch Hồ Chớ Minh và cho biết hỡnh thức diễn đạt ấy cú tỏc dụng như thế nào trong việc động viờn quần chỳng?* Bài tập 2: Cỏc cõu trần thuật trong cỏc đoạn văn trờn đều thực hiện hành động cầu khiến – Kờu gọi. - Cỏch dựng giỏn tiếp này tạo ra sự đồng cảm sõu sắc, nú khiến cho những nguyện vọng của lónh tụ trở thành nguyện vọng thiết thõn của mỗi người.Tiết 98: hành động nói (Tiếp theo)Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng , quyết tâm giải phóng miền Nam , bảo vệ niềm Bắc, tiến tới hoà bình thống nhất Tổ quốc. Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta , thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu,quét sạch nó đi Đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng , dưới ngọn cờ vẻ vang của Mặt trậnDân tộc Giải phóng , liên tục tiến công , liên tục nổi dậy , kiên quyết tiến lên ,giành lấy thắng lợi hoàn toàn. Quân và dân miền Bắc quyết ra sức thi đua yêu nước , xây dựng chủ nghĩa xã hội và làm tròn nghĩa vụ của mình đối với đồng bào miền Nam ruột thịt I/ Cách thực hiện hành động nói :II/ Luyện tập:* Bài tập 1:* Bài tập 2:? Tỡm cỏc cõu cú mục đớch cầu khiến trong đọan trớch Dế Mốn phiờu lưu ký của Tụ Hoài. Mỗi cõu ấy thể hiện quan hệ giữa cỏc nhõn vật và tớnh cỏch nhõn vật như thế nào?* Bài tập 3:* Cỏc cõu cú mục đớch cầu khiến:(2) Anh đó nghĩ thương em như thế này thỡ hay là anh đào giỳp cho em một cỏi ngỏch sang bờn nhà anh, phũng khi tắt lửa tối đốn cú đứa nào đến bắt nạt thỡ em chạy sang (1) Song anh cú cho phộp em mới dỏm núi Dế Choắt: Do yếu đuối nờn cầu khiến nhó nhặn, mềm mỏng, khiờm tốn.Dế Mốn:(1) Được, chú mình nói thẳng thừng ra nào .(2) , cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Do ỷ thế là kẻ mạnh nờn giọng điệu ra lệnh ngạo mạn, hỏch dịch.Tiết 98: hành động nói (Tiếp theo)cứimThôiI/ Cách thực hiện hành động nói :II/ Luyện tập:* Bài tập 4:? Trong cỏc cỏch hỏi đường dưới đõy, em nờn dựng những cỏch nào để hỏi người lớn?a/ Bỏc cú biết bưu điện ở đõu khụng ạ?b/ Bỏc làm ơn chỉ giựm chỏu bưu điện ở đõu ạ.c/ Bưu điện ở đõu hả bỏc?d/ Chỉ giựm chỏu bưu điện ở đõu với?e/ Bỏc cú thể chỉ giỳp chỏu bưu điện ở đõu khụng ạ? Ta nên dùng cách (b) hoặc (e).Tiết 98: hành động nói (Tiếp theo)* Bài tập 5:Trong quán ăn, một người nói với người bên cạnh: “Anh có thể chuyển giúp tôi lọ gia vị không?”. Theo em, trong những hành động dưới đây,người nghe nên chọn hành động nào?Lẳng lặng đưa lọ gia vị cho người kia.Trả lời người kia:” Có chứ ạ. Cái lọ ấy không nặng đâu mà!”Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: “ Mời anh.”( hoặc” Mời chị”,” Mời bác”....) Người nghe nên chọn hành động (c).* Bài tập 6: Viết một đoạn hội thoại khoảng 3 đến 5 câu để giới thiệu về chiếc bút bi . Trong đoạn hội thoại có hành động nói được thực hiện theo cách trực tiếp và gián tiếp.Hướng dẫn về nhà: Học thuộc phần ghi nhớ. Làm tiếp bài tập số 2 (sgk) Chuẩn bị bài “ Hội thoại”.Cảm ơn sự tham gia học tập tích cực của các em học sinh.Cảm ơn các thầy, cô giáo đã đến dự giờ với lớp.