Bài giảng môn Sinh học Lớp 11 - Bài 38: Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật

g lồ ”, người “ tí hon ”? 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Người đàn ông nhỏ nhất thế giới c hỉ cao 73cm với người phụ nữ có cặp chân dài nhất thế giới 132 cm. 
Tại sao người này bướu cổ ? 
Tại sao nòng nọc biến thành ếch ?  
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Hãy quan sát hình để hoàn thành phiếu học tập sau : 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
Nhóm động vật 
Loại hoocmôn 
Nguồn gốc 
Tác dụng 
ĐV có xương sống 
Phiếu học tập số 1 : Nguồn gốc và tác dụng của các loại hoocmôn sinh trưởng – phát triển ở ĐV có xương sống 
Ơstrôgen 
Testostêrôn 
HM sinh trưởng 
Tirôxin 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
Hoocmôn sinh trưởng 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Tirôxin 
Cấu tạo tuyến giáp 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Ơstrôgen 
Testostêrôn 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
Nhóm ĐV 
Loại hoocmôn 
Nguồn gốc 
Tác dụng 
ĐV có xương sống 
Hoocmôn sinh trưởng (GH-Growth hormon ) 
Tirôxin 
Ơstrôgen 
Testostêrôn 
Phiếu học tập số 1 : Nguồn gốc và tác dụng của các loại hoocmôn sinh trưởng – phát triển ở ĐV có xương sống 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
Nhóm ĐV 
Loại hoocmôn 
Nguồn gốc 
Tác dụng 
ĐV có xương sống 
Hoocmôn sinh trưởng (GH) 
Thuỳ trước tuyến yên ( giai đoạn còn non) 
- Kích thích phân chia tb và tăng kích thước tb qua tăng tổng hợp prôtein 
 - Kích thích phát triển xương , cơ . 
Phiếu học tập số 1 : Nguồn gốc và tác dụng của các loại hoocmôn  sinh trưởng – phát triển ở ĐV có xương sống 
Hãy giải thích tác động của GH đến sinh trưởng trong các trường hợp khác nhau (1, 2, 3)? 
1 
2 
3 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
a. Hoocmôn sinh trưởng (GH): 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Bàn chân người bệnh to đầu ngón 
Bàn tay người bệnh to đầu ngón 
? Nếu muốn chữa bệnh lùn do thiếu GH thì cần tiêm GH ở giai đoạn nào ? Tại sao ? 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
a. Hoocmôn sinh trưởng (GH): 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
 Bệnh lùn có chữa được không ? 
Hai anh em sinh đôi John Rice và Greg Rice (Mỹ) 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Nhóm ĐV 
Loại hoocmôn 
Nguồn gốc 
Tác dụng 
ĐV có xương sống 
GH 
Tirôxin 
- Tiroxin do tuyến giáp tiết ra . 
- Tiroxin được cấu tạo chủ yếu từ Iôt 
- Kích thích chuyển hoá ở tế bào 
- Kích thích quá trình sinh trưởng , phát triển bình thường của cơ thể 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
Phiếu học tập số 1 : Nguồn gốc và tác dụng của các loại hoocmôn sinh trưởng – phát triển ở ĐV có xương sống 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
b. Hoocmôn tirôxin : 
Trong thức ăn và nước uống thiếu iốt thì trẻ em s ẽ có biểu hiện như thế nào ? 
Hãy nêu những biện pháp phòng tránh thiếu Iốt ? 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
b. Hoocmôn tirôxin : 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Bướu cổ nhược giáp 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
b. Hoocmôn tirôxin : 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Bướu cổ cường giáp ( Bazơđô ) 
b. Hoocmôn Tirôxin 
Ở ếch nhái : Tiroxin do tuyến giáp tiết ra gây biến thái từ nòng nọc thành ếch . Thiếu Tiroxin : Nòng nọc không biến thành ếch được . 
