Bài giảng môn Sinh học Lớp 10 - Bài 7: Tế bào nhân sơ (Chuẩn kiến thức)

B ÀI GIẢNG SINH HỌC 
Người dạy : Nguy ễn Thị Diệp 
TRƯỜNG THPT LÊ QUÝ ĐÔN 
KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH 
GIAÙO AÙN THAO GIẢNG 
 CHAØO MÖØNG NGAØY 20 THAÙNG 10 
 TÕ bµo lµ ®¬n vÞ c¬ b¶n cÊu t¹o 
nªn mäi c¬ thÓ sèng 
 §¬n vÞ c¬ b¶n cÊu t¹o nªn mäi c¬ thÓ sinh vËt lµ g×? 
 Chương II : CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO 
 
 
? 
Bµo t­¬ng 
Liên hệ bài các giới sinh vật kết hợp quan sát hình cho biết có mấy loại tế bào? Đó là những loại nào? 
TẾ BÀO NHÂN SƠ 
TẾ BÀO NHÂN THỰC 
* Cã hai lo¹i tÕ bµo: TÕ bµo nh©n s¬ vµ tÕ bµo nh©n thùc 
 
Chương II : CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO 
TẾ BÀO NHÂN SƠ 
Bài 7: 
 
Các em đã bao giờ nhìn thấy tế bào vi khuẩn chưa? 
Bài 7 : TẾ BÀO NHÂN SƠ 
I. Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ : 
 - Chưa có nhân hoàn chỉnh. 
 - Chưa có hệ thống nội màng và các bào quan có màng bao bọc. 
 - Kích thước nhỏ, khoảng từ 1- 5µm.(1/10 Tế bào nhân thực) 
 - Kích thước tế bào nhỏ -> tỉ lệ S/V lớn, giúp tế bào trao đổi chất với môi trường nhanh, tế bào sinh trưởng và sinh sản nhanh. 
Quan sát hình dưới đây, rút ra điểm khác nhau cơ bản giữa tế bào nhân sơ với nhân thực, từ đó nêu đặc điểm chung của tế bào nhân sơ ? 
 
Vậy đặc điểm chung của tế bào nhân sơ là gì? 
? Vậy kích thước nhỏ đem lại lợi ích gì cho tế bào nhân sơ ? 
vaø ñoaïn phim về sinh saûn, sinh trưởng của vi sinh vật 
Quan saùt hình vi khuaån xaâm nhaäp vaøo maùu 
? Cho biết kích thước nhỏ đem lại lợi ích gì cho tế bào nhân sơ ? 
Chương II : CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO 
Bài 7 : TẾ BÀO NHÂN SƠ 
 
 NÕu cã 2 miÕng khoai t©y 
-MiÕng thø nhÊt cã thÓ tÝch = 1cm x 1cm x 1cm = 1cm 3 
-MiÕng thø hai cã thÓ tÝch = 2cm x 2cm x 2cm = 8cm 3 
 Nhóng c¶ 2 miÕng vµo dung dÞch Ièt 
 C¾t miÕng hai thµnh 8 miÕng 
 So s¸nh kh ¶ n¨ng nhuém mµu cña 9 miÕng khoai råi kÕt luËn 
Quan sát thí nghiệm sau: 
Con người lợi dụng để cấy gen, phục vụ sản xuất ra những chất cần thiết như: vacxin, kháng sinh 
?Khả năng phân chia nhanh của tế bào nhân sơ được con người sử dụng như thế nào? 
Chương II : CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO 
Bài 7 : TẾ BÀO NHÂN SƠ 
Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ : 
Cấu tạo tế bào nhân sơ : 
 Gồm : màng sinh chất, tế bào chất và vùng nhân. Một số vi khuẩn còn có thêm thành tế bào, vỏ nhầy, lông và roi. 
1. Thành tế bào, màng sinh chất, lông và roi : 
a/Thành tế bào : 
Cấu tạo : chủ yếu từ peptiđôglican. 
Chức năng : bảo vệ và quy định hình dạng tế bào . 
 Quan sát H 7.2 Hãy nêu các thành phần cấu tạo nên tế bào nhân sơ ? 
 Cho biết cấu tạo của thành tế bào? 
Phân biệt 2 loại vi khuẩn 
 Gram + và Gram -? 
▼ N ếu lo¹i bá thµnh tÕ bµo cña c¸c lo¹i vi khuÈn cã h ình d¹ng kh¸c nhau , sau ® ã cho c¸c tÕ bµo trÇn nµy vµo trong dung dÞch cã nång ®é c¸c chÊt tan b»ng nång ®é c¸c chÊt tan trong tÕ bµo th ì tÊt c¶ c¸c tÕ bµo trÇn ® Òu cã d¹ng hình cÇu . Tõ thÝ nghiÖm nµy ta cã thÓ rót ra nhËn xÐt g ì vÒ chức năng cña thµnh tÕ bµo ? 
-Dựa vào thành tế bào chia tế bào VK: 
	+ VK Gram dương 
	+ VK Gram âm 
 
Vi khuẩn gram âm 
Vi khuẩn gram dương 
- Màu tím 
- Màu đỏ 
- Thành dày 
-Thành mỏng 
Liên hệ: Sử dụng các loại kháng sinh đặc hiệu để tiêu diệt từng loại vi khuẩn 
Biết được điều này ta có thể 
vận dụng vào thực tế thế nào? 
 
Thành tế bào vi khuẩn Gr + và Gr - 
Chương II : CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO 
Bài 7 : TẾ BÀO NHÂN SƠ 
Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ : 
Cấu tạo tế bào nhân sơ : 
 Gồm : màng sinh chất, tế bào chất và vùng nhân. Một số vi khuẩn còn có thêm thành tế bào, vỏ nhầy, lông và roi. 
1. Thành tế bào, màng sinh chất, lông và roi : 
a/ Thành tế bào : 
b/ Màng sinh chất : 
 - Cấu tạo : gồm 1 lớp prôtêin và 2 lớp photpholipit. 
 - Chức năng : Trao đổi chất và bảo vệ khối sinh chất bên trong tế bào. 
 Một số tế bào vi khuẩn còn có vỏ nhầy để bảo vệ tế bào . 
 Quan sát hình cho biết cấu tạo và chức năng của màng sinh chất? 
 
Chương II : CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO 
Bài 7 : TẾ BÀO NHÂN SƠ 
Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ : 
Cấu tạo tế bào nhân sơ : 
 Gồm : màng sinh chất, tế bào chất và vùng nhân. Một số vi khuẩn còn có thêm thành tế bào, vỏ nhầy, lông và roi. 
1. Thành tế bào, màng sinh chất, lông và roi : 
a/Thành tế bào : 
b/Màng sinh chất : 
c/Roi : giúp vi khuẩn di chuyển. 
d/Lông : Giúp các vi khuẩn gây bệnh dễ bám vào bề mặt tế bào vật chủ. 
 Quan sát hình cho biết chức năng của lông và roi? 
 
Chương II : CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO 
Bài 7 : TẾ BÀO NHÂN SƠ 
Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ : 
Cấu tạo tế bào nhân sơ : 
 Gồm : màng sinh chất, tế bào chất và vùng nhân. Một số vi khuẩn còn có thêm thành tế bào, vỏ nhầy, lông và roi. 
Thành tế bào, màng sinh chất, lông và roi : 
2. Tế bào chất : 
-Vùng nằm giữa màng sinh chất và vùng nhân 
Gồm bào tương, ribôxôm và một số cấu trúc khác. 
- Ribôxôm là bào quan không có màng bao bọc được cấu tạo từ prôtêin và rARN, là nơi tổng hợp nên prôtêin cho tế bào. 
 Quan sát H 7.2, dựa vào sgk cho biết vị trí thành phần của tế bào chất? 
 
Bào tương 
Chương II : CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO 
Bài 7 : TẾ BÀO NHÂN SƠ 
Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ : 
Cấu tạo tế bào nhân sơ : 
Gồm : màng sinh chất, tế bào chất và vùng nhân. Một số vi khuẩn còn có thêm thành tế bào, vỏ nhầy, lông và roi. 
Thành tế bào, màng sinh chất, lông và roi : 
2. Tế bào chất : 
3. Vùng nhân: 
 -Chỉ chứa phân tử ADN dạng vòng chưa có màng bao bọc. 
Một số vi khuẩn còn chứa Plasmit . 
-Chức năng: Chứa vật chất di truyền 
 Quan sát H 7.2, dựa và sgk cho biết cấu tạo và chức năng của vùng nhân ? 
 
?Tại sao gọi là tế bào nhân sơ? 
Tại sao dùng biện pháp muối mặn 
thịt, cá và các loại đồ ăn khác 
 ta lại có thể bảo quản được lâu? 
Vì tế bào cấu trúc đơn giản, 
có nhân chưa hoàn chỉnh, 
chưa có màng bao bọc 
CỦNG CỐ 
I. Chọn câu trả lời đúng nhất: 
1/Những nhận định nào dưới đây là đúng với tế bào vi khuẩn? 
a. Nhân được phân cách với phần còn lại bởi màng nhân. 
b. Vật chất di truyền là ADN kết hợp với protein Histon. 
c. Vật chất di truyền là ADN không kết hợp với protein Histon. 
d. Cả A và B 
2/ Đặc điểm nào dưới đây là đặc điểm của tế bào vi khuẩn? 
a.Có cấu trúc rất đơn giản, có kích thước rất nhỏ bé. 
b.Không có màng nhân, có riboxom, không có bào quan có màng bao bọc. 
c. Vùng nhân chỉ có một phân tử ADN dạng vòng. 
d. Cả a, b, c 
Ch­a cã nh©n hoµn chØnh 
Nh©n cã mµng bao bäc 
§ 
Gåm 3 phÇn chÝnh 
Mµng sinh chÊt 
TÕ bµo chÊt 
Vïng nh©n 
TÕ bµo chÊt kh«ng cã 
hÖ thèng néi mµng 
Bµo quan cã mµng bao bäc 
TÕ bµo chÊt cã 
hÖ thèng néi mµng 
Bµo quan cã mµng bao bäc 
§ 
§ 
A 
B 
C 
D 
E 
KÝch th­íc tÕ bµo nhá 
Lµ nh÷ng tÕ bµo lín 
§ 
G 
H 
II. § Æc ® iÓm nµo cña tÕ bµo nh©n s¬? 
CỦNG CỐ 
C 
B 
A 
III.Chó thÝch s¬ ® å cÊu t¹o VK E. coli 
CỦNG CỐ 
CỦNG CỐ 
D.Trả lời câu hỏi 
Câu 1 : Thành tế bào vi khuẩn có chức năng gì ? 
Câu 2 : Tế bào vi khuẩn có kích thước nhỏ và cấu tạo đơn giản đem lại cho chúng ưu thế gì? 
Bài tập về nhà: 
Hoàn thành bảng sau 
Thành phần của tế bào 
Cấu tạo 
Chức năng 
Màng sinh chất 
Tế bào chất 
Vùng nhân 
Thành tế bào 
Lông 
Roi 
Vỏ nhầy 
Cám ơn các thầy cô và các em! 
B ÀI GIẢNG SINH HỌC 
Người dạy : Nguy ễn Thị Diệp 
TRƯỜNG THPT LÊ QUÝ ĐÔN 
Bài 7 : TẾ BÀO NHÂN SƠ