Bài giảng môn Sinh học Lớp 11 - Bài 24: Ứng động (Chuẩn kiến thức)

1 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Hướng động là gì? Nêu các ví dụ trong nông nghiệp về vận dụng hướng động? 
Bài 24 Ứng động 
I. Khái niệm 
II. Các kiểu ứng động 
III. Vai trò, ứng dụng 
2 
I. Khái niệm ứng động 
Ánh sáng: 1 hướng 
Ánh sáng: nhiều hướng 
Hình thái cơ quan thực hiện: Hình trụ 
Hình thái cơ quan thực hiện: Hình dẹp 
 ỨNG DỘNG 
Cơ quan thực hiện 
Cơ quan thực hiện 
3 
II. Các kiểu ứng động 
Xem phim và hoàn thành phiếu học tập số 1 
 Hiện tượng 
 Đặc điểm 
Cây xấu hổ cụp lá khi bị chạm (nhóm 1 ) 
Cây bắt mồi đóng lại khi có con mồi 
(nhóm 2 ) 
Hoa tulip nở khi có nhiệt độ thích hợp 
(nhóm 3 ) 
Hoa bồ công anh 
có ánh sáng: nở ra 
trong tối: khép lại (nhóm 4 ) 
Tác nhân 
Chấn động, va chạm cơ học 
Nhiệt độ, ánh sáng 
Tốc độ phản ứng (so với hướng động) 
chậm 
nhanh 
Tính chu kì 
Có 
Không 
Cơ chế 
Liên quan đến sức trương nước → không liên quan đến sinh trưởng 
Do sự sinh trưởng không đều của các tế bào ở 2 phía kích thích → liên quan đến sinh trưởng 
5 
Đặc điểm phân biệt 
ứng động không sinh trưởng 
ứng động sinh trưởng 
Khái niệm 
Tác nhân 
Cơ chế 
Tính chu kì 
Pht số 2: Phân biệt ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng 
Là vận động không có sự phân chia và lớn lên của các tế bào của cây 
Là vận động có sự phân chia và lớn lên của các tế bào của cây 
Chấn động, va chạm cơ học 
Nhiệt độ, ánh sáng. 
Do sự thay đổi sức trương nước của tế bào chuyên hóa 
Do sự sinh trưởng không đều của các tế bào 2 phía kích thích 
không 
Có 
Mất nước ít 
Mất nước nhiều 
K+ 
Phiến lá chét 
Thể gối 
Tiếp xúc 
Áp suất thẩm thấu của tế bào mặt dưới giảm 
K + , Cl - ra khỏi tế bào 
Sức trương 
nước giảm 
Tế bào mất nước 
Ứng động nở hoa 
Khi bắt đầu chiếu sáng 
GA 
GA kích thích → sinh trưởng mạnh 
GA ít → sinh trưởng yếu 
9 
Hiện tượng chồi “ ngủ” 
Chồi “ tiềm ẩn” 
III. Vai trò và ứng dụng của ứng động 
10 
1.Vai trò 
 Giúp cây thích nghi đa dạng với sự biến động của môi trường 
2. Ứng dụng trong nông nghiệp 
11 
Gia đình em có 1 vườn đào, dự kiến sẽ bán vào tết nhưng năm đó trời rét đậm kéo dài, có nguy cơ hoa sẽ nở muộn và không thể bán vào đúng những ngày tết. Bằng các biện pháp nào để em thúc hoa nở sớm hơn? 
 Tưới nước ấm 
 Thắp điện vào ban đêm 
12 
Ngược lại nếu thời tiết ấm, đào có nguy cơ sẽ nở trước tết, theo em phải làm gì để đào nở đúng tết 
Làm giàn lưới đen che ánh sáng. 
 Khoét vòng xung quanh gốc đào để hạn chế chất dinh dưỡng. 
 Chặt bớt bộ rễ. 
