Bài giảng môn Sinh học Khối 10 - Bài 29: Cấu trúc các loại virut (Bản chuẩn kiến thức)

Chương III: 
VIRUT VÀ BỆNH TRUYỀN NHIỄM 
BÀI 29 
CẤU TRÚC CÁC LOẠI VIRUT 
AIDS 
Cúm H5N1 
Khảm thuốc lá 
V irus H5N1 
V irus HIV 
V irus Tobacco Mosaic 
V irus Varicella zoster 
Thủy đậu 
Virut 
 Virut 
+ Đơn giản , chưa có cấu tạo tb 
+ Kích thước siêu nhỏ (10 – 100 nm) 
+ Kí sinh nội bào bắt buộc 
 2 Nhóm Virut 
Virut ADN 
Virut ARN 
 Khái niệm: 
+ Chỉ gồm 1 loại axit nucl eic: ADN hoặc ARN 
 Dựa vào thành phần cấu tạo của lõi axit nucleic có: 
Không thấy mầm bệnh 
Không thấy khuẩn lạc 
Nghiền lá 
Qua nến lọc VK 
Thí nghiệm D.I.Ivanopxki (1892) 
Dịch  chiết 
Dịch lọc 
I. CẤU TẠO 
Lõi (ADN, ARN) 
Vỏ ( Capsit ) 
Nuclêôcapsit 
Capsôme 
 Kích thước virut càng lớn thì số lượng capsôme càng nhiều. 
 Virut gồm 2 thành phần cơ bản : 
+ Lõi (Hệ gen) : Là axit nuclêic (ADN, ARN). 
+ Vỏ (Capsit) : Là prôtêin, gồm các capsôme. 
 Phức hợp gồm lõi và vỏ : Nuclêôcapsit. 
 Vỏ capsit được cấu tạo từ các đơn vị protein gọi là capsome 
I. CẤU TẠO 
Virut 
ADN 
Sinh vật nhân thực 
 Hệ gen virut là ADN hoặc ARN , chuỗi đơn hoặc chuỗi kép . 
 Hệ gen TB là ADN , chuỗi kép . 
 Axit nucleic của virut có thể là ADN hoặc ARN chuỗi đơn hoặc chuỗi kép 
 Virut trần : Lõi , vỏ . 
 Virut có vỏ ngoài : Lõi , vỏ và vỏ ngoài . 
I. CẤU TẠO 
I. CẤU TẠO 
Virut có vỏ ngoài 
 Virut có vỏ ngoài : Lõi , vỏ và vỏ ngoài . 
+ Vỏ ngoài : Là lớp lipid kép và prôtêin . 
+ Gai Glycôprôtêin : Làm nhiệm vụ kháng nguyên và giúp virut bám lên bề mặt tế bào chủ . 
Lõi 
Vỏ 
Gai Glycôprôtêin 
Lớp lipid kép và prôtêin 
 Tại sao virut phân lập được không phải là chủng B? 
Thí nghiệm của Franken và Conrat 
 Kết luận : Mọi tính trạng virut đều do hệ gen virut quyết định. 
II. HÌNH THÁI 
 Mỗi virut là hạt. Dựa vào hình thái có 3 loại virut: Virut có cấu trúc xoắn, Virut khối và Virut hỗn hợp. 
II. HÌNH THÁI 
 Thảo luận nhóm : Đặc điểm của các cấu trúc như thế nào? 
II. HÌNH THÁI 
  Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic, tạo nên virut hình que , hình sợi và hình cầu. 
1. Cấu trúc xoắn : 
 VD : 
+ Hình que , hình sợi : Virut khảm thuốc lá, virut dại  
+ Hình cầu : Virut cúm , virut sởi  
II. HÌNH THÁI 
 Capsôme sắp xếp theo khối đa diện với 20 mặt tam giác đều 
2. Cấu trúc khối : 
 VD : Virut bại liệt 
II. HÌNH THÁI 
 Đầu : Cấu trúc khối chứa axit nucleic 
 Đuôi : Cấu trúc xoắn . 
3. Cấu trúc hỗn hợp : 
 VD : Phage 
Cấu trúc 
Đặc điểm 
Đại diện 
Xoắn 
Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic tạo nên virut hình que, sợi, hình cầu 
- Hình que , sợi:Virut khảm thuốc lá, Virut bệnh dại 
- Hình cầu : Virut cúm , virut sởi . 
Khối 
Capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều 
- Virut bại liệt 
Hỗn hợp 
- Đầu : Cấu trúc khối chứa axit nucleic. 
- Đuôi : Cấu trúc xoắn . 
- Phage 
II. HÌNH THÁI 
 ? VIRUT có đặc điểm: 
	A. Thực thể chưa có cấu tạo tế bào 
	B. Có kích thước siêu nhỏ 
	C. Kí sinh nội bào bắt buộc 
	D. Tất cả đều đúng 
 ? Vì sao không thể nuôi cấy virut trong MT nhân tạo ? 
 ? VIRUT có cấu tạo : 
	A. Lõi là axit nuclêic (ADN, ARN) 
	B. Vỏ là prôtêin ( Capsit ) 
	C. Có thể có vỏ ngoài và gai glicôprôtêin 
	D. Tất cả đều đúng 
 So sánh : VIRUT & VK. Điền “ Có or Không ” 
Tính chất 
VIRUT 
VK 
Có cấu tạo tế bào 
Chứa ADN hoặc ARN 
Chứa ADN và ARN 
Chứa ribôxôm 
Sinh sản độc lập 
Có 
Không 
Có 
Không 
Không 
Không 
Không 
Có 
Có 
Có 
 - Học bài . 
 - Trả lời : Phần câu hỏi và bài tập SGK bài 29. 
 - Đọc mục : Em có biết ? 
 - Xem trước bài mới : Bài 30. Trả lời : 
+ Đặc điểm 5 gđ nhân lên của virut ? 
+ HIV/AIDS và các gđ phát triển bệnh ? 
+ Con đường lây nhiễm và biện pháp phòng ngừa ?