Bài giảng môn Sinh học Lớp 11 - Bài 30: Sự lan truyền điện thế hoạt động qua xinap (Bản chuẩn kiến thức)

Trường THPT Tổ BM: Sinh 
Tiết 30 : TRUYỀN TIN qua xinap 
 GV giảng dạy : 
 Lớp thực hiện : 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Chọn câu đúng trong các câu sau đây : 
1 / Ở giai đoạn mất phân cực: 
a)	Na + di chuyển từ trong ra ngoài màng . 
b)	Na + di chuyển từ ngoài vào trong màng . 
c)	K + di chuyển từ trong ra ngoài màng . 
d)	K + di chuyển từ ngoài vào trong màng . 
2/ Ở giai đoạn đảo cực , ion Na làm cho : 
a)	K + phải di chuyển ra ngoài 
b)	 Bên trong màng tích điện dương . 
c)	 Bên ngoài màng không còn tích điện âm . 
d)	 Bên trong màng trung hòa điện tích . 
3/ Điện thế hoạt động lan truyền trên sợi thần kinh có bao miêlin nhanh hơn so với không có bao miêlin vì xung thần kinh : 
a) Lan truyền theo cách nhảy cóc 
b) Lan truyền liên tiếp từ vùng này sang vùng khác 
c) Không lan truyền theo kiểu nhảy cóc 
d) Không lan truyền liên tục 
4/ Giải thích sự lan truyền xung thần kinh qua sợi thần kinh không có bao mielin ? 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
- 
 Bài 30 :  truyền tin qua xinap 
I/ Khái niệm xinap 
II/ Cấu tạo của xinap 
III/ Quá trình truyền tin qua xinap 
I/ Khái niệm xinap : 
I/ Khái niệm xinap : 
Xinap là diện tiếp xúc giữa : 
Tế bào thần kinh với tế bào cơ 
Tế bào thần kinh với tế bào thần kinh 
Tế bào thần kinh với tế bào tuyến . 
II/ Cấu tạo của xinap : 
Ti thể 
Màng trước xinap 
Màng sau xinap 
Thụ quan tiếp nhận chất trung gian hóa học 
Khe xinap 
Túi chứa chất trung gian hóa học 
Chùy xinap 
III/ Quá trình truyền tin 	 qua xinap : 
 Quá trình truyền tin qua xinap diễn ra như thế nào? 
 Tại sao tin được truyền qua xinap chỉ theo một chiều từ màng trước qua màng sau mà không thể theo chiều ngược lại? 
 Ca ++ 
 Ca ++ 
Xung thần kinh đến làm Ca ++ đi vào trong chùy xinap . 
Ca ++ vào làm túi chứa axetylcolin gắn vào màng trước và vỡ ra , giải phóng axêtylcolin vào khe xinap . 
Axetylcolin gắn vào thụ quan trên màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp . 
Chất trung gian hóa học có vai trò như thế nào trong việc lan truyền xung thần kinh qua xinap ? 
Chất trung gian hóa học làm thay đổi tính thấm ở màng sau và làm xuất hiện điện thế hoạt động lan truyền đi tiếp . 
Tại sao chất trung gian hóa học không bị ứ đọng ở màng sau xinap ? 
Vì chất trung gian hóa học bị enzim có ở màng sau thủy phân thành các thành phần không hoạt động , được đưa trở về màng trước , vào trong chùy và được tái tổ hợp lại thành chất trung gian hóa học ban đầu . 
Enzim axetylcolin esteraza ở màng sau sẽ phân hủy axetylcolin thành axetat và colin . 
2 chất này quay lại màng trước , vào trong chùy và được tổng hợp lại thành axetylcolin chứa trong túi . 
So sánh tốc độ lan truyền của điện thế hoạt động trên sợi thần kinh và qua xinap . Giải thích . 
Sự lan truyền trên sợi thần kinh diễn ra nhanh hơn vì giống sự lan truyền điện . Lan truyền qua xinap gồm nhiều giai đoạn và phải qua quá trình khuếch tán chất trung gian hóa học qua khe xinap ( có dịch lỏng ) 
Vì sao điện thế hoạt động lan truyền qua xinap chỉ theo 1 chiều từ màng trước sang màng sau ? 
Vì ở màng sau có thụ quan tiếp nhận chất trung gian hóa học mà ở màng trước không có và túi chứa chất trung gian hóa học chỉ có ở màng trước mà không có ở màng sau . 
Cơ chế truyền tin qua xinap được ứng dụng trong thực tế như thế nào ? 
Thuốc tẩy giun sán cho lợn : sau khi thuốc ngấm vào giun sán , phá hủy enzim ở các xinap gây co cơ telanos làm giun sán cứng đờ không bám vào niêm mạc ruột , cơ trơn của ruột tăng cường co bóp đẩy giun sán ra 
Atropin phong bế màng sau xinap làm mất khả năng nhận cảm với chất axetylcolin của màng sau do đĩ hạng chế hưng phấn và giảm co thắt nên cĩ tác dụng giảm đau 
CỦNG CỐ 
Chọn câu đúng trong các câu sau đây : 
	1/ Trong chùy xinap gồm có : 
a)	Ti thể và chất trung gian hóa học 
b)	 Túi chứa chất trung gian hóa học và thụ quan tiếp nhận . 
c)	 Màng trước xi nap và ti thể 
d)	 Túi chứa chất trung gian hóa học và ti thể . 
	2/ Sau khi Ca ++ vào trong chùy xinap thì : 
a)	 Túi chứa chất trung gian hóa học vỡ ra  
b)	 Túi chứa chất trung gian hóa học gắn vào màng trước  
c)	Ca ++ đi vào trong túi chứa chất trung gian hóa học  
d)	 Các chất trung gian hóa học được giải phóng vào khe xinap 
d)	 Túi chứa chất trung gian hóa học và ti thể . 
b)	 Túi chứa chất trung gian hóa học gắn vào màng trước  
 3/ Chất trung gian hóa học không bị ứ đọng ở màng sau do: 
a)	 Bị enzim ở màng sau phân hủy 
b)	 Bị enzim phân giải thành 2 chất khác quay trở lại màng trước 
c)	 Chất trung gian hóa học biến thành xung thần kinh lan truyền đi tiếp . 
d)	 Chất trung gian hóa học quay lại khe xinap và được biến thành chất dự trữ . 
b)	 Bị enzim phân giải thành 2 chất khác quay trở lại màng trước