Em có dự định sẽ kinh doanh hoa tulip vào dịp tết nhưng khí hậu ấm có thể thúc đẩy hoa nở sớm , hiệu quả kinh tế kém. Em cần chú ý gì trong quá trình bảo quản hoa tulip? 
13 
 Trong các trung tâm giống cây trồng làm thế nào có thể bảo quản được khoai tây giống lâu dài mà vẫn giữ chất lượng tốt? Khi chuẩn bị đem trồng làm thế nào để “đánh thức”chồi khoai tây? 
15 
Lưu ý gì khi nhập nội các giống cây trồng? 
16 
1. Một trong những ứng dụng của ứng động trong sản xuất nông nghiệp là: 
Kích thích phát triển chồi bên 
Kích thích quả chín sớm 
Điều khiển nở hoa và đánh thức chồi ngủ 
Điều khiển sinh trưởng và phát triển 
17 
2.Tùy theo vận động của cây phản ứng lại với các tác nhân môi trường mà người ta chia làm các kiểu ứng động: 
- Vận động cụp lá ở cây trinh nữ, cây bắt mồi được 
gọi là .................................................................... 
- Còn vẫn động nở hoa, vận động thức ngủ của chồi 
cây được gọi là . 
18 
2. Tùy theo vận động của cây phản ứng lại với các tác nhân môi trường mà người ta chia làm các kiểu ứng động: 
- Vận động cụp lá ở cây trinh nữ, cây bắt mồi được 
gọi là ứng động không sinh trưởng 
- Còn vẫn động nở hoa, vận động thức ngủ của chồi 
cây được gọi là ứng động sinh trưởng 
19 
3. Vai trò của ứng động đối với đời sống của thực vật là: 
Cho năng suất và phẩm chất tốt 
Giúp cây thích nghi, tồn tại và phát triển 
Giúp cây sinh trưởng và phát triển 
Tăng cường sức chống chịu 
20 
4. Ứng động không sinh trưởng là vận động xảy ra do 
Sức trương nước 
Nhiệt độ 
Ánh sáng 
Hoocmon thực vật 
21 
5. Hãy nối cột 1 và cột 2 sao cho chính xác 
Cột 1 
Cây gọng vó bắt mồi 
Vận động nở hoa ở thực vật 
Rễ cây mọc đâm sâu xuống đất 
Vận động ở thân non 
Cột 2 
Ứng động không sinh trưởng 
Ứng động sinh trưởng 
Hướng sáng 
Hướng đất 
1A, 
2B, 
3D, 
4C 
6. So sánh hướng động và ứng động 
H­íng ®éng 
Ứng ®éng 
Gièng 
Kh¸c 
+ H­íng t¸c nh©n kÝch thÝch 
+C¬ quan 
Thùc hiÖn 
Là phản ứng của thực vật với sự thay đổi của 
điều kiện môi trường để tồn tại và phát triển 
Kích thích từ một hướng 
Kích thích không 
định hướng 
Thân, cành, rễ 
Cánh hoa, đài hoa, là, 
khí khổng 
23 
Thí nghiệm 
Cách tiến hành 
Hiện tượng quan sát được 
Giải thích 
1. Hướng đất 
2. Hướng sáng 
3. Hướng nước 
4. Hướng hóa 
Đọc trước bài thực hành hướng động và điền vào cột cách tiến hành theo bảng sau 
24 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
1. Hướng động là hình thức phản ứng của cây trước tác nhân kích thích  
Có hướng xác định 
25 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
1. Ứng là hình thức phản ứng của cây trước tác nhân kích thích  
Không có hướng 
26 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
Cụp là ở cây xấu hổ là  
ứng động không sinh trưởng 
27 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
Hiện tượng cây bàng rụng là thuộc dạng 
ứng động sinh trưởng 
28 
0 
1 
2 
3 
4 
5 
ứng động có vai trò đối với thực vật 
Tăng thích nghi 
29