Bài giảng môn Sinh học Lớp 11 - Bài 23: Hướng động (Bản đẹp)

CHƯƠNG II: CẢM ỨNG 
A. CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
(PHT) 
III. VAI TRÒ 
I. KHÁI NIỆM VỀ HƯỚNG ĐỘNG 
1. Khái niệm về tính cảm ứng ở thực vật 
H.1: Lá cây trinh nữ 
H.2: Cây bắt mồi 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Ánh sáng từ 1hướng 
Trong tối 
Ngoài sáng 
H.3 
Ánh sáng 
? Cho biết thực vật có phản ứng với tác nhân từ môi trường không ? Nếu có thì biểu hiện như thế nào ? 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
(PHT) 
III. VAI TRÒ 
? Cảm ứng ở thực vật là gì ? 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
1 
I. KHÁI NIỆM VỀ HƯỚNG ĐỘNG 
1. Khái niệm về tính cảm ứng ở thực vật 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
(PHT) 
III. VAI TRÒ 
- Cảm ứng ở thực vật là khả năng của thực vật phản ứng đối với kích thích của môi trường . 
Vd : - Hiện trượng cụp lá của cây trinh nữ khi bị tác động cơ học . 
 - Cây mọc uốn cong về phía ánh sáng . 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
2. Hướng động 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
(PHT) 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Thí nghiệm về tính hướng đất của cây : 
Rễ hướng xuống đất , thân hướng lên trời (A, B) 
2. Hướng động 
Ánh sáng 
(H.5) 
(H.4) 
? Nhận xét sự sinh trưởng của thân và rễ cây trong các hình vẽ trên ? 
 ? Hướng động là gì ? 
Hướng động dương 
Hướng động âm 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
(PHT) 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
2. Hướng động 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
(PHT) 
III. VAI TRÒ 
 KN: 
Hướng động là hình thức phản ứng của cơ quan thực vật đối với tác nhân kích thích từ một hướng xác định . 
 Có hai loại hướng động chính : 
	 - Hướng động dương : sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích . 
	- Hướng động âm : sinh trưởng tránh xa nguồn kích thích . 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
II. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG 
Tùy thuộc vào tác nhân kích thích mà có các kiểu hướng động tương ứng : 
	  Hướng trọng lực . 
 	  Hướng sáng . 
	  Hướng nước . 
 	  Hướng hóa . 
	  Hướng tiếp xúc . 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
(PHT) 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
PHIẾU HỌC TẬP 
* Hãy nghiên cứu sách giáo khoa mục II để hoàn thành bảng sau . (5 phút ) 
Kiểu 
hướngđộng 
 Khái niệm 
Tác nhân 
 Đặc điểm 
 Vai trò 
Cơ chế chung 
1 . Hướng sáng 
2 . Hướng trọng lực 
3 . Hướng 
 hóa 
4 . Hướng nước 
5 . Hướng 
 tiếp xúc 
Bài 23:HƯỚNG ĐỘNG 
290 
300 
285 
295 
10 
275 
280 
255 
260 
265 
270 
230 
235 
240 
245 
250 
170 
205 
210 
215 
220 
225 
175 
180 
185 
190 
195 
200 
140 
145 
150 
155 
160 
165 
115 
120 
125 
130 
135 
80 
85 
90 
95 
100 
105 
110 
55 
60 
65 
70 
75 
20 
25 
30 
35 
40 
45 
50 
11 
12 
13 
14 
15 
hết thời gian 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
(PHT) 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
PHIẾU HỌC TẬP 
Kiểu 
hướngđộng 
 Khái niệm 
Tác nhân 
 Đặc điểm 
 Vai trò 
Cơ chế chung 
1 . Hướng sáng 
2 . Hướng trọng lực 
3 . Hướng 
 hóa 
4 . Hướng nước 
5 . Hướng 
 tiếp xúc 
Trọng lực 
Hóa chất 
nước 
Giá thể T.X 
p. ư sinh trưởng của TV với kích thích ánh sáng 
- Thân:hướng sáng dương.rễ hướng sáng âm 
P. ư sinh trưởng của cây với kích thích từ1 phía của trọng lực 
- Thân:hướng trọng lực âm.Rễ:hướng trọng lực dương 
P. Ư sinh trưởng của cây với hợp chất hóa học 
- Rễ : Sinh trưởng về hướng có chất dinh dưỡng , tránh xa hóa chất gây độc 
P. Ư sinh trưởng của rễ đối với nguồn nước 
- Rễ cây sinh trưởng mạnh về phía có nguồn nước 
P. Ư sinh trưởng của cây đối với sự tiếp xúc 
Tua quấn vươn thẳng đến khi t.xúc với giá thể thì quấn quanh giá thể 
Giúp cây tìm nguồn sáng để Q.H 
Bảo đảm sự phát triển của bộ rễ 
Rễ hướng đến nguồn phân bón và dinh dưỡng 
Rễ thực hiện trao đổi nước 
Cây leo vươn lên cao 
Do tốc độ sinh trưởng không đều của các tế bào ở 2 phía đối diện của cơ quan TV,do sự phân bố không đều của AUXIN dưới tác động của kích thích 
Ánh sáng 
Bài 23:HƯỚNG ĐỘNG 
Ánh sáng 
Rễ cây hướng sáng âm 
Thân cây 
hướng 
sáng dương 
Hình : 23.2 (SGK) Vận động hướng sáng của cây 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
(PHT) 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
a. Ánh sáng đều 
b . Ánh sáng 1 phía 
 Cơ chế hướng sáng 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
( PHT) 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Thân 
Rễ 
a. 
c. 
b. 
d. 
Hình 23.3: Phản ứng sinh trưởng của cây đối với trọng lực 
a ,c: đối chứng : Cây được gắn vào máy hồi chuyển quay chậm để 
 triệt tiêu kích thích của trọng lực từ mọi phía . 
b,d : Thí nghiệm : Tác động của trọng lực lên thân và rễ . 
Thân uốn cong lên trên(hướng 
Trọng lực âm ) 
Rễ uốn cong xuống dưới 
( Hướng trọng lực dương ) 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23:HƯỚNG ĐỘNG 
H 2 O 
CHẤT DINH DƯỠNG HÒA TAN 
 Hướng hóa và 
hướng nước 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
 Hướng tiếp xúc 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ CỦA HƯỚNG ĐỘNG 
Giúp cây thích nghi được đối với sự biến đổi của môi trường để tồn tại và phát triển . 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
CỦNG CỐ 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Rễ cây hướng tới vùng đất ẩm thuộc kiểu hướng động nào ? 
Hướng sáng 
Hướng trọng lực 
Hướng tiếp xúc 
Hướng nước 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Vào rừng nhiệt đới ta gặp rất nhiều dây leo quấn quanh những cây gỗ lớn để vươn lên cao , đó là kết quả của : 
Hướng sáng 
Hướng tiếp xúc 
Hướng trọng lực âm 
Cả 3 loại trên 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Giải thích sự sinh trưởng của thân và rễ cây trong hình vẽ sau ? 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
sự sinh trưởng của cây non trong điều kiện chiếu sáng khác nhau dẫn tới : 
Cây mọc cong về phía ánh sáng , lá màu xanh nhạt 
Cây mọc thẳng đều , lá màu xanh lục 
Cây mọc vồng lên , lá màu vàng úa 
Cây sinh trưởng không giống nhau 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Kể tên một số thực vật có tính hướng tiếp xúc ? 
 Mướp 
 Bầu bí 
 Dưa leo 
 Nho 
 Cây củ từ 
 Đậu cô ve 
 Dây tơ hồng ,... 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Giải thích tại sao cây mọc ở sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường ? 
 Cây mọc sát các bức tường cao luôn hướng ra phía xa tường để có nhiều ánh sáng hơn . Đây là đặc điểm của tính hướng sáng của cây,giúp cây tìm đến nguồn sáng để quang hợp . 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
 Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Tính hướng nước của rễ cây là : 
Hướng trọng lực 
Hướng nước dương 
Hướng nước âm 
Cả 3 loại trên đều sai 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
 Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Hãy nêu vai trò của hướng trọng lực trong đời sống của cây ? 
 Đảm bảo cho rễ cây mọc vào đất , để giữ cây và để hút nước cùng các chất khoáng có trong đất . 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
Bài 23: HƯỚNG ĐỘNG 
Hãy xác định các kiểu hướng động ở các hình vẽ sau và giải thích cơ chế các kiểu trên ? 
Hướng trọng lực 
Hướng sáng 
Hướng tiếp xúc 
I. KHÁI NIỆM 
Khái niệm 
Cảm ứng ở TV 
2. Hướng động 
II.CÁC KIỂU 
HƯỚNG ĐỘNG 
III. VAI TRÒ 
10