Khi cắt bỏ tuyến giáp của nồng nọc thì nồng nọc có biến đổi thành ếch được không ? Vì sao ? 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Nhóm ĐV 
Loại hoocmôn 
Nguồn gốc 
Tác dụng 
ĐV có xương sống 
GH 
T iôx in 
Ơstrôgen 
Do buồng trứng tiết ra 
- Kích thích sinh trưởng và phát triển mạnh ở tuổi dậy thì 
- Hình thành đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp : tiết sữa , nuôi con, 
Phiếu học tập số 1 : Nguồn gốc và tác dụng của các loại hoocmôn sinh trưởng – phát triển ở động vật có xương sống 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong 
Nhóm ĐV 
Loại hoocmôn 
Nguồn gốc 
Tác dụng 
ĐV có xương sống 
Testostêrôn 
do tinh hoàn tiết ra . 
- Kích thích sinh trưởng và phát triển mạnh ở tuổi dậy thì 
Hình thành đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp : biết gáy , có bờm 
 Làm tăng mạnh tổng hợp prôtein , phát triển mạnh cơ bắp . 
PTH số 1 : Nguồn gốc và tác dụng của các loại hoocmôn sinh trưởng – phát triển ở động vật có xương sống 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
c. Hoocmôn Ơstrôgen và Testostêrôn : 
Hươu cái 
Hươu đực 
Sư tử đực 
Sư tử cái 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
Ở gà trống sau khi cắt bỏ tinh hoàn s ẽ c ó biểu hiện gì ? 
c. Hoocmôn Ơstrôgen và Testostêrôn : 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Phát triển biến thái hoàn toàn ở bướm 
2. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở động vật không xương sống : 
Hãy kể tên các loại hoocmôn sinh trưởng và phát triển ở động vật không xương sống ? 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong : 
Ở côn trùng : Sự biến thái được điều hoà bởi 2 loại hoocmôn là : Ecđixơn và Juvenin . 
Phiếu học tập số 2 :  Nguồn gốc và tác dụng của các loại hoocmôn sinh trưởng – phát triển ở ĐV không xương sống 
Nhóm ĐV 
Loại hoocmôn 
Nguồn gốc 
Tác dụng 
ĐV không xương sống 
Ecđixơn 
Juvenin 
Hoàn thành nội dung phiếu học tập sau : 
Cho biết nguồn gốc và tác dụng sinh lí của hoocmôn ecđixơn và juvenin ? 
Nhóm ĐV 
Loại hoocmôn 
Nguồn gốc 
Tác dụng 
ĐV không xương sống 
Ecđixơn 
Do tuyến trước ngực tiết ra 
Gây lột xác ở sâu bướm , kích thích sâu bướm biến thành nhộng và bướm . 
Juvenin 
D o thể allata sản xuất ra 
Phối hợp với ecđixơn gây lột xác ở sâu bướm , ức chế quá trình biến đổi sâu thành nhộng và nhộng thành bướm 
Phiếu học tập số 2 :  Nguồn gốc và tác dụng của các loại hoocmôn sinh trưởng – phát triển ở ĐV không xương sống 
Giải thích nguyên nhân lột xác ở sâu bướm và sâu bướm biến thành nhộng và bướm ? 
Ứng dụng : chăn nuôi 
 trồng trọt 
C ác nhân tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật 
 Nh ân tố bên trong là hoocmôn , ngoài ra còn có yếu tố di truyền và giới tính . 
 Các hoocmôn chủ yếu ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật có xương sống là hoocmôn sinh trưởng (GH), hoocmôn tirôxin , Ơstrogen , Testosteron và hoocmôn tirôxin gây biến thái ( ếch nhái ). 
Các hoocmôn chủ yếu ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật không xương sống là hoocmôn biến thái và lột xác ecđixơn và juvenin ( côn trùng ). 
CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG 
ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN 
Ở ĐỘNG VẬT 
TỔNG KẾT 
Câu 1: Ở người nữ , hoocmôn nào kích thích sự phân hoá tế bào để hình thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp ? 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
Tirôxin 
Ơstrôgen . 
 Testostêrôn . 
 H oocmôn sinh trưởng . 
Câu 2: Sự biến thái của côn trùng được điều hoà bởi những hoocmôn nào sau đây : 
Đáp án đúng là : 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
 1 , 2 
 2, 3 
 1, 3 
 1, 2, 3 
1. Tirôxin 
2. Ecđixơn 
3. Juvenin 
Hoocmôn tirôxin có tác dụng trong giai đoạn nào ở hình dưới đây ? 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
4 
2 
3 
1 
Hậu quả của việc thiếu Iôt ở động vật non 
Sự phát triển trí tuệ kém 
Chậm lớn hoặc ngừng lớn 
3. Chịu lạnh kém 
Đáp án đúng là : 
05 
04 
03 
02 
01 
00 
 1, 2 
 2, 3 
 1, 3 
 1, 2, 3 
Vào thời kì dậy thì của nam và nữ , hoocmôn nào được tiết ra nhiều làm 
cơ thể thay đổi mạnh về thể chất 
và tâm sinh lý ? 
Nam 
Nữ 
Tinh hoàn , dương vật to ra 
Buồng trứng , dạ con, âm hộ to ra 
Bắt đầu sản sinh tinh trùng 
Bắt đầu rụng trứng , có kinh nguyệt 
Mọc lông nách , mọc lông mu , mọc râu 
Mọc lông nách , mọc lông mu 
Thanh quản nở rộng , giọng trầm 
Vú phát triển , mông to ra . Giọng thanh 
Thay đổi về tâm sinh lí 
Thay đổi về tâm sinh lí 
Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh tr ưởng v à ph át tri ển ở động v ật 
Nhân tố bên trong 
Nhân tố bên ngoài 
Thức ăn 
Di truy ền 
Ánh s áng 
Nhi ệt độ 
Gi ới t ính 
H oo cm ô n 
Hướng dẫn học tập ở nhà : 
Học bài và trả lời 3 câu hỏi sgk 
Đọc sgk và trả lời câu hỏi lệnh ở bài 39 
Tìm ví dụ minh họa cho các nhân tố bên ngoài ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật . 
CHÚC QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH NHIỀU SỨC KHOẺ 
Cho biết trong qu á trình phát triển của bướm : s âu bướm → nh ộng → b ướm , ho ặc châu chấu con → châu chấu trưởng thành nhờ hoạt động của hoocmôn bi ến thái nào ? 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong 
2. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV không xương sống : 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong 
Nhóm ĐV 
Loại hoocmôn 
Nguồn gốc 
Tác dụng 
ĐV không xương sống 
Ecđixơn 
Juvenin 
Phiếu học tập số 2 : Nguồn gốc và tác dụng của các loại hoocmôn sinh trưởng – phát triển ở động vật không xương sống 
 Thừa GH ở giai đoạn thiếu niên làm tăng q.trình phân chia tế bào , tăng số lượng và kích thước tế bào , xương dài racơ thể p.triển thành người khổng lồ . 
 Thiếu GH ở giai đoạn thiếu niên làm giảm q.trình phân chia tế bào , giảm số lượng và kích thước tế bào , xương dài không sinh trưởng  cơ thể ngừng lớn ( lùn cân đối ) 
 Thừa GH ở giai đoạn trưởng thành làm tăng q.trình phân chia tế bào , tăng số lượng và kích thước tế bào ở mặt , đầu xương  Bệnh to đầu ngón . 
Người bị bệnh to đầu ngón 
1. Hoocmôn sinh trưởng - phát triển ở ĐV có xương sống : 
a. Hoocmôn sinh trưởng (GH): 
I. Ảnh hưởng của các nhân tố bên trong 
Phát triển biến thái hoàn toàn ở bướm 
Hãy mô tả các giai đoạn phát triển của bướm ? Dựa vào biến thái đây là kiểu phát triển gì